Bộ Tài chính đã cảnh báo 'lỗ hổng' trái phiếu doanh nghiệp

Ngày 25-4, tiếp tục phiên họp thứ 10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn rủi ro

Thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu: Năm 2021, thông tin thị trường bất động sản chưa đầy đủ, thiếu minh bạch, giá bất động sản tăng bất thường tại một số nơi. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp (DN) phát triển mạnh nhưng có dấu hiệu “nóng”; tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, có DN “lách luật” phát hành trái phiếu sai quy định.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại phiên họp ngày 25-4. Ảnh: Đ.MINH

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc (trái) và Phó Tổng thanh tra Chính phủ Lê Sỹ Bảy giải trình tại phiên họp. Ảnh: Đ.MINH

Theo đó, khối lượng phát hành trái phiếu DN riêng lẻ sáu tháng đầu năm 2021 là gần 177.000 tỉ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2020. Khối lượng phát hành trái phiếu DN ra công chúng gần 15.400 tỉ đồng, tăng hơn 50% so với cùng kỳ.

Có tình trạng một số cá nhân, DN thao túng thị trường chứng khoán gây thiệt hại cho nhà đầu tư, thất thoát, lãng phí nguồn lực trong dân.

Hoạt động giao dịch, thương mại điện tử, kinh doanh tiền ảo diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng nhưng đến nay vẫn chưa có khung pháp luật rõ ràng, đầy đủ để quản lý vấn đề này...

Phát biểu sau đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng năm 2021, thị trường trái phiếu DN tăng trưởng “rất nóng”. Ông đề nghị xác minh thông tin báo chí nêu “Năm 2021, huy động trái phiếu DN đến hơn 700.000 tỉ đồng, trong đó 44% liên quan đến lĩnh vực bất động sản”.

Ông Vương Đình Huệ cảnh báo: Hiện dư nợ đến hạn phải trả của trái phiếu DN lớn. Trong khi đó, việc vay để đảo nợ đang bị siết chặt, thêm vào đó là tác động của dịch COVID-19 khiến DN gặp khó khăn, không có dòng tiền để trả, tiềm ẩn nguy cơ vỡ nợ. Ông đề nghị các ủy ban Kinh tế, Tài chính - Ngân sách giám sát việc này.

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đang tham mưu Chính phủ sửa Nghị định 153 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu DN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu DN ra thị trường quốc tế.

Theo bộ trưởng Bộ Tài chính, Luật Chứng khoán và Nghị định 153 ra đời với mong muốn tiếp cận được các điều kiện thế giới nhưng sau khi ban hành bộc lộ nhiều “lỗ hổng”, dẫn tới những vi phạm.

“Chúng tôi đã nhận diện được sự sơ hở này và đã yêu cầu cảnh báo trên phương tiện thông tin đại chúng” - ông Phớc nói và cho biết Bộ Tài chính đã có năm thông cáo báo chí, tổ chức bốn cuộc trao đổi trên VTV và các diễn đàn về những rủi ro trong phát hành trái phiếu riêng lẻ của DN.

“Vừa rồi chúng ta đã có động thái xử lý nghiêm. Cùng với đó cũng phải sửa quy định pháp luật” - ông Phớc nhấn mạnh.

Luật Chứng khoán và Nghị định 153 mong muốn tiếp cận được các điều kiện thế giới nhưng sau khi ban hành bộc lộ nhiều lỗ hổng, dẫn tới những vi phạm.

Sẽ báo cáo Chính phủ vụ kit test trong tháng 5-2022

Cũng tại báo cáo thẩm tra sơ bộ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách lưu ý tình trạng ách tắc trong mua sắm trang thiết bị y tế chưa được tháo gỡ kịp thời. Việc thực hiện các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí liên quan đến công tác phòng chống dịch COVID-19 có vi phạm pháp luật trong quản lý, nghiên cứu, ứng dụng khoa học; đấu thầu, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công.

“Vụ án tại Công ty Việt Á và một số cơ quan, địa phương đã gây thất thoát, lãng phí kinh phí, tài sản công, gây bức xúc trong nhân dân” - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phạm Thúy Chinh dẫn chứng.

Liên quan đến việc mua sắm vật tư, thiết bị phòng chống dịch, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề vì sao đã có nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ nhưng nhiều nơi vẫn không dám mua?

“Chúng ta hướng dẫn việc a, b, c nhưng lại theo quy định của pháp luật thì không ai dám mua cả. Thực trạng ấy có gây ách tắc, lãng phí không?” - ông Huệ nói.

Người đứng đầu Quốc hội cho rằng thực tế xảy ra khá nhiều việc “có tiền, bố trí dự toán rồi nhưng không mua được và ngược lại, có anh mua lại sai phạm”, điển hình nhất là vụ Việt Á, kit test, xét nghiệm, sai phạm của CDC các tỉnh.

Phát biểu sau đó, Phó Tổng Thanh tra Lê Sỹ Bảy cho hay Chính phủ đã ban hành hai nghị quyết liên quan đến phòng chống dịch COVID-19, trong đó giao Thanh tra Chính phủ thanh tra việc mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm, kit test xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch.

Thanh tra Chính phủ đã và đang triển khai thanh tra tại Bộ Y tế, Hà Nội, TP.HCM cũng như hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương thanh tra theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.

“Thanh tra Chính phủ đã phát hiện một số dấu hiệu vi phạm pháp luật trong mua sắm trang thiết bị y tế, kit test, sinh phẩm phòng chống dịch COVID-19. Kết quả chính thức sẽ báo cáo Chính phủ trong tháng 5-2022” - Phó Tổng Thanh tra Lê Sỹ Bảy nói.•

Vướng mắc về cơ chế để xử lý vấn đề Thủ Thiêm

Cũng tại phiên họp, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Sỹ Bảy cho hay Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành đã và đang thực hiện thanh tra liên quan đến việc thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia, trong đó có việc xử lý 12 dự án yếu kém.

Thanh tra Chính phủ cũng đã thành lập bốn đoàn đi kiểm tra việc thực hiện xử lý sau thanh tra ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Có rất nhiều nội dung theo quy định pháp luật hiện hành là vi phạm, tuy nhiên để khắc phục, tháo gỡ là vấn đề vô cùng khó khăn.

Ông Bảy dẫn chứng: Việc xử lý sau thanh tra tại dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP.HCM) có một số vấn đề hết sức khó khắn, vướng mắc về cơ chế, chính sách. “Thanh tra Chính phủ đã và đang làm việc, lấy ý kiến các bộ, ngành như TN&MT, Tài chính, KH&ĐT, Tư pháp… để có ý kiến báo cáo Thủ tướng, từ đó tháo gỡ khó khăn trong thực hiện kết luận sau thanh tra ở dự án này” - vẫn lời ông Lê Sỹ Bảy.

ĐỨC MINH