Bổ sung điều khoản riêng về ứng phó sự cố hóa chất trên biển

Rà soát quy định điều kiện hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện gồm 8 Chương, 52 Điều, giảm 37 Điều so với dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Về hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất (Điều 9) và điều kiện tư vấn chuyên ngành hóa chất (Điều 10), có ý kiến đề nghị rà soát quy định điều kiện hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất để bảo đảm tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư, kinh doanh, thống nhất với các chủ trương, quan điểm của Đảng và Quốc hội theo hướng “chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, cũng như tiếp tục thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, hóa chất là lĩnh vực có nguy cơ cao xảy ra sự cố, hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất có liên quan trực tiếp đến an toàn lao động, sức khỏe của con người và bảo vệ môi trường.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Do đó, những tổ chức, cá nhân hoạt động tư vấn trong lĩnh vực hóa chất (bao gồm tư vấn thiết kế công nghệ, lựa chọn và lắp đặt thiết bị, lập kế hoạch, biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất…) cần phải có chuyên môn sâu về hóa chất, công nghệ, an toàn hóa chất.

Việc quy định điều kiện đối với tổ chức, cá nhân tư vấn chuyên ngành trong lĩnh vực hóa chất và cấp chứng chỉ đối với cá nhân nhằm bảo đảm chất lượng của quá trình tư vấn, góp phần nâng cao hiệu quả công tác an toàn hóa chất, đảm bảo quyền lợi cho các chủ đầu tư dự án, lựa chọn được các giải pháp công nghệ, xây dựng, phù hợp, an toàn, hiệu quả, tiết kiệm chi phí, từ đó giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho cộng đồng. Vì vậy, đề nghị giữ quy định về tư vấn chuyên ngành hóa chất như dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Bên cạnh đó, để thể chế hóa kịp thời Nghị quyết số 57-NQ/TW và không tạo gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp hoạt động tư vấn, dự thảo Luật đã tiếp thu, bổ sung theo hướng giao Chính phủ quy định về trình tự, thủ tục cấp chứng chỉ, dự kiến sẽ áp dụng hệ thống cấp chứng chỉ trực tuyến đối với hoạt động tư vấn chuyên ngành hóa chất.

Cấm lợi dụng nền tảng số để rao bán, quảng bá hóa chất nguy hiểm

Về những hành vi bị nghiêm cấm (Điều 3), dự thảo Luật đã cấm các hành vi như: sản xuất, kinh doanh trái phép hóa chất; sửa chữa, làm giả giấy phép; cung cấp thông tin sai lệch; sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc...

Tuy nhiên, ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho rằng, hiện nay tình trạng lợi dụng nền tảng mạng xã hội, thương mại điện tử, sàn giao dịch trực tuyến để rao bán, quảng bá hóa chất nguy hiểm; nhất là tiền chất ma túy, hóa chất dễ cháy nổ... diễn ra rất phổ biến.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

"Các hành vi này ẩn danh, khó truy xuất, có nguy cơ xâm hại an ninh hóa chất và an toàn cộng đồng, nhưng lại chưa được quy định rõ ràng trong hành vi nghiêm cấm".

Do đó, đại biểu Thạch Phước Bình đề xuất bổ sung một khoản mới vào Điều 3 về hành vi bị nghiêm cấm là: “Lợi dụng nền tảng số, mạng xã hội, website, sàn giao dịch thương mại điện tử để quảng cáo, rao bán, kinh doanh, cung cấp hóa chất nguy hiểm trái pháp luật”.

Đồng thời, nên có quy định giao trách nhiệm cho Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Công an trong kiểm tra, xử lý vi phạm trên môi trường mạng.

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) cũng đề nghị bổ sung thêm hành vi bị cấm trong dự thảo Luật. Đó là hành vi sử dụng hóa chất độc hại tác động trực tiếp lên giống cây trồng, làm ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người. "Vấn đề này đã diễn ra rất nhiều trên các loại trái cây, rau, củ, quả làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng".

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Bên cạnh đó, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị, bổ sung quy định “các tổ chức, cá nhân nhập khẩu hóa chất có trách nhiệm phân loại, ghi nhãn hóa chất theo quy định của Bộ Công thương, báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; đồng thời, dừng việc đưa hóa chất vào sử dụng và lưu thông trên thị thường cho đến khi hoàn thành việc cập nhật thông tin theo quy định” tại khoản 5 Điều 25 dự thảo Luật.

Quan tâm đến phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị bổ sung một điều khoản riêng về ứng phó sự cố hóa chất trên biển trong Mục 2, Chương VI.

ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Trong đó, quy định rõ về việc phân công trách nhiệm giữa các bộ, ngành liên quan (như Bộ Công thương, Bộ Xây dựng, Bộ Quốc phòng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Yêu cầu bắt buộc các cơ sở vận chuyển, tồn trữ hóa chất tại các cảng biển, vùng ven biển, nhà máy lọc hóa dầu ven biển phải xây dựng phương án ứng phó sự cố hóa chất trên biển chặt chẽ hơn. Có cơ chế bồi thường, khắc phục hậu quả khi sự cố xảy ra, phục hồi môi trường biển; cơ chế phối hợp, huy động lực lượng, trang thiết bị chuyên dụng trong trường hợp sự cố xảy ra.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, qua thảo luận, các ĐBQH cơ bản nhất trí về nhiều nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) như đã nêu trong Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Các ý kiến đã góp ý thêm về một số nội dung như: cần định hướng quan điểm tiếp cận đối với chiến lược công nghiệp hóa chất; nguyên tắc áp dụng hóa học xanh, hóa chất xanh, điều chỉnh phù hợp giữa định tính và định lượng, giữa bắt buộc và khuyến khích kèm theo cơ chế, chính sách hỗ trợ; các tiêu chuẩn, yêu cầu về quản lý an toàn hóa chất; cập nhật nội dung về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hóa chất; ưu đãi phát triển ngành công nghiệp hóa chất trọng điểm, hóa chất mới, xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; vấn đề về phân cấp, ủy quyền...

Ghi nhận các ý kiến thảo luận sâu sát, tâm huyết, có trách nhiệm của các ĐBQH, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là cơ sở để cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với các cơ quan chuyên môn tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật cả về nội dung và kỹ thuật lập pháp.

Cùng với đó, đề nghị, cơ quan thẩm tra phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, nghiêm túc tiếp thu, giải trình thấu đáo, đầy đủ ý kiến của các ĐBQH và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp này.

Minh Trang