Bộ trưởng Lê Minh Hoan: An ninh lương thực trong nước vẫn được đảm bảo

Sản lượng lúa sẽ bảo đảm kế hoạch, đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

Theo kế hoạch, chiều 15/8/2023, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan sẽ đăng đàn trả lời chất vấn các vấn đề của ngành nông nghiệp tại phiên họp thứ 25 Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong dự thảo báo cáo để giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, cho biết gạo vẫn là lương thực chính, chiếm 70% trong tiêu dùng lương thực của người Việt Nam.

KHÔNG LO THIẾU GẠO

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, đến cuối năm 2020, diện tích trồng lúa cả nước là hơn 3,94 triệu ha. Trong 2,5 năm (từ 2021 đến tháng 7/2023), khoảng 6.370 ha đất được chuyển đổi mục đích sử dụng và thu hồi diện tích trồng đất lúa. Số diện tích đất chuyển đổi, thu hồi này được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Bộ Tài nguyên - Môi trường thẩm định, trình Thủ tướng chấp thuận.

Thông tin về tình hình xuất khẩu gạo, Bộ trưởng cho hay tính đến hết tháng 7/2023, Việt Nam xuất khẩu 4,83 triệu tấn gạo, thu về gần 2,6 tỷ USD. Các thị trường xuất khẩu truyền thống chủ yếu ở châu Á là 3,3 triệu tấn (chiếm hơn 77%), tăng gần 36% so cùng kỳ năm ngoái. Một số thị trường tăng trưởng vượt bậc như EU chiếm 2% tổng sản lượng nhưng đạt hơn 84.000 tấn, tăng 28% so cùng kỳ năm trước.

Theo Tư lệnh ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau tuyên bố cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ, Nga, UAE, giá gạo Việt Nam trên thị trường thế giới tăng liên tục trong ba tuần qua.

Dẫn dữ liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Bộ trưởng cho biết giá gạo 5% tấm xuất khẩu của Việt Nam ngày 9/8 leo lên mức 618 USD/tấn, có doanh nghiệp đã ký được hợp đồng xuất khẩu với giá gần 660 USD/tấn với gạo 5% tấm; giá gạo 25% tấm xuất khẩu cũng đã đạt mức 598 USD/tấn. Như vậy, chỉ trong 20 ngày, giá gạo xuất khẩu bình quân đã tăng thêm 85 USD/tấn.

“Hiện nhiều thị trường như Trung Quốc, Philippines, Indonesia đang tranh mua gạo Việt với số lượng tăng 40% đến vài chục lần”, Bộ trưởng thông tin.

Đề cập về nguồn cung lúa gạo trong nước, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho hay trong bối cảnh một số quốc gia như Ấn Độ, Nga, UAE cấm xuất mặt hàng gạo, thì sản xuất lúa gạo của Việt Nam vẫn tăng sản lượng. Diện tích trồng lúa năm 2023 cộng dồn tất cả các vụ khoảng 7,1 triệu ha; năng suất trung bình đạt 60,7 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 43,1 triệu tấn thóc, tăng khoảng trên 452 nghìn tấn so với năm 2022.

Theo tính toán ở kịch bản an toàn cao, lượng lúa dùng cho đảm bảo an ninh lương thực của 100 triệu dân và các nhu cầu tiêu thụ nội địa khác vào khoảng 29,5 triệu tấn thóc một năm.

Trong đó, sử dụng làm lương thực của người dân khoảng 13,8 triệu tấn thóc; phục vụ chế biến 7,5 triệu tấn thóc; phục vụ chăn nuôi 3,4 triệu tấn thóc; dùng làm giống, giống dự phòng 1,0 triệu tấn thóc; dự trữ trong nước 3,8 triệu tấn thóc.

Ngoài thóc, gạo sản xuất trong nước, mỗi năm Việt Nam cũng nhập khẩu sản lượng gạo nhất định từ Campuchia, Ấn Độ. Chẳng hạn, lượng gạo nhập từ Campuchia khoảng hơn 1 triệu tấn mỗi năm, để bù đắp trong trường hợp cần thiết.

Theo số liệu của Bộ Công Thương Ấn Độ, tính chung 5 tháng đầu năm 2023, Việt Nam nhập khoảng 367.500 tấn gạo Ấn Độ, tăng gần 32% so với cùng kỳ 2022 và đứng thứ 8 trong số các nước nhập gạo từ quốc gia tỷ dân này.

“Tuy nhiên, gạo nhập từ Ấn Độ chủ yếu dành chế biến thực phẩm, làm thức ăn chăn nuôi. Do đó, việc Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo trắng không ảnh hưởng lớn đến gạo phục vụ cho tiêu dùng của Việt Nam", Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhận định: Từ nay đến cuối năm nếu không có diễn biến bất thường của thời tiết thì sản lượng lúa sẽ bảo đảm kế hoạch, đáp ứng đầy đủ nhu cầu lúa gạo trong nước và đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, có thể xuất khẩu từ 7,5 triệu tấn đến tối đa 8 triệu tấn gạo, tương đương với 15 triệu tấn thóc.

"Đảm bảo an ninh lương thực không chỉ là đủ lượng lúa gạo, mà còn gồm các sản phẩm lương thực khác và các loại thực phẩm. Ngoài lúa gạo, hàng năm Việt Nam sản xuất bình quân khoảng hơn 7 triệu tấn thịt hơi xuất chuồng, 10 triệu tấn thủy sản và chục triệu tấn rau quả. Về tổng thế ở cấp độ quốc gia, an ninh lương thực nếu xét trên khả năng cung cấp là đảm bảo", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

RỐT RÁO XỬ LÝ VI PHẠM IUU ĐỂ GỠ “THẺ VÀNG”

Liên quan đến lĩnh vực nông lâm thủy sản, 7 tháng năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 29,13 tỷ USD, giảm 9,1% so với cùng kỳ năm 2022. Tư lệnh ngành nông nghiệp cho rằng khó khăn trong xuất khẩu nông lâm thủy sản vẫn hiện hữu, nhu cầu thị trường phục hồi chậm, một số biến động thị trường gần đây đặt ra thêm những thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội.

Để khắc phục khó khăn, tận dụng cơ hội trong bảo đảm an ninh nguồn cung thực phẩm trong nước và tăng xuất khẩu những tháng cuối năm 2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cập nhật diễn biến thị trường toàn diện, cẩn trọng để phổ biến, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt khó, tận dụng cơ hội thị trường.

Mặt khác, sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương gia tăng, đổi mới tổ chức truyền thông quảng bá chất lượng đặc thù vượt trội của nông sản Việt tại thị trường trong và ngoài nước. Đối với sản xuất, chỉ đạo sản xuất linh hoạt, đảm bảo an ninh, an toàn thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và đảm bảo nguồn cung phù hợp với nhu cầu xuất khẩu.

Về dài hạn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ưu tiên hoàn thiện chính sách pháp luật phát triển nhãn hiệu, thương hiệu nông sản chủ lực. Khâu sản xuất nông nghiệp sẽ được tổ chức lại theo hướng bền vững, như thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu đến 2025...

Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy nhanh việc xây dựng trình Chính phủ ban hành và tổ chức thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, Đề án “Phát triển hệ thống logistic nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2050”.

Đối với hoạt động khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, tháo gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu (EC), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho hay tình trạng vi phạm pháp luật liên quan đến khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản vẫn diễn ra.

Nhằm nỗ lực tháo gỡ “thẻ vàng” từ EC, các Bộ Quốc phòng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển trực thuộc Trung ương đang rốt ráo chỉ đạo các lực lượng thực thi pháp luật (Biên phòng, Cảnh sát biển, Kiểm ngư, Thanh tra thủy sản…) tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, để xác định vi phạm, xử lý nghiêm vi phạm khai thác IUU.

Chu Khôi