'Bơm tiền' không khả thi, đề xuất bán thanh lý tài sản dự án 'đắp chiếu' nghìn tỷ đồng

Mới đây, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng Ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương đã khảo sát hiện trường và làm việc với Bộ Công Thương, Tổng công ty Giấy, UBND tỉnh Long An và các bộ ngành, cơ quan liên quan về phương án xử lý Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam.

Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam 'đắp chiếu' gần 20 năm qua.

Báo cáo về dự án, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay, đến thời điểm hiện tại, nhà máy đã thể hiện là không khả thi do không còn vùng nguyên liệu (hiện khu vực không còn trồng đay – nguyên liệu để sản xuất của nhà máy).

Giải pháp điều chỉnh tính năng sản xuất để phù hợp với các nguyên liệu khác cũng không khả thi, sản phẩm làm ra (chủ yếu là giấy in báo) cũng khó tiêu thụ. Mặt khác, Tổng công ty Giấy gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề liên quan đến tài chính của dự án, đang bị các chủ nợ khởi kiện,…

Để xử lý dự án, Bộ Công Thương cho biết, đã trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và triển khai phương án bán đấu giá tài sản, nhưng những năm qua, phương án này không triển khai được do không có nhà đầu tư nào tham gia qua 3 lần tổ chức đấu giá (do giá khởi điểm được định giá không phù hợp với thị trường, một số nội dung liên quan tới chủ nợ cũng có vướng mắc).

Báo cáo cũng cho biết, tỉnh Long An đề xuất phương án chuyển đổi mục đích quyền sử dụng đất dự án để xây dựng Khu đô thị sinh thái gắn với công nghệ cao. Bộ Công Thương cũng đề xuất phương án 3 là dừng thực hiện và bán thanh lý tài sản trên đất của dự án.

Đại diện Tổng công ty Giấy Việt Nam khẳng định, về mặt kỹ thuật, Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam là không thể khắc phục được vì dây chuyền sản xuất bột giấy từ cây đay là "đặc thù". Trên thế giới chỉ duy nhất Việt Nam có, công nghệ này "từ phòng thí nghiệm đi thẳng ra thực tế", không phù hợp nên không hoạt động được.

Vậy có thể chuyển nguyên liệu sản xuất bột giấy từ đay sang gỗ được không? Trả lời câu hỏi này, Tổng công ty Giấy Việt Nam cho rằng, về kỹ thuật là "có", nhưng cần bổ sung thêm vốn khoảng 1.000 tỷ để cải tạo công năng sản xuất bột giấy từ cây keo và bạch đàn. Tuy nhiên, sản phẩm giấy hóa nhiệt cơ, chủ yếu được sử dụng để in báo (nhu cầu thị trường thấp), thời gian bảo quản không dài nên cũng khó xuất khẩu… Do vậy, phương án "bơm thêm tiền" cải tạo công năng sản xuất bột giấy từ cây đay sang các nguyên liệu khác cũng không khả thi.

Theo đó, đại diện Tổng công ty Giấy nêu rõ: Do tính "đặc thù" của dây chuyền này nên khó thanh lý. Vì vậy, nên tổ chức định giá và bán đấu giá theo từng cụm thiết bị, hoặc "nước cùng" thì cho thanh lý.

Trước tình hình trên, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, do các phương án của Bộ Công Thương đề xuất chưa rõ nên thời gian qua, việc xử lý "vẫn loay hoay, không dứt điểm được".

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, trong các phương án đề xuất phải làm rõ các giải pháp về kỹ thuật, tài chính, phân định rõ giữa tài sản và đất, các vấn đề liên quan đến pháp lý,… đồng thời phải căn cứ vào thực tế để đề xuất phương án cuối cùng cho Ban Chỉ đạo.

"Các phương án phải làm rõ giải pháp về xử lý tài sản trên đất, nghĩa vụ trả nợ, các vấn đề liên quan đến đất đai,… Đối với việc xử lý dây chuyền, máy móc, trang thiết bị, phải tính toán kỹ lưỡng để đạt hiệu quả cao nhất có thể. Không thể bán cả dây chuyền thì phải tính toán bán từng bộ phận,…", Phó Thủ tướng yêu cầu.

Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam được Công ty Đầu tư phát triển Giao thông vận tải (TRACODI) làm chủ đầu tư vào tháng 10/2003 với số vốn hơn 1.487 tỷ đồng, quy mô 100.000 tấn bột giấy/năm. Sau đó, dự án được chuyển sang Tổng công ty Giấy Việt Nam (VINAPACO) quản lý và điều chỉnh tổng vốn đầu tư lên gần 3.410 tỷ đồng để tìm phương án đưa dự án vào hoạt động nhưng nhà máy vẫn không vận hành được. Nợ phải trả của dự án bột giấy Phương Nam đến cuối năm 2020 là hơn 4.000 tỷ đồng.

Thy Lê