Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: 'Một tỉnh của Trung Quốc làm 2.000km cao tốc có 3 năm'

Sáng 6-11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự luật Đầu tư công (sửa đổi). Đây là một trong những dự luật được Chính phủ đệ trình Quốc hội rất nhanh sau khi tổng kết kinh nghiệm triển khai luật thời gian qua và thực tiễn cũng đặt ra nhiều yêu cầu về sửa đổi một số vấn đề cốt lõi.

Đa số các ĐB đều đồng tình với sự cần thiết ban hành luật. Thậm chí, ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) còn đề nghị làm một luật Đầu tư mới thay vì sửa đổi luật cũ. Về các vấn đề cụ thể, các ĐBQH tập trung thảo luận về những quy định về quy mô dự án, phân cấp phân quyền, sự tham gia của địa phương với các dự án ở Trung ương và các địa phương khác.

Trung ương, Quốc hội, Chính phủ chỉ kiểm soát, kiến tạo…

Giải trình ý kiến của các ĐB, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nói: Trước hết cần thay đổi tư duy xây dựng pháp luật.

“Trước đây chúng ta chỉ tập trung vào quản lý, giờ phải vừa quản lý vừa kiến tạo cho phát triển. Đây là tư duy thay đổi rất lớn. Quy định của pháp luật phải tạo động lực, không gian mới, khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực để phát triển đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay là phải chuyển từ “tiền kiểm sang hậu kiểm, đẩy mạnh phân cấp phân quyền”.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng kể: “Ở Trung Quốc, một tỉnh họ làm được 2.000 km cao tốc trong 3 năm. Khi hỏi lý do họ có thể làm được khối lượng lớn trong thời gian ngắn, giá rẻ, họ cho biết là phân cấp mạnh cho địa phương, dám vay và lập các công ty Nhà nước để làm các dự án hạ tầng giao thông. Sau khi đầu tư xong thì chuyển cho tư nhân khai thác và thu hồi vốn…”.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nói, ở nhiều quốc gia phát triển, người ta công khai minh bạch tiêu chuẩn, tiêu chí, thủ tục… để dân và doanh nghiệp “cứ thế mà làm”, không cần phải “tiền kiểm” như ở ta. Chính vì vậy, những công trình, dự án được làm rất nhanh mà vẫn bảo đảm chất lượng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng giải trình ý kiến ĐBQH về dự luật Đầu tư công (sửa đổi). Ảnh: QH

Với Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói nếu tiếp tục làm theo tư duy cũ sẽ rất chậm, nên cần phân cấp mạnh hơn.

“Trung ương, Quốc hội, Chính phủ tập trung giữ vai trò kiểm soát, kiến tạo, hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư, đơn giản thủ tục hành chính, giảm xin cho, quyền anh quyền tôi và đùn đẩy, né tránh”, ông nói, cho biết nội dung sửa luật lần này là vấn đề cốt lõi, vướng mắc trong thực tiễn cần điều chỉnh ngay.

Dự án quan trọng quốc gia cần nâng lên mức 30.000 tỉ đồng

Về nâng quy mô dự án quan trọng quốc gia, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng: quy mô nền kinh tế hiện đã tăng 10 lần so với năm 2000, tăng 2,5 lần so với năm 2013, mức trượt giá bình quân từ 2020 đến nay là 3%/năm. Dự kiến vòng đời của luật khoảng 5-10 năm.

Vì vậy, nếu giữ quy mô vốn dự án quan trọng quốc gia là 20.000 tỉ thì vài năm nữa sẽ không còn phù hợp. Ông đề nghị quy mô vốn dự án quan trọng là 30.000 tỉ đồng.

Thông tin thêm, Bộ trưởng cho hay: “Thực tế giai đoạn 2021-2025 Quốc hội quyết nghị 10 dự án quan trọng quốc gia, trong đó 5 dự án trên 30.000 tỉ. Dự kiến 2026-2030 tới đây, sẽ có 30 dự án hơn 30.000 tỉ. Việc xem xét, quyết nghị số lượng lớn dự án trong một nhiệm kỳ Quốc hội là nhiều. Nếu giảm quy mô xuống 20.000 tỉ thì Quốc hội mất nhiều công trong xem xét, phê duyệt dự án quan trọng quốc gia. Đây cũng là đẩy mạnh tăng phân cấp, phân quyền để Quốc hội tập trung làm các quyết sách lớn của đất nước”.

Khẳng định việc phân cấp điều chỉnh chủ trương đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách trung ương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng không trái Hiến pháp, Bộ trưởng còn nói việc này đảm bảo tính linh hoạt vì việc điều chỉnh dự án diễn ra hàng ngày, hàng tháng, chứ không theo đợt.

“Chính phủ không thể trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét từng dự án, từng tỉnh. Dù mấy tuần Ủy ban Thường vụ họp 1 lần thì cũng khó. Còn chờ gom vào một lượt để trình lại lỡ việc của địa phương. Chuyện điều chỉnh phát sinh hàng ngày, hàng tháng nên phân cấp như dự thảo luật sẽ đảm bảo linh hoạt, phù hợp thực tế phát sinh”, ông giải thích.

Cũng có ý kiến không đồng tình phân cấp quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND sang UBND đối với dự án nhóm B và C, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói Điều 17 của luật đã cho phép trong trường hợp cần thiết HĐND có thể giao cho UBND.

“Thực tế đã có 43 tỉnh thực hiện. Vừa rồi Chính phủ lấy ý kiến 63 địa phương thì các tỉnh đều đồng ý”, Bộ trưởng nói.

Tuy vậy, ông Dũng nói nghiêm túc tiếp thu, cùng cơ quan thẩm tra nghiên cứu kỹ lưỡng xem phân cấp cho UBND hay giữ nguyên hiện nay, sau đó báo cáo Chính phủ và Quốc hội. Phương án có thể là tách và phân cấp theo nguồn ngân sách của tỉnh hoặc huyện.

NHÓM PHÓNG VIÊN