Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII rất khẩn trương, 'vừa chạy vừa xếp hàng'

Chiều ngày 19/2, tại Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đã chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Tham dự cuộc họp, về phía Bộ Công Thương, có Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cùng các thành viên trong hội đồng thẩm định.

Khẩn trương thực hiện hàng loạt các nhiệm vụ

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương cho biết: Thực hiện nhiệm vụ lập Đề án Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), Bộ Công Thương đã khẩn trương, tích cực phối hợp với các Bộ, ngành và cơ quan liên quan để hoàn thiện các thủ tục và hoàn thiện Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Công Thương đã triển khai một số nội dung về Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Thứ nhất, về các thủ tục liên quan nhiệm vụ lập Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 10695/BCT-ĐL ngày 28 tháng 12 năm 2024 báo cáo và đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1710/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 phê duyệt Nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Cùng với đó, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 10696/BCT-ĐL ngày 28/12/2024 và Tờ trình số 461/TTr-BCT ngày 17/01/2025 trình Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt phương án lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt gói thầu lập Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

“Trên cơ sở ý kiến của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp, ý kiến thẩm định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại Văn bản số 616/VPCP-CN ngày 23/01/2025 và Văn bản số 952/VPCP-CN ngày 07/02/2025 của Văn phòng Chính phủ, ngày 11 tháng 02 năm 2025, Bộ Công Thương đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với đơn vị tư vấn là Viện Năng lượng”- Bộ Công Thương nêu rõ.

Phát biểu tại phiên họp Phó Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Công Thương đã hoàn thiện Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trong thời gian rất ngắn, bảo đảm tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ

Về công tác xây dựng đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, ngày 28/12/2024, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 10698/BCT-ĐL gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các tập đoàn, tổng công ty và đơn vị liên quan đề nghị cung cấp thông tin, số liệu đầu vào phục vụ việc lập điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Đến nay, Bộ Công Thương đã nhận được văn bản cung cấp số liệu của 62/63 tỉnh thành và 05/05 tập đoàn, tổng công ty, riêng UBND tỉnh Hòa Bình không cung cấp thông tin.

Ngày 04/02/2025, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 797/BCT-ĐL gửi các Bộ, ngành, địa phương đề nghị tham gia ý kiến đối với Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và Báo cáo ĐMC của Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, thời hạn góp ý đến 15 tháng 02 năm 2025. Đến hết ngày 17 tháng 02 năm 2025, Bộ Công Thương đã nhận được văn bản góp ý của 30/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; 02 Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; 2/12 tập đoàn, tổng công ty, công ty; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các hiệp hội chưa có ý kiến tham gia.

Tiếp đến, ngày 17/02/2025, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến rộng rãi của các bộ, ngành, cơ quan liên quan, các địa phương, tổ chức quốc tế, hiệp hội và các trường đại học đối với Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược của Đề án.

"Như vậy, Bộ Công Thương đã rất khẩn trương triển khai xây dựng Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trong thời gian rất ngắn. Mặc dù thủ tục lựa chọn đơn vị tư vấn mất nhiều thời gian, nhưng với tinh thần “Vừa chạy vừa xếp hàng” và để bảo đảm tiến độ rất cấp bách theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã chủ động giao Viện Năng lượng nghiên cứu, thu thập số liệu và tính toán từ tháng 9/2024"- đại diện Bộ Công Thương cho biết.

Thứ hai, đối với công tác thẩm định Đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 498/BCT-ĐL ngày 20/01/2025 và Văn bản số 821/BCT-ĐL ngày 05/02/2025 gửi các Bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan, đơn vị liên quan đề nghị cử đại diện tham gia Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII;

Đến ngày ngày 28/01/2025, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 726/BCT-ĐL báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Hội đồng thẩm định Điều chỉnh quy hoạch điện VIII.

Ngày 11/02/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 261/QĐ-TTg về việc thành lập Hội đồng thẩm định Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Ngày 12/02/2025, Bộ Công Thương đã tổ chức họp tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Thứ ba, về tiến độ và thời hạn lập quy hoạch, theo Quyết định số 1710/QĐ-TTg ngày 31 tháng 12 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Nhiệm vụ lập điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và quy định của pháp luật, thời hạn lập điều chỉnh Quy hoạch điện VIII là 30 tháng kể từ khi Nhiệm vụ được duyệt và lựa chọn xong đơn vị tư vấn.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 9600/VPCP-CN ngày 26 tháng 12 năm 2024 của Văn phòng Chính phủ về điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, thời hạn trình phê duyệt trước ngày 28 tháng 02 năm 2025.

Bộ Công Thương đã rất tích cực triển khai các thủ tục liên quan theo quy định của Luật Quy hoạch, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 07/5/2019 của Chính phủ để bảo đảm đủ điều kiện có thể họp Hội đồng thẩm định quy hoạch. Bộ Công Thương cho biết sẽ hoàn thiện hồ sơ theo quy định để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt sau khi được Chủ tịch Hội đồng thẩm định và các thành viên Hội đồng thẩm định xem xét thông qua các tài liệu của Đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Thêm tổng công suất nguồn điện từ năng lượng tái tạo

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương cho biết một số kết quả tính toán Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Theo đó, tổng công suất nguồn điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu, nguồn đồng phát và nhiệt điện rủi ro) là 183.291-236.363 MW, tăng thêm khoảng 27.747-80.819 MW so với Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn chủ trì họp Hội đồng thẩm định điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030 - Ảnh: VGP/Tuấn Dũng

Cụ thể: Nhiệt điện than 31.055 MW (chiếm 16,9-13,1%), giữ nguyên so với Quy hoạch điện VIII (công suất tăng thêm do cập nhật gam máy thực tế của các nhà máy điện); Nhiệt điện khí trong nước 10.861 MW (chiếm 5,9-4,6%), giữ nguyên so với Quy hoạch điện VIII; Nhiệt điện LNG 8.824 MW (chiếm 4,8-3,7 %), giảm so với Quy hoạch điện VIII 13.576 MW do đánh giá các nguồn điện chậm tiến độ; thủy điện 33.294-34.667 MW (chiếm 18,2-14,7%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII 4.560-5.275 MW;

Đáng chú ý, tổng công suất điện gió trên bờ 27.791-28.058 MW (chiếm 13,2-14,4%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 3.949-5.321 MW và điện mặt trời (gồm ĐMT tập trung và ĐMT áp mái) 46.459-73.416 MW (chiếm 25,3-31,1%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 25.867-52.825 MW; điện sinh khối, điện sản xuất từ rác và điện địa nhiệt 2.979-4.881 MW (chiếm 1,6-2,1%), tăng lên so với từ 709-2.611 MW;

Về nguồn lưu trữ 12.394 - 22.271 MW (chiếm 6,8-9,4 %), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 9.694-19.571 MW; nguồn điện linh hoạt 2.000-3.000 MW (chiếm 1,1-1,3%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 1.700-2.700 MW;

Về nhập khẩu điện chiếm khoảng 9.360 MW (chiếm 5,1-4,0% tổng công suất các nhà máy điện), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 4.360 MW.

Đáng chú ý, trong Đề án điều chỉnh nguồn điện hạt nhân đạt khoảng từ 6.000-6.400 MW, vận hành giai đoạn 2030-2035. Cùng với đó, xuất khẩu điện dự kiến đạt khoảng 5.000 MW đến 10.000 MW trên cơ sở có hiệu quả kinh tế cao, đảm bảo an ninh năng lượng trong nước và an ninh quốc phòng.

Bộ Công Thương lắng nghe, tiếp thu 5 vấn đề lớn

Tiếp thu ý kiến của các thành viên hội đồng thẩm định, phát biểu tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Bộ đã rất khẩn trương triển khai xây dựng Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trong thời gian rất ngắn với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” theo đúng chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ. Đề án đã tuân thủ theo đúng các quy định tại Luật Quy hoạch, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP về trình tự, thủ tục; đã lấy ý kiến tham vấn các Bộ, ngành, cơ quan liên quan, các Tập đoàn, Tổng công ty, Hiệp hội và địa phương.

Trong quá trình tổ chức xây dựng Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương luôn bám sát, cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, như: Văn kiện Đại hội, Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Luật liên quan, các Kết luận, Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch …

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại phiên họp

Về tiếp thu giải trình ý kiến các thành viên Hội đồng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết: Trên cơ sở ý kiến tham gia góp ý của 3 ủy viên phản biện và các thành viên Hội đồng thẩm định đối với hồ sơ Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương xin tiếp thu, giải trình một số vấn đề lớn như sau:

Thứ nhất, về dự báo nhu cầu phụ tải được thực hiện với 3 phương án tương ứng với 3 kịch bản tăng trưởng GDP. Tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm ở phương án phụ tải cơ sở giai đoạn 2026-2030 là 10,3%/năm (tương ứng với mức tăng trưởng GDP bình quân của Việt Nam khoảng 8,0%/năm trong giai đoạn này) và phương án phụ tải cao 12,5%/năm (tương ứng với tăng trưởng GDP bình quân 10,0%/năm) là hợp lý, đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế -xã hội của nước ta.

Thứ hai, về chương trình phát triển nguồn điện được xây dựng trên cơ sở tuân thủ các chủ trương, định hướng, chiến lược về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường sinh thái, đáp ứng mục tiêu đề ra; kế thừa tối đa các nguồn điện đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII; tăng cường nhập khẩu điện và hạn chế phát triển thêm lưới điện truyền tải liên miền. Cụ thể:

Tổng công suất nguồn điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu, nguồn đồng phát và nhiệt điện rủi ro) là 183.291-236.363 MW, tăng thêm khoảng 27.747-80.819 MW so với Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt, trong đó chủ yếu là tăng thêm thủy điện, nguồn năng lượng tái tạo, pin lưu trữ.

Về nhiệt điện than: Đến năm 2030, tổng công suất nhiệt điện than không thay đổi so với Quy hoạch điện VIII được duyệt (đạt 31.055 MW), nhưng tăng lên 928 MW so với Quy hoạch điện VIII do cập nhật gam công suất thực tế của các tổ máy nhiệt điện.

Về nhiệt điện sử dụng khí nội: Tổng công suất đến năm 2030 đạt 10.861 MW, không thay đổi so với Quy hoạch điện VIII.

Về điện khí LNG: Quy hoạch điện VIII điều chỉnh kế thừa tối đa các dự án đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII và đánh giá thêm tình hình triển khai các dự án để đề xuất giải pháp thay thế một số dự án chậm tiến độ sang sau 2030, tổng công suất đến năm 2030 đạt 8.824 MW.

Về thủy điện: Đến năm 2030, dự kiến phát triển hết tiềm năng của đất nước, trong đó tổng công suất thủy điện vừa và lớn đạt khoảng 21.100 MW (gồm cả thủy điện mở rộng), tăng 1.600 MW; thủy điện nhỏ có tổng công suất đạt 13.500 MW, tăng 5.400 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt.

Về điện gió trên bờ và gần bờ: Đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện gió trên bờ và gần bờ đạt khoảng 27.791-34.667 MW, tăng khoảng 3.949-5.321 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt.

Về điện gió ngoài khơi: Nguồn điện gió ngoài khơi trong giai đoạn đến 2030 vẫn là nguồn điện có chi phí đầu tư xây dựng cao. Quy hoạch điện VIII dự kiến phát triển khoảng 6.000 MW nguồn điện này đến năm 2030. Tuy nhiên, Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII dự kiến phát triển nguồn điện này sau năm 2030, đạt khoảng 17.000 MW vào năm 2035.

Về điện mặt trời: Đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện mặt trời tập trung (bao gồm điện mặt trời mặt đất, mặt nước) và điện mặt trời mái nhà đạt khoảng 46.459-73.416 MW, tăng khoảng 25.867-52.825 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt. Nguồn điện mặt trời có ưu điểm triển khai nhanh, đáp ứng kịp thời khả năng cung ứng điện trong những năm 2026-2027.

Về điện hạt nhân: Nguồn điện hạt nhân trong tương lai vẫn có chi phí xây dựng cao do các yêu cầu đảm bảo an toàn hạt nhân khắt khe. Thực hiện chỉ đạo của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, dự kiến Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 với tổng công suất đạt 6.000-6.400 MW sẽ đưa vào vận hành giai đoạn 2030-2035, giai đoạn đến năm 2050 hệ thống cần bổ sung khoảng 4.500-5.000 MW điện hạt nhân tại miền Bắc và khoảng 3.000 MW tại miền Trung (chủ yếu là điện hạt nhân dạng mô đun nhỏ SMR) để cung cấp nguồn điện chạy nền cho hệ thống. Nguồn điện hạt nhân sẽ tiếp tục được nghiên cứu các địa điểm tiềm năng để phát triển trong các quy hoạch sau Quy hoạch điện VIII.

Thứ ba, về chương trình phát triển lưới điện được xây dựng trên cơ sở phương án nguồn điện tối ưu được lựa chọn. Hệ thống lưới điện truyền tải được xây dựng đảm bảo đáp ứng yêu cầu hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định; có khả năng tích hợp tỷ lệ các nguồn năng lượng tái tạo cao; khắc phục các tình trạng quá tải, nghẽn mạch, chất lượng điện áp thấp và một số vấn đề kỹ thuật vận hành lưới điện khác.

Thứ tư, về giải pháp vốn đầu tư, theo đó, tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 2026-2030 khoảng 136-172 tỷ USD, trong đó nguồn điện khoảng 118-148 tỷ USD, lưới điện truyền tải khoảng 18-24 tỷ USD.

“Tổng vốn đầu tư phát triển điện lực vẫn rất lớn. Do đó, Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đã đề xuất các giải pháp tạo nguồn vốn và huy động vốn đầu tư phát triển ngành điện, đặc biệt là đa dạng hóa các nguồn vốn, các hình thức huy động vốn (vốn tín dụng ngân hàng, vốn viện trợ, thị trường chứng khoán, ...), thu hút có hiệu quả các nguồn vốn trong và ngoài nước; khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào ngành điện” – Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Thứ năm, về cơ chế điều hành thực hiện quy hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng để đảm bảo quy hoạch không bị phá vỡ trên thực tế, bảo đảm cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, Bộ Công Thương kiến nghị một số cơ chế để triển khai Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII một cách hiệu quả, như:

Thường xuyên rà soát tiến độ các dự án nguồn điện (định kỳ 6 tháng 1 lần) để đề xuất điều chỉnh dự án, thay thế dự án bị chậm bằng dự án khác hoặc xem xét thu hồi dự án để giao cho nhà đầu tư mới có năng lực triển khai.

Xây dựng và áp dụng thiết chế về tính kỷ luật và tuân thủ việc thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia đối với các Chủ đầu tư, các Bộ, ngành và các địa phương.

Xây dựng các cơ chế đầu tư vào nguồn năng lượng tái tạo và lưu trữ điện năng, cơ chế khuyến khích đầu tư các nguồn điện mái nhà, cơ chế giá 2 thành phần (giá công suất và giá điện năng).

Trên cơ sở Biên bản họp Hội đồng thẩm định, ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, ý kiến của các ủy viên phản biện, của các thành viên Hội đồng, Bộ Công Thương sẽ nghiêm túc nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện Hồ sơ quy hoạch, kịp thời trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Phát biểu kết luận cuộc họp, đánh giá cao ý kiến đóng góp và phản biện của các thành viên Hội đồng thẩm định, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị các thành viên Hội đồng thẩm định tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy trình; tiếp tục cập nhật bổ sung, nhất là các giải pháp bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của Đề án.

Về công tác tổ chức triển khai, Phó Thủ tướng đề nghị sau khi trình Thủ tướng Chính phủ ban hành, Bộ Công Thương cần bắt tay triển khai ngay những kiến nghị đã nêu trong Đề án, trước hết là hoàn thiện văn bản pháp luật và cơ chế chính sách tháo gỡ vướng mắc trong triển khai các dự án phát triển điện tái tạo, điện gió, điện mặt trời áp mái…

Cùng với đó, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị cần xem xét các đề xuất và tạo cơ chế cho các doanh nghiệp tư nhân trong và ngoài nước tham gia vào quá trình xây dựng, phát triển nguồn điện cho đất nước.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng bỏ phiếu nhất trí thông qua Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Nhóm PV