Bổ sung cơ chế khuyến khích để thực hiện chính sách 'lan tỏa công nghệ'

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ Mười, sáng 31/10, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), dự án Luật Chuyển đổi số, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Làm rõ hơn về nguồn lực bảo đảm, cơ chế phối hợp

Theo Tờ trình dự án Luật Công nghệ cao do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày, dự thảo Luật gồm 6 chương và 27 điều, giảm 8 điều và có sự thay đổi về cấu trúc, hình thức so với Luật Công nghệ cao hiện hành.

Dự thảo Luật được thiết kế theo nguyên tắc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường hậu kiểm, chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và hoạt động công nghệ cao. Thay đổi tư duy quản lý theo hướng quản lý hiệu quả, không quản lý quá trình. Thu hút nguồn đầu tư ngoài ngân sách nhà nước cho công nghệ cao thông qua việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, tài trợ kinh phí cho nghiên cứu, phát triển công nghệ cao, công nghệ chiến lược, sản phẩm công nghệ cao, sản phẩm công nghệ chiến lược. Kế thừa tối đa những nội dung của Luật Công nghệ cao năm 2008 đã được triển khai có hiệu quả trong thời gian qua.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Báo cáo thẩm tra dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày và nêu rõ, Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành dự án Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Đối với các nội dung cụ thể, về chính sách của Nhà nước đối với phát triển công nghệ cao và công nghệ chiến lược (Điều 4), Ủy ban cho rằng, dự thảo Luật đã quy định nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ, thu hút và khuyến khích đối với các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ cao.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Tuy nhiên, cần làm rõ hơn về nguồn lực bảo đảm cũng như cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong triển khai; cần quy định chỉ áp dụng các ưu đãi trong hoạt động sản xuất công nghệ cao trong thời gian doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí theo quy định. Đối với các dự án công nghệ cao tại vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo... nghiên cứu bổ sung chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ vay vốn lãi suất 0% cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng số, ưu tiên cấp đất cho khu công nghệ cao.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Ưu đãi, hỗ trợ đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ

Trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ, các nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào 6 nhóm chính sách. Theo đó, bổ sung phạm vi công nghệ cao theo xu thế trên thế giới và yêu cầu thực tiễn; bổ sung công nghệ chiến lược và đối tượng công nghệ ưu tiên chuyển giao; quy định thẩm định công nghệ không chỉ trong dự án đầu tư mà còn theo đề nghị của các tổ chức, cá nhân để phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật Công nghệ cao. Ảnh: Phạm Thắng

Luật hỗ trợ thúc đẩy chuyển giao công nghệ nội sinh, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Quy định về hình thức thể hiện quyền sở hữu và quyền sử dụng công nghệ, góp vốn bằng công nghệ. Nhà nước tự động giao quyền sở hữu công nghệ tự định đoạt, tự thỏa thuận về giá trị cho tổ chức tạo ra công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước. Nhà nước mua và phổ biến công nghệ phục vụ cho mục đích nghiên cứu ứng dụng phục vụ xã hội công ích. Quy định trường hợp bắt buộc chuyển giao công nghệ phù hợp với luật pháp và các yêu quốc tế.

Cùng với đó, phát triển thị trường khoa học công nghệ, sửa đổi, bổ sung quy định việc nhà nước dành ngân sách phát triển mạng lưới các tổ chức trung gian thị trường khoa công nghệ nhằm hỗ trợ hoạt động chuyển giao công nghệ, tăng cường hợp tác công tư thu hút nguồn lực xã hội để phát triển các tổ chức trung gian…

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật Công nghệ cao. Ảnh: Quang Khánh

Theo Báo cáo thẩm tra dự án Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cơ bản tán thành với việc mở rộng một số đối tượng chuyển giao công nghệ phù hợp với xu thế của thế giới (như công nghệ xanh, công nghệ sạch). Tuy nhiên, việc mở rộng phạm vi đối với việc “thẩm định công nghệ” nói chung mà không giới hạn chỉ thẩm định công nghệ đối với các dự án đầu tư như quy định tại Luật Chuyển giao công nghệ hiện hành thì cần tiếp tục rà soát để bảo đảm tính khả thi trong tổ chức thực hiện và đồng bộ với pháp luật có liên quan.

Về chính sách của Nhà nước đối với hoạt động chuyển giao công nghệ, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, bám sát định hướng, yêu cầu của Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, bổ sung vào dự thảo Luật các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong hoạt động nghiên cứu, tiếp nhận, đổi mới, làm chủ và ứng dụng công nghệ. Ngoài ra, đề nghị rà soát, nghiên cứu bổ sung thêm cơ chế khuyến khích để thực hiện hiệu quả chính sách “lan tỏa công nghệ... từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) sang doanh nghiệp trong nước”.

Bổ sung các hành vi phạm tội công nghệ cao mới nổi

Tờ trình dự án Luật Chuyển đổi số do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày. Theo đó, dự thảo Luật quy định về chuyển đổi số, bao gồm hạ tầng cho chuyển đổi số, Chính phủ số, chuyển đổi số hoạt động các cơ quan thuộc hệ thống chính trị, kinh tế số, xã hội số và các biện pháp bảo đảm chuyển đổi số.

Về đối tượng áp dụng, Luật áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có hoạt động liên quan đến chuyển đổi số tại Việt Nam.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Báo cáo thẩm tra dự án Luật Chuyển đổi số do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải trình bày, cơ quan soạn thảo đã thiết kế nhiều chính sách vượt trội nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, tuy nhiên, đối với các dự án, nhiệm vụ chuyển đổi số có sử dụng ngân sách nhà nước, đề nghị cân nhắc bổ sung nhóm chính sách ưu đãi, hỗ trợ đặc biệt về đầu tư, mua sắm và quản lý tài chính nhằm đảm tính linh hoạt và hiệu quả.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng cơ bản tán thành với các quy định về các hành vi bị nghiêm cấm tại dự thảo luật. Tuy nhiên, để bao quát và phù hợp tình hình thực tế hiện nay, đề nghị bổ sung về các hành vi phạm tội công nghệ cao mới nổi như sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc các công nghệ số khác để tạo nội dung giả mạo hoặc gây chia rẽ, kỳ thị trên không gian mạng.

Hoàng Ngọc