Bỏ thuế khoán: Hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì để tránh rủi ro?

Từ ngày 1/1/2026, theo dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi, hình thức nộp thuế khoán sẽ chính thức bị xóa bỏ. Thay vào đó, các hộ kinh doanh sẽ phải chuyển sang hình thức kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, kèm theo ba loại thuế bắt buộc.

Chuyển từ khoán sang tự kê khai doanh thu
Thuế khoán vốn là hình thức tính thuế dựa trên doanh thu ước tính do cơ quan thuế xác định, được áp dụng cho hộ và cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán. Với hình thức này, hộ kinh doanh thường nộp thuế theo năm hoặc tháng đối với trường hợp hoạt động thời vụ.

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, từ năm 2026, cơ chế này sẽ bị bãi bỏ. Các hộ kinh doanh sẽ phải tự kê khai doanh thu thực tế phát sinh và nộp thuế theo tháng hoặc quý. Điều này nhằm hướng tới sự minh bạch, công bằng và hiện đại hóa trong công tác quản lý thuế.

Ba loại thuế hộ kinh doanh bắt buộc phải nộp
Sau khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế với 3 loại thuế cơ bản gồm:

Thuế môn bài:
Đây là khoản thuế cố định phải nộp hàng năm, không phụ thuộc vào lợi nhuận mà dựa trên doanh thu. Cụ thể:

Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: nộp 1 triệu đồng.

Doanh thu từ 300 – 500 triệu đồng/năm: nộp 500.000 đồng.

Doanh thu từ 100 – dưới 300 triệu đồng/năm: nộp 300.000 đồng.

Thuế giá trị gia tăng (VAT) và

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN):
Nếu doanh thu trên 100 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh sẽ phải nộp thêm thuế VAT và TNCN, được tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu tùy ngành nghề. Ví dụ:

Phân phối, cung cấp hàng hóa: VAT 1%, TNCN 0,5% Tổng 1,5%.

Dịch vụ ăn uống: VAT 3%, TNCN 1,5% Tổng 4,5%.

Lưu trú (nhà nghỉ, khách sạn): VAT 5%, TNCN 2% Tổng 7%.

Dịch vụ như karaoke, cắt tóc, giặt là…: VAT 5%, TNCN 2% Tổng 7%.

Vận tải: VAT 3%, TNCN 1,5% Tổng 4,5%.

Cho thuê nhà, đất, kho bãi: VAT 5%, TNCN 5% Tổng 10%.

Minh bạch hơn, nhưng trách nhiệm cũng lớn hơn
Theo thống kê của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ và cá nhân kinh doanh, với tổng thu thuế đạt gần 26.000 tỷ đồng. Trong thời gian qua, thuế khoán được xem là giải pháp linh hoạt, phù hợp với trình độ quản lý và khả năng tuân thủ của các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Tuy nhiên, theo đại diện cơ quan thuế, hình thức này dần bộc lộ những điểm hạn chế, thiếu minh bạch, không khuyến khích các hộ mở rộng quy mô hoặc đầu tư bài bản. Do đó, chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế là bước đi cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Việc thay đổi này đặt ra yêu cầu mới đối với hộ kinh doanh về việc ghi chép sổ sách, quản lý doanh thu và tuân thủ đúng nghĩa vụ thuế, nhưng đồng thời cũng góp phần tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn và minh bạch hơn trong kinh doanh.

Thu Giang (T/H)