Bộ Xây dựng ra Chỉ thị yêu cầu siết chặt quản lý chất lượng công trình

6 nguyên nhân ảnh hưởng chất lượng

Theo Bộ Xây dựng, thời gian qua, các chủ đầu tư và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng đã có nhiều nỗ lực trong triển khai dự án, công trình.

Sự cố sụt lún khu vực cầu Hòa Bình, tỉnh Tây Ninh xảy ra hồi tháng 5/2025 (Ảnh: Mỹ Quỳnh).

Công tác quản lý chất lượng và an toàn trong thi công xây dựng công trình dần đi vào nề nếp, có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng công trình và hiệu quả đầu tư ngày càng được kiểm soát chặt chẽ hơn.

Tuy nhiên, gần đây liên tiếp xảy ra một số sự cố công trình và tai nạn lao động, gây thiệt hại về người và tài sản.

Điển hình là sự cố tại hạng mục đập tràn công trình đập thủy điện Đăk Mi 1 tại huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum khiến 5 người chết; Công trình hồ thủy lợi Cư Króa 1 tại huyện M'Drắk, tỉnh Đắk Lắk xuất hiện hư hỏng nghiêm trọng tại nhiều hạng mục sau 8 tháng đưa vào hoạt động; Sự cố sập nhà điều hành thủy điện Đông Nam Á - Nậm Lúc tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai khiến 5 người mất tích sau mưa lũ; Cầu Tăng Long tại TP Thủ Đức (TP.HCM) sau hơn 2 tháng đưa vào sử dụng đã có dấu hiệu sụt lún, rạn nứt…

Có 6 nguyên nhân được Bộ Xây dựng chỉ rõ.

Thứ nhất, một số nhà thầu thi công, giám sát thi công xây dựng tham gia hoạt động xây dựng khi không đủ điều kiện năng lực theo quy định, huy động nhân lực, thiết bị thi công không phù hợp, chưa thực hiện đúng biện pháp thi công, biện pháp đảm bảo an toàn được phê duyệt.

Thứ hai, công tác kiểm soát vật tư, vật liệu, cấu kiện, thiết bị công trình chưa chặt chẽ theo chỉ dẫn kỹ thuật và hồ sơ mời thầu.

Thứ ba, công tác thí nghiệm, kết quả thí nghiệm thiếu chỉ tiêu so với chỉ dẫn kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng; Phòng thí nghiệm chuyên ngành xây dựng, trạm thí nghiệm hiện trường chưa đảm bảo điều kiện về nhân lực, máy móc, thiết bị, theo quy định và chưa tuân thủ quy trình thí nghiệm.

Thứ tư, việc giám sát thi công xây dựng của chủ đầu tư còn hình thức, không kịp thời phát hiện và xử lý các vấn đề kỹ thuật phát sinh trong quá trình thi công xây dựng.

Thứ năm, công tác tập hợp và lưu trữ hồ sơ hoàn thành công trình còn nhiều thiếu sót.

Nguyên nhân cuối cùng là một số cơ quan quản lý nhà nước chưa thực hiện đầy đủ chức năng hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác quản lý chất lượng, an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình; không kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm.

Kiên quyết dừng thi công khi phát hiện sai sót, khiếm khuyết

Nhằm khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý chất lượng và an toàn thi công xây dựng, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố thực hiện rà soát, phân định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và UBND cấp dưới, đặc biệt trong bối cảnh sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Các địa phương cần xây dựng, ban hành quy trình và tổ chức thực hiện nghiêm túc các thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng công trình, thiết kế kỹ thuật sau thiết kế cơ sở; kiểm tra công tác nghiệm thu công trình theo thẩm quyền. Đồng thời, tăng cường rà soát năng lực của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động xây dựng; kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật về điều kiện khởi công, quản lý trật tự xây dựng theo quy hoạch, thiết kế và giấy phép xây dựng, cũng như các điều kiện đưa công trình vào khai thác, sử dụng.

Bộ Xây dựng nhấn mạnh một số nhiệm vụ trọng tâm khác như: Tăng cường quản lý máy móc, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động sử dụng tại công trường; Kiểm tra việc duy trì điều kiện về nhân lực, thiết bị, dụng cụ tại các phòng thí nghiệm chuyên ngành, trạm thí nghiệm hiện trường.

Đặc biệt, UBND các tỉnh, thành phố cần chỉ đạo cơ quan chuyên môn tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định về quản lý chất lượng, an toàn và trật tự xây dựng. Kiên quyết dừng thi công công trình, tạm dừng sử dụng máy móc, thiết bị khi phát hiện sai sót, khiếm khuyết có nguy cơ gây sự cố công trình hoặc mất an toàn lao động.

Chủ đầu tư phải lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, kiểm soát chặt chẽ thiết kế

Đối với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, Bộ Xây dựng yêu cầu chỉ lựa chọn nhà thầu có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại và cấp công trình. Việc tự thực hiện quản lý dự án, giám sát thi công và các hoạt động xây dựng khác chỉ được phép khi đáp ứng đầy đủ điều kiện năng lực theo quy định.

Chủ đầu tư cần kiểm soát chặt chẽ các bước thiết kế theo nguyên tắc: thiết kế ở bước sau phải phù hợp với bước trước và tuân thủ nhiệm vụ thiết kế đã được phê duyệt. Các nhà thầu thi công phải thi công đúng theo biện pháp được phê duyệt, đảm bảo nhân lực và thiết bị phù hợp với hồ sơ dự thầu và tiến độ thực tế. Đồng thời, tăng cường kiểm soát công tác giám sát thi công tại công trường.

Bên cạnh đó, các nhà thầu thi công cần đảm bảo điều kiện năng lực theo quy định; Lập và thông báo hệ thống quản lý thi công cho chủ đầu tư và các bên liên quan phù hợp với quy mô, tính chất công trình; Bố trí đầy đủ nhân lực, thiết bị theo hợp đồng xây dựng; Kịp thời thông báo cho chủ đầu tư nếu phát hiện sai lệch giữa hồ sơ khảo sát, thiết kế, hợp đồng và điều kiện thực tế tại công trường.

Nam Khánh