Bộ Tài chính phải kịp thời cảnh báo các doanh nghiệp nhà nước có dấu hiệu mất an toàn tài chính

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký Công điện số 77 của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy sản xuất kinh doanh hiệu quả đối với doanh nghiệp nhà nước.

Khu vực doanh nghiệp nhà nước nắm giữ tài sản gần 4 triệu tỷ đồng, tạo ra lợi nhuận trước thuế 348.300 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 366.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đóng góp của các doanh nghiệp không đồng đều, chủ yếu là các đơn vị lớn như PVN, Viettel và một số doanh nghiệp khác. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp sở hữu vốn lớn nhưng sử dụng chưa hiệu quả như mong muốn, hoạt động sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp nhà nước vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hoạt động thua lỗ, có dấu hiệu mất an toàn về tài chính, vướng mắc về thể chế, cơ chế, quản trị và hiệu quả đầu tư.

Vì vậy, công điện nêu rõ: Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới tiếp tục tiềm ẩn nhiều rủi ro, thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.

Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính rà soát, đánh giá toàn diện hiệu quả hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Để đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng GDP cả nước trên 8% trong năm nay, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện việc giao chỉ tiêu tăng trưởng năm 2025 đối với các doanh nghiệp nhà nước theo đúng ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ.

Rà soát, đánh giá toàn diện hiệu quả hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp; tăng cường thực hiện việc giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước theo thẩm quyền, quy định pháp luật bảo đảm sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, minh bạch, trong đó, kịp thời cảnh báo các doanh nghiệp có dấu hiệu mất an toàn tài chính.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo hệ thống tín dụng cung ứng vốn kịp thời, hợp lý, đúng quy định cho các dự án đầu tư sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước, nhất là trong các lĩnh vực then chốt, hạ tầng chiến lược. Bên cạnh đó, tiếp tục cải cách thủ tục cho vay, tăng cường kiểm soát rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhà nước tiếp cận vốn tín dụng.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động, tích cực nắm bắt các tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước để kịp thời có giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy sản xuất kinh doanh theo thẩm quyền, quy định pháp luật.

Các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, năng lực quản trị và chất lượng nguồn nhân lực; tập trung nguồn lực vào lĩnh vực kinh doanh chính, đầu tư các dự án lớn, trọng tâm, trọng điểm, có tính lan tỏa, tạo động lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, kiên quyết khắc phục tình trạng đầu tư phân tán, dàn trải, kém hiệu quả.

Theo đánh giá của các chuyên gia, doanh nghiệp nhà nước vẫn là đầu tàu, tạo động lực cho các thành phần kinh tế khác phát triển. Một số lĩnh vực họ có vai trò chủ chốt như an ninh năng lượng, lương thực, viễn thông, xăng dầu, tài chính. Các doanh nghiệp cũng tích cực tái cơ cấu, nâng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Họ cũng có phương án xử lý các đơn vị trực thuộc, dự án đầu tư thua lỗ, kém hiệu quả.

Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ, một số doanh nghiệp chưa thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, còn yếu ở những ngành quyết định đến nâng sức cạnh tranh của nền kinh tế như công nghệ cao, cơ khí chính xác, linh kiện, máy móc và thiết bị, công nghệ nguồn.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do sản xuất kinh doanh của khu vực nhà nước chịu nhiều tác động bất lợi do yếu tố khách quan như thiên tai, dịch bệnh, căng thẳng kinh tế - chính trị giữa các nước, đứt gãy nguồn cung, nguyên liệu đầu vào biến động. Ngoài ra, cơ chế, chính sách quản lý còn bất cập, như vướng mắc về thể chế khiến việc thoái vốn, cổ phần hóa chậm, chưa tạo điều kiện họ phát huy sự chủ động.

Hiện cả nước có hơn 670 doanh nghiệp nhà nước, trong đó khoảng 2/3 đơn vị do Nhà nước giữ 100% vốn điều lệ, còn lại sở hữu trên 50%. Khu vực 100% vốn nhà nước đang nắm khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp trên thị trường giai đoạn 2021-2023, góp khoảng 28% thu ngân sách, thu hút 7,3% lao động.

Năm ngoái, 78 tập đoàn, tổng công ty hàng đầu có tổng doanh thu gần 1,7 triệu tỷ đồng, tăng 38% so với 2023. Các doanh nghiệp này đặt mục tiêu năm nay doanh thu gần 1,1 triệu tỷ đồng, lãi trước thuế 109.339 tỷ.

Thanh Hoa