Bộ trưởng Hồ Đức Phớc làm rõ một số nguyên nhân cơ bản khiến cổ phần hóa chậm

Các đại biểu dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 6/11, Kỳ họp thứ 6.

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 6, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình nêu, việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp còn rất chậm, chỉ đạt một phần nhỏ kế hoạch đề ra.

Đặc biệt, cơ quan thanh tra đã kết luận nhiều doanh nghiệp nhà nước có sai phạm trong cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước. Đại biểu tỉnh Quảng Bình đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết nguyên nhân của thực trạng này.

Trả lời đại biểu Nguyễn Mạnh Cường về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thông tin, tiến hành cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chậm là do nhiều nguyên nhân.

Nguyên nhân cơ bản nhất theo Bộ trưởng là khi các doanh nghiệp muốn mua vốn của doanh nghiệp cổ phần hóa thường nhìn vào giá trị các khu đất “vàng”. Tuy nhiên, đến nay quy định không cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất thuê chuyển sang đất ở, tức không còn địa tô chênh lệch nên không hấp dẫn doanh nghiệp.

Ngoài ra, còn phải kể đến các nguyên nhân khác như: phương án sử dụng đất thì chính quyền địa phương không phê chuẩn; việc tính giá trị sử dụng đất vào trong giá trị doanh nghiệp cần thẩm định giá... Do vậy, các bộ, ngành, doanh nghiệp chưa trình phương án cổ phần hóa, dẫn đến chậm thực hiện.

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, trong 10 tháng năm 2023, thoái vốn nhà nước tại 04 doanh nghiệp (trong đó 03 doanh nghiệp theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg, 01 doanh nghiệp theo Thông báo số 281/TB-VPCP) với giá trị 8,8 tỷ đồng, thu về 19 tỷ đồng; các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước đã thoái vốn tại 07 doanh nghiệp với giá trị là 53,5 tỷ đồng thu về 206,3 tỷ đồng.

Về kết quả cổ phần hóa, 10 tháng năm 2023, các đơn vị tiếp tục triển khai công tác cổ phần hóa theo phê duyệt kế hoạch sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước giai đoạn 2022-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29/11/2022 nhưng chưa có doanh nghiệp nào được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa.

Liên quan đến kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn, thu từ cổ phần hóa, thoái vốn, Bộ Tài chính cho biết, theo Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội thì giai đoạn 2021-2025 thu từ nguồn cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước theo kế hoạch là 248.000 tỷ đồng (ngân sách trung ương 200.000 tỷ đồng; ngân sách địa phương 48.000 tỷ đồng). Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch thu hồi vốn nhà nước tại một số tổ chức kinh tế do Trung ương quản lý cụ thể từng năm, theo đó năm 2021 là 40.000 tỷ đồng (Quyết định số 1950/QĐ-TTg ngày 28/11/2020), năm 2022 là 20.000 tỷ đồng (Quyết định số 2047/QĐ-TTg ngày 03/12/2021), năm 2023 là 3.000 tỷ đồng (Quyết định số 1506/QĐ-TTg ngày 02/12/2022).

Phạm Diệp