Bộ xương 'Chiến binh Tràng An' 13.000 năm tuổi được an vị tại chùa Bái Đính

“Chiến binh” bị hạ gục bởi vũ khí đặc biệt

Sau khi phát hiện, công bố, cơ quan chức năng tỉnh Ninh Bình, các nhà khoa học đã đưa di cốt của "Chiến bình Tràng An" và 2 di cốt người tiền sử về chùa Bái Đính.

Theo báo cáo của Ban Quản lý di sản thế giới Tràng An, tại hang Thung Bình 1, thuộc Quần thể danh thắng Tràng An (Di sản Tràng An), các nhà khoa học phát hiện, công bố gây chấn động trong giới khảo cổ về bộ xương người tiền sử có niên đại khoảng 13.000 năm tuổi, được mệnh danh là “Chiến binh Tràng An”. Đây không chỉ là dấu mốc quan trọng của khảo cổ học Việt Nam mà còn mở ra nhiều bí ẩn về sự tiến hóa, di cư và xung đột của nhân loại thời tiền sử.

Di hài của người tiền sử được bảo quản cẩn trọng.

Theo báo cáo của Ban Quản lý di sản thế giới Tràng An, bộ xương cổ xưa này được tìm thấy trong tình trạng bảo tồn tốt, thuộc giai đoạn cuối Kỷ Băng hà. Đặc biệt, các nhà khoa học đã lần đầu tiên tách chiết thành công DNA ty thể (mtDNA) từ di cốt người trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nơi vốn bất lợi cho sự lưu giữ vật chất di truyền. Đây được xem là mẫu DNA ty thể người cổ xưa nhất từng được tìm thấy không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.

Kết quả phân tích cho thấy cá thể này là nam giới, khoảng 35 tuổi, với thể chất cường tráng hiếm có ở thời kỳ tiền sử. Điều khiến giới khoa học sửng sốt là dấu vết tử thương, một mũi lao bằng đá thạch anh găm vào cổ.

Khảo nghiệm cho thấy vết thương gây nhiễm trùng, nạn nhân vẫn sống thêm nhiều ngày đến nhiều tuần trước khi qua đời. Vũ khí gây tử vong, mũi lao thạch anh, được chế tác tinh xảo, là loại hình khí cụ chưa từng ghi nhận trong khảo cổ Đông Nam Á. Đây chính là bằng chứng sớm nhất về xung đột vũ trang giữa các nhóm người tiền sử trên lục địa khu vực này.

Hài cốt của người tiền sử được đặt tại Điện Tam Thế, chùa Bái Đính.

Nghiên cứu di truyền học từ DNA ty thể cho thấy “Chiến binh Tràng An” mang dòng máu lai giữa người Nam Á và bản địa Đông Nam Á. Kết quả này bổ sung dữ liệu cực kỳ quý hiếm cho bản đồ gen toàn cầu, góp phần giải mã những cuộc di cư và giao thoa phức tạp của loài người từ hàng chục nghìn năm trước.

Phát hiện này không chỉ được nghiên cứu bởi các nhà khoa học trong nước mà còn được thẩm định bởi nhiều trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu thế giới.

Góp phần viết lại những trang sử của nhân loại

Các nhà khoa học phát hiện trong quá trình khai phá.

Sau khi công bố kết quả nghiên cứu, bộ xương 13.000 năm tuổi cùng hai bộ xương khác được tìm thấy tại Tràng An đã được an táng theo nghi thức đặc biệt. Các di cốt được đặt trong quách gỗ nguyên khối, phủ nhựa thông để bảo quản lâu dài. Hiện, hài cốt được tôn trí tại Điện Tam Thế, chùa Bái Đính.

Theo kế hoạch của Ban quản lý di sản Tràng An, đến tháng 2/2026, các bộ hài cốt này sẽ được đưa về an vị tại Điện Kính địa, thuộc Đàn Kính thiên, ngay trong vùng đất mà người tiền sử từng yên nghỉ suốt 13 thiên niên kỷ qua.

Phát hiện về “Chiến binh Tràng An” không chỉ là niềm tự hào của khảo cổ học Việt Nam mà còn góp phần viết lại những trang sử của nhân loại. Nó đặt ra hàng loạt câu hỏi khoa học mới: Ai đã tạo ra vũ khí thạch anh tinh xảo kia? Vì sao lại xảy ra xung đột dữ dội giữa các nhóm người thời tiền sử? Và quá trình lai tạo di truyền Nam Á – Đông Nam Á đã định hình cộng đồng cư dân bản địa ra sao?

Phát hiện khiến các nhà khoa học đặt ra nhiều câu hỏi về những trang sử của nhân loại.

Những bí ẩn ấy vẫn đang chờ lời giải đáp từ giới khoa học. Nhưng rõ ràng, Tràng An, vùng đất vốn nổi tiếng với cảnh quan kỳ vĩ và giá trị văn hóa, nay càng thêm phần huyền bí khi trở thành nơi lưu giữ di cốt của chiến binh 13.000 năm tuổi, chứng nhân sống động của lịch sử nhân loại.

Minh Đức