Bộ Tài chính: Dữ liệu là nguồn lực chiến lược cho phát triển bền vững

Theo định hướng của Chiến lược, đến năm 2030, dữ liệu ngành Tài chính sẽ trở thành động lực chủ đạo thúc đẩy đổi mới mô hình quản trị, tối ưu hóa nguồn lực tài chính công và tạo nền tảng cho ra quyết định dựa trên phân tích, dự báo chính xác. Mục tiêu xuyên suốt là phát triển hệ sinh thái dữ liệu tài chính mở, thông minh, an toàn, kết nối đồng bộ với Trung tâm dữ liệu quốc gia.

Trong giai đoạn 2025 - 2030, Bộ Tài chính tập trung vào ba trụ cột gồm: hoàn thiện thể chế dữ liệu, phát triển hạ tầng công nghệ hiện đại và nâng cao năng lực quản trị dữ liệu. Toàn bộ hoạt động của ngành - từ thuế, hải quan, kho bạc đến chứng khoán, bảo hiểm - sẽ được số hóa và liên thông, hướng tới hệ thống tài chính công minh bạch, hiệu quả, đặt người dân và doanh nghiệp ở vị trí trung tâm phục vụ.

Ảnh minh họa.

Về thể chế, Bộ Tài chính đang hoàn thiện khung pháp lý cho dữ liệu tài chính, bảo đảm thống nhất với Kiến trúc dữ liệu quốc gia, đồng thời đáp ứng yêu cầu bảo vệ dữ liệu cá nhân, an ninh mạng và giao dịch điện tử.

Về hạ tầng, Bộ xây dựng Trung tâm dữ liệu đạt chuẩn quốc tế Tier III, ứng dụng công nghệ điện toán đám mây, dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán hiệu năng cao (HPC). Các nền tảng này không chỉ lưu trữ, chia sẻ dữ liệu mà còn phục vụ phân tích, dự báo thời gian thực, giúp điều hành tài chính - ngân sách linh hoạt và kịp thời.

Một điểm nhấn của Chiến lược là phát triển Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính - hạ tầng lõi tích hợp toàn bộ dữ liệu chuyên ngành, được ví như “bộ não số” của ngành Tài chính.

Hệ thống này sẽ giúp Chính phủ và các địa phương khai thác thông tin thống nhất, hỗ trợ phân tích, dự báo, phòng ngừa rủi ro và ra quyết định nhanh, chính xác.

Song song đó, Bộ Tài chính phát triển Cổng dữ liệu mở, kết nối với Cổng dữ liệu quốc gia, cung cấp các bộ dữ liệu về ngân sách, giá cả, thuế, thị trường tài chính, tài sản công... qua đó thúc đẩy minh bạch, sáng tạo và hình thành ngành công nghiệp dữ liệu tại Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Việt Hà, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số (Bộ Tài chính), ngành Tài chính đã có hơn 35 năm ứng dụng công nghệ thông tin, song trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc phối hợp cần đồng bộ và toàn diện hơn.

Ông Hà chỉ ra 4 nhóm thách thức lớn: nhận thức và sự thống nhất về cách làm giữa các cơ quan còn hạn chế, gây khó khi cần liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành; khung pháp lý chưa hoàn thiện, nhất là về đầu tư công nghệ, bảo vệ dữ liệu cá nhân, định danh điện tử và chia sẻ thông tin; sự chênh lệch về hạ tầng, nguồn lực giữa các địa phương; và thiếu hụt nguồn nhân lực dữ liệu chất lượng cao phục vụ công tác quản trị và nghiên cứu phát triển công nghệ mới.

“Bộ Tài chính đang triển khai các giải pháp cụ thể: giảm thủ tục trùng lặp, bỏ các yêu cầu không cần thiết, tận dụng dữ liệu liên thông để giảm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, Bộ sẽ xây dựng quy hoạch tổng thể về kiến trúc số, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và hoàn thiện các hệ thống công nghệ thông tin phục vụ điều hành, đảm bảo an ninh, an toàn thông tin”, ông Nguyễn Việt Hà cho biết.

Cùng với phát triển hạ tầng, Bộ Tài chính triển khai mô hình bảo mật bốn lớp phòng thủ, giám sát dữ liệu thời gian thực qua Trung tâm SOC, áp dụng mã hóa, định danh số, xác thực đa yếu tố để bảo đảm dữ liệu được bảo vệ toàn diện. Bộ cũng coi nguồn nhân lực dữ liệu là yếu tố quyết định thành công của Chiến lược. Một mạng lưới “cán bộ dữ liệu” sẽ được hình thành tại các đơn vị, được đào tạo chuyên sâu về khoa học dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và kỹ năng phân tích, quản trị thông tin.

Bộ Tài chính mở rộng hợp tác quốc tế với các tổ chức tài chính, học viện và doanh nghiệp công nghệ hàng đầu, nhằm tiếp cận xu thế quản trị dữ liệu công hiện đại và nâng cao năng lực đội ngũ trong nước.

Với tầm nhìn dài hạn, Chiến lược dữ liệu đến năm 2030 được kỳ vọng sẽ đưa Bộ Tài chính trở thành hình mẫu về quản trị số trong khu vực công, tiên phong trong chuyển đổi số, góp phần xây dựng nền tài chính công minh bạch, thông minh, bền vững - nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế số Việt Nam.

Hồng Vân