Bộ Tài chính sẽ rà soát quy định, nghiên cứu sửa Luật Kiểm toán độc lập

Tại điểm cầu Bộ Tài chính có sự tham dự của TS. Vũ Đức Chính - Cục trưởng Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính), ông Phạm Sỹ Danh - Chủ tịch VACPA, ông Hoàng Văn Thu - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đại diện lãnh đạo các vụ, cục của Bộ Tài chính. Tại các điểm cầu có sự tham dự của đại diện lãnh đạo 221 công ty kiểm toán trên cả nước.

Quy mô doanh nghiệp kiểm toán tăng

Theo ông Vũ Đức Chính, trong bối cảnh thể chế của nền kinh tế thị trường ngày càng hoàn thiện, hoạt động của các thị trường ngày càng sôi động, các chủ thể tham gia ngày càng đông và đa dạng thì vai trò hoạt động của các tổ chức kiểm toán độc lập ngày càng tăng, xác thực thông tin theo các quy chuẩn, chuẩn mực, tạo niềm tin, chỗ dựa cho các bên tiến hành các giao dịch kinh tế.

Cục trưởng Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán Vũ Đức Chính phát biểu khai mạc. Ảnh: Đức Minh

Sản phẩm của kiểm toán độc lập là những thông tin kinh tế tài chính đã được các kiểm toán viên có đủ năng lực và độc lập xác nhận về mức độ phù hợp với các chuẩn mực đã được thiết lập. Vì vậy, nó là căn cứ quan trọng cho các bên, đặc biệt là các tổ chức, cá nhân không có điều kiện về năng lực, trình độ chuyên môn về tài chính, kế toán như cổ đông, nhà đầu tư... đưa ra các quyết định kinh tế.

Theo ông Chính, xuất phát từ lợi ích thiết yếu của hoạt động kiểm toán, trong 30 năm qua, Nhà nước rất quan tâm phát triển ngành kiểm toán độc lập, tạo mọi điều kiện để kiểm toán độc lập Việt Nam không ngừng phát triển, lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu kinh tế - xã hội.

Báo cáo hoạt động kiểm toán độc lập năm 2023-2024 và phương hướng hoạt động năm 2024-2025, ông Nghiêm Mạnh Hùng - Trưởng phòng Quản lý giám sát kiểm toán - Cục Quản lý giám sát kế toán, kiểm toán cho biết, trong năm 2023, nhìn chung các chỉ tiêu hoạt động của ngành về cơ bản có sự tăng trưởng, phát triển khá ổn định so với năm 2022.

Quy mô về doanh nghiệp kiểm toán (DNKT) tăng so với trước. Đặc biệt trong năm 2023, toàn thị trường có sự gia nhập của 14 DNKT mới, 5 tháng đầu năm 2024 có thêm 2 DNKT. Số lượng kiểm toán viên làm việc trong các DNKT năm 2023 tăng hơn 8% so với năm 2022, số lượng nhân viên chuyên nghiệp tăng hơn 7%. Hiện Việt Nam đã có 246 người được công nhận ASEAN CPA.

Số lượng khách hàng của toàn ngành tăng đáng kể (năm 2023 tăng 5% so với năm 2022, đặc biệt là nhóm khách hàng có sự tăng mạnh là công ty TNHH, đơn vị hành chính sự nghiệp, tổ chức đoàn thể xã hội).

Tính đến tháng 5/2024, ở Việt Nam có 221 doanh nghiệp kiểm toán (3 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài; 9 công ty cổ phần đầu tư nước ngoài, 209 công ty có 100% vốn trong nước). Trong đó 219 doanh nghiệp kiểm toán có đu điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán tính đến 31/12/2023; 2 doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán mới trong 5 tháng đầu năm 2024.

Đánh giá về hoạt động kiểm toán năm 2023, Chủ tịch VACPA Phạm Sỹ Danh cho rằng, thực tiễn quản lý kinh tế và đời sống xã hội đang đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng hoạt động và dịch vụ kiểm toán. Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của tin học, công nghệ thông tin và chuyển đổi số đã và đang tác động không nhỏ vào hoạt động của các DNKT, hội viên VACPA.

Trong bối cảnh đó, VACPA đã nỗ lực triển khai chương trình hoạt động của hội với nhiều kết quả tích cực, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, góp phần thúc đẩy phát triển nghề nghiệp.

Chủ tịch VACPA Phạm Sỹ Danh thông tin về hoạt động của hội. Ảnh: Đức Minh

Qua đánh giá của Bộ Tài chính cho thấy, mặc dù hoạt động kiểm toán thời gian qua có những kết quả tích cực. Tuy nhiên hoạt động kiểm toán độc lập vẫn còn có những hạn chế nhất định, như: quy mô dịch vụ kiểm toán độc lập còn nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng và tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; số lượng và chất lượng kiểm toán viên chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập; chất lượng dịch vụ kiểm toán đã từng bước được nâng cao nhưng cũng chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế.

Ngoài ra, chất lượng hoạt động kiểm toán thời gian qua cũng có một số tồn tại, hạn chế đó là một số công ty, cá nhân kiểm toán viên chưa tuân thủ đầy đủ quy trình, quy chế, chuẩn mực kiểm toán, thậm chí còn cố ý vi phạm pháp luật.

Nâng cao trình độ và đạo đức kiểm toán viên

Theo ông Vũ Đức Chính, để tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán độc lập trong thời gian tới, đòi hỏi mỗi chúng ta phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp. Cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp kiểm toán, các kiểm toán viên hành nghề cũng như các tổ chức nghề nghiệp, các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo cần phối hợp chặt chẽ và tích cực thực thi các giải pháp nhằm phát triển ngành nghề này.

Đại diện lãnh đạo 221 công ty kiểm toán tham dự cuộc họp tại các điểm cầu. Ảnh: Đức Minh

Trong đó, về phía cơ quan nhà nước, Bộ Tài chính sẽ rà soát quy định về thể chế, từ đó nghiên cứu sửa Luật Kiểm toán độc lập, đồng thời, cập nhật, ban hành bố sung các chuẩn mực kiểm toán; tăng cường thanh tra, kiểm tra.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật kiểm toán độc lập. Các ý kiến tại cuộc họp này cũng sẽ là các gợi ý, các đề xuất để có các định hướng đúng đắn, đưa ra các chính sách phù hợp để sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán độc lập.

Về phía các tổ chức nghề nghiệp, cần thực hiện tốt việc đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức cho đội ngũ kiểm toán viên; tiếp tục kiện toàn bộ máy, chú trọng phát triển đội ngũ cán bộ chuyên môn có trình độ cao, có đạo đức nghề nghiệp tốt để phối hợp với cơ quan quản lý tăng cường việc kiểm soát, nâng cao chất lượng dịch vụ kiếm toán, không ngừng nâng cao uy tín, danh dự, hình ảnh nghề nghiệp kiểm toán, phục vụ tốt cho nhu cầu xã hội, đặc biệt là công chúng đầu tư.

Về phía các cá nhân kiểm toán viên hành nghề và các công ty kiểm toán, cần nhận thức sâu sắc hơn nữa vai trò của mình trong quá trình hành nghề, các công ty kiểm toán cần tăng cường công tác quản lý kiểm toán viên hành nghề tại công ty; mở rộng quy mô, đa dạng hóa dịch vụ cung cấp; chú trọng đầu tư công nghệ, kỹ thuật, quy trình kiểm toán để nâng cao năng lực chuyên môn và chất lượng dịch vụ.

"Trong giai đoạn phát triển tới, cơ hội cho kiểm toán độc lập phát triển mạnh mẽ là rất lớn, song cũng còn rất nhiêu thách thức, nhiều việc phải làm để có thể phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như nghề nghiệp" - ông Chính nhấn mạnh.

Tại cuộc họp, lãnh đạo nhiều công ty kiểm toán và cơ quan chủ trì đã tập trung thảo luận biện pháp nâng cao chất lượng kiểm toán, rút kinh nghiệm qua kết quả kiểm soát chất lượng năm 2023. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính, hội nghề nghiệp đã lắng nghe phản ánh các vướng mắc của các công ty và bàn về các biện pháp xử lý vướng mắc trong quá trình hoạt động của các công ty.

Đức Minh