Bộ Tài chính nói gì với ý kiến không nên duy trì Luật Đầu tư

Sáng 16-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi). Tại đây, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về quy định chấp thuận chủ trương đầu tư; cắt giảm ngành nghề kinh doanh có điều kiện...

Cắt giảm 21 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện

Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết dự luật thu hẹp và làm rõ phạm vi các dự án phải thực hiện chấp thuận chủ trương.

Theo đó, chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án đầu tư phát triển hạ tầng trong một số lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm; các dự án ảnh hưởng đến môi trường, quốc phòng, an ninh...

Đồng thời, dự luật quy định rõ ngoại lệ về việc không thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.

Sáng 16-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Đầu tư sửa đổi. Ảnh: QUỐC HỘI

Dự luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về thủ tục thành lập tổ chức kinh tế của nhà đầu tư nước ngoài theo hướng cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế mà không yêu cầu phải có dự án đầu tư trước khi thành lập.

Ngoài ra, dự luật bổ sung quy định cấm đầu tư kinh doanh với ngành, nghề “kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” để phù hợp với Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30-11-2024 của Quốc hội.

Dự luật cũng cắt giảm 21 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không đáp ứng các tiêu chí, điều kiện. Theo cơ quan soạn thảo, 21 ngành, nghề này phần lớn áp dụng cơ chế tiền kiểm và có thể chuyển sang cơ chế hậu kiểm, hạn chế rào cản gia nhập thị trường của doanh nghiệp.

Thẩm tra dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Tài chính, ông Phan Văn Mãi cho biết đa số ý kiến Thường trực Ủy ban nhất trí với việc tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về đầu tư theo thủ tục rút gọn.

Song, ông cho rằng cần rà soát, chỉ xem xét những trường hợp rất cần thiết mới cần thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư.

Ngoài ra, ông đề nghị tiếp tục cắt giảm ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, cắt giảm thực chất điều kiện đầu tư kinh doanh, chỉ giữ lại những điều kiện thật sự cần thiết.

Bên cạnh đó, vì còn có ý kiến trái chiều về quy định quản lý hoạt động đầu tư ra nước ngoài, ông Mãi đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung quy định về chế độ thông báo, đăng ký thông tin đầu tư ra nước ngoài và không yêu cầu có sự phê duyệt của cơ quan quản lý Nhà nước. Cùng với đó, phối hợp với NHNN rà soát, hoàn thiện quy định về quản lý ngoại hối để cho phép thực hiện chuyển vốn ra nước ngoài.

Luật Đầu tư có cần thiết hay không?

Có ý kiến tại phiên họp, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn đặt câu hỏi: Liệu chúng ta có nên có luật Đầu tư hay không và cho rằng nên có luật khuyến khích đầu tư hoặc bảo hộ đầu tư.

“Quản lý hoạt động đầu tư chúng ta quản lý điều gì? Vấn đề quy hoạch có luật Quy hoạch, xây dựng có luật Xây dựng, đất đai có luật Đất đai…” - ông Đậu Anh Tuấn bày tỏ quan điểm.

Đại diện VCCI đặt câu hỏi: Liệu chúng ta có nên có luật Đầu tư hay không? Ảnh: QUỐC HỘI

Ông lấy ví dụ để được chấp thuận chủ trương đầu tư, chúng ta phải thực hiện nhiều thủ tục liên quan như môi trường, quy hoạch, đất đai, công nghệ… Do đó, luôn có nguy cơ trùng lặp thủ tục.

Ngoài ra, quy định cấp chứng nhận đầu tư ra nước ngoài với dự án tư nhân khá bất hợp lý. Do đó, với đầu tư ra nước ngoài, chỉ nên có cách quản lý về ngoại hối và trao quyền tự chủ, quyết định cho nhà đầu tư.

“Không phải chúng ta không quản lý mà nên thay đổi cách thức quản lý trọng tâm bằng cách tập trung vào vấn đề ngoại hối" - ông nhấn mạnh.

Đánh giá dự luật đã bỏ được nhiều ngành, nghề kinh doanh có điều kiện song ông Tuấn cho rằng vẫn còn dư địa để tiếp tục bỏ.

Nhiều ngành, nghề không cần thiết hoặc quy định quá rộng. Ví dụ, nghiên cứu chế tạo UAV, ông cho rằng rủi ro của UAV đến từ sử dụng chứ không phải chế tạo và quy định như dự luật sẽ hạn chế không gian nghiên cứu, sáng tạo.

Ông Tuấn cũng lấy ví dụ về hoạt động kinh doanh vàng và cho rằng quy định như dự luật là quá rộng bởi kinh doanh vàng bao gồm nhập khẩu vàng, mua bán vàng miếng, kinh doanh vàng trang sức…

“Quy định này quá rộng, quá lớn và có thể kìm hãm kinh doanh sản xuất” - ông Tuấn nói và cho rằng chỉ nên áp dụng với sản xuất vàng miếng.

Duy trì luật Đầu tư là phù hợp thông lệ quốc tế

Giải trình thêm, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để rà soát và hoàn thiện dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi).

Về quy định chấp thuận chủ trương đầu tư, bà Ngọc cho biết dự luật chỉ áp dụng phân cấp chủ trương đầu tư cho các dự án có nguy cơ lớn về quốc phòng, an ninh. Ngoài ra cũng phân loại rõ ràng các dự án thuộc thẩm quyền của trung ương và địa phương, xác định nhóm cần thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư.

Về ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trên nguyên tắc tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư gia nhập thị trường. Cùng với đó, phối hợp với Bộ Công Thương rà soát, xem xét điều chỉnh ngành nghề hoạt động thương mại điện tử.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết thêm, Bộ Tài chính đã nghiên cứu tổng thể, toàn diện các kinh nghiệm quốc tế về quản lý đầu tư trên thế giới. Theo đó, các nước như Trung Quốc, Mỹ, Canada… đều duy trì cơ chế quản lý về đầu tư thông qua cấp phép, chấp nhận hoặc là rà soát, sàng lọc đầu tư.

Vì vậy, bà Ngọc nhấn mạnh, việc tiếp tục duy trì cơ chế quản lý về đầu tư quy định tại Luật Đầu tư là phù hợp với thông lệ quốc tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh yêu cầu hoàn thiện quy định chấp thuận chủ trương đầu tư, phân loại danh mục dự án. Ảnh: QUỐC HỘI

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh yêu cầu Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội và các Ủy ban liên quan.

Từ đó, hoàn thiện quy định chấp thuận chủ trương đầu tư, phân loại danh mục dự án theo mức độ cần thiết phê duyệt. Tiếp tục rà soát các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; rà soát quy định về đầu tư nước ngoài.

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Chính phủ sớm hoàn thiện hồ sơ dự án để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, đảm bảo chất lượng và tiến độ.

MINH TRÚC