Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh: Sẽ cắt giảm 80% thủ tục thi hành án dân sự

Thi hành án dân sự - Hiệu quả từ mô hình tổ chức mới

Một trong những nội dung được Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh là sự thành công của mô hình tổ chức hệ thống thi hành án dân sự theo khu vực, đã được triển khai từ ngày 1-7-2025. Sau 4 tháng vận hành, những khó khăn ban đầu đã được khắc phục. Đến nay, mô hình này không gây vướng mắc trong phối hợp với các cơ quan tố tụng, đồng thời chứng minh hiệu quả bằng những con số ấn tượng.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh giải trình trước Quốc hội, sáng 11-11. Ảnh: TRỌNG HẢI

"Sau 4 tháng hoạt động, các chỉ tiêu Quốc hội giao về số việc và số tiền đều vượt, mặc dù số lượng tuyệt đối rất lớn, nhất là những vụ án, đại án như Tân Hoàng Minh hay Vạn Thịnh Phát", Bộ trưởng cho biết.

Sự thay đổi lớn nhất đến từ việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Bộ trưởng dẫn chứng vụ án Vạn Thịnh Phát, nơi công nghệ đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt: "Chỉ cần một nút nhấn là có hơn 8.800 tỷ đồng đã được gửi vào tài khoản của hơn 40.000 trái chủ". Con số này cho thấy sự ưu việt so với việc phải xử lý hơn 40.000 văn bản giấy như trước đây.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, hiện ngành tư pháp đang đẩy mạnh triển khai hàng loạt phần mềm nghiệp vụ như: Phần mềm ra quyết định thi hành án điện tử: Đã có 75.455 quyết định được ban hành; phần mềm biên lai điện tử: Đã phát hành trên 375.000 biên lai, tương đương số tiền 33.700 tỷ đồng.

Bộ trưởng khẳng định, mục tiêu là thực hiện toàn bộ các tác nghiệp thi hành án trên môi trường điện tử. Cùng với đó, dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) đặt ra mục tiêu cắt giảm tới 80% thủ tục hành chính, 20% còn lại sẽ được đơn giản hóa, dự kiến giảm 30% về thời gian và 13% về chi phí tuân thủ.

Các đại biểu Quốc hội tại phiên họp sáng 11-11. Ảnh: TRỌNG HẢI

Giám định tư pháp: Mở rộng xã hội hóa nhưng có lộ trình và kiểm soát chặt chẽ

Đối với Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, cơ quan soạn thảo thống nhất với chủ trương xã hội hóa một số lĩnh vực theo tinh thần Nghị quyết 27, nhằm huy động nguồn lực xã hội.

Dự thảo luật đã mở rộng phạm vi hoạt động cho các văn phòng giám định tư pháp ngoài công lập trong các lĩnh vực có nhu cầu lớn, thường xuyên như: Cổ vật, di vật, bản quyền tác giả, ADN, tài liệu kỹ thuật số, tài chính, ngân hàng, xây dựng và tài nguyên.

Việc xã hội hóa phải đảm bảo hai nguyên tắc: Tạo điều kiện cho tư nhân tham gia, đồng thời phải tăng cường quản lý nhà nước để tránh lạm dụng.

Một điểm quan trọng được làm rõ là việc giới hạn phạm vi. Cụ thể, các chuyên ngành giám định liên quan đến quyền con người, quyền công dân như ADN, tài liệu kỹ thuật số và dấu vết đường vân sẽ chỉ giới hạn trong tố tụng hình sự. Lý giải cho điều này, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho rằng, trong tố tụng hình sự, trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan nhà nước, trong khi ở tố tụng dân sự và hành chính, nghĩa vụ cung cấp chứng cứ thuộc về các đương sự.

CHIẾN THẮNG