Bức tranh tươi sáng ở làng Chăm xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng

Làng Chăm hối hả cuối năm

Mỗi sáng sớm, anh Đặng Văn Khanh, ở làng Chăm xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng (khu vực huyện Bắc Bình, Bình Thuận cũ) lại tất bật với công việc vệ sinh chuồng trại, chuẩn bị thức ăn cho hơn 400 con thỏ. Anh Khanh chia sẻ, lúc trước trồng lúa kinh tế khó khăn, nay chuyển sang nuôi thỏ thấy mô hình này phù hợp với gia đình. Khu chuồng trại được anh xây dựng kiên cố. Từ 30 con thỏ giống ban đầu, đến nay gia đình anh đã có hơn 400 con. Ngoài nuôi thỏ New Zealand, gia đình anh còn nuôi thêm thỏ xám, giống thỏ truyền thống ở địa phương.

Mô hình nuôi thỏ của gia đình anh Đặng Văn Khanh

Không chỉ bán thỏ giống, trang trại của anh Khanh còn cung cấp thỏ thịt với giá bán từ 80.000 - 90.000 đồng/kg và 140.000 đồng/con thỏ giống. "Bà con đến mua giống thỏ em bán với giá 140.000 đồng/con. Thỏ trắng này là giống New Zealand phù họp với cách nuôi công nghiệp, thời gian sinh trưởng và phát triển cũng ngắn hơn, thay vì 6 tháng như thỏ xám truyền thống, thỏ giống này chỉ 4 tháng", anh Khanh nói và tiết lộ thêm, hiện nay thị trường đầu ra trang trại thỏ của gia đình anh ổn định, nơi tiêu thụ chủ yếu như Phan Thiết, Phan Rang - Tháp Chàm,… mỗi tháng anh Khanh thu nhập hơn chục triệu đồng.

Cách đó không xa, cơ sở sản xuất, kinh doanh bò một nắng của gia đình anh Bá Hữu Nhi cũng đang tất bật với việc xẻ thịt và phơi thịt, chuẩn bị đón thị trường Tết. Anh Nhi bật mí, muốn cho bò một nắng ngon thì khâu đầu tiên là chọn thịt phải tươi (mới mổ), sau đó là khâu ướp và phơi. Và quan trọng nhất là phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Tùy theo loại thịt bò mà có giá bán khác nhau, thấp nhất 400.000 đồng/kg và cao nhất 650.000 đồng/kg.

"Đầu tiên mình chế biến và phơi thử thịt thỏ, sau đó có người tới mua và mình giới thiệu dần dần, không ngờ bán được nhiều, mỗi ngày lấy về hơn 10 cái đầu và thêm mười mấy ký thịt nữa nhưng cũng không đủ bán. Bây giờ mình làm thêm phần thịt đùi để nâng cao giá trị sản phẩm", anh Nhi kể.

Sản phẩm bò một nắng của gia đình anh Bá Hữu Nhi

Trên đường làng Chăm Bình Hòa, xã Bắc Bình tiếng gọi nhau í ới của đàn em nhỏ cắp sách tung tăng đến trường; xa xa là những chiếc xe máy cày đang làm đất chuẩn bị xuống giống vụ lúa Đông Xuân... Tất cả tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc sống mới ở làng Chăm này.

Xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Chợ Lầu, xã Phan Rí Thành và 2 xã thuần đồng bào Chăm là Phan Hiệp và Phan Hòa (tỉnh Bình Thuận cũ). Gần đây, ngoài thu nhập từ việc trồng thanh long, làm lúa, nuôi bò, dê… bà con Chăm xã Bắc Bình còn học tập, nghiên cứu, thay đổi tư duy “làm cái có” sang “làm cái thị trường cần”; triển khai nhiều mô hình chăn nuôi, mở tiệm buôn bán… mang lại lợi nhuận, góp phần tăng thu nhập gia đình, ổn định cuộc sống.

Lễ tảo mộ của bà con Chăm theo đạo Hồi giáo Bà Ni ở xã Bắc Bình

Gắn kết văn hóa với phát triển du lịch

Đi đôi với phát triển kinh tế, bà con Chăm xã Bắc Bình còn lưu giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phong tục tập quán độc đáo của dân tộc mình, thông qua việc bảo tồn các di tích lịch sử (đền Pô Patao At, đền Pô Nit, đền Pô Klaong Kasait…), duy trì lễ hội truyền thống (Katê, Ramưwan, Rija Negar…), giữ gìn nghề thủ công (dệt, gốm), trang phục… Và gắn kết văn hóa với phát triển du lịch cộng đồng, biến văn hóa thành điểm tựa vững chắc cho đời sống và kinh tế địa phương.

Đoàn múa chào mừng Lễ hội Katê năm 2023, tại đền thờ Pô Nít, thôn Bình Hiếu

Ông Hắc Văn Quang Huy, Trưởng phòng Kinh tế xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng (trước đây là Chủ tịch UBND xã Phan Hiệp cũ) cho biết, địa phương tiếp tục đề nghị tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp tổ chức để nâng tầm lễ hội Katê tại đền thờ Pô Nit. Riêng nghề gốm cũng đang tích cực triển khai thực hiện Đề án Bảo tồn và phát triển nghề gốm truyền thống của người Chăm thôn Bình Đức (tỉnh Bình Thuận cũ).

"Chính quyền xã Bắc Bình tích cực tuyên truyền để các Nghệ nhân nhận thức được tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy nghề của ông cha để lại. Nghề này không chỉ đơn thuần chỉ để giải quyết việc làm, còn mang tính chất bảo tồn nét văn hóa của cộng đồng dân tộc. Theo đề án của tỉnh, địa phương đề xuất một số hạng mục, công trình vào quy hoạch chung, quy hoạch sử dụng đất của huyện (Bắc Bình cũ) đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 và đã được tỉnh phê duyệt. Xã cũng đã kiến nghị quy hoạch xây dựng Trung tâm Trưng bày sản phẩm gốm Chăm kết hợp với trình diễn kỹ thuật làm gốm và dân ca dân vũ Chăm", ông Huy nói.

Trình diễn nghề làm gốm và nghề dệt truyền thống của người Chăm xã Bắc Bình

Xã người Chăm xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng có gần 19.000 người Chăm, chiếm gần 37% dân số toàn xã, sống tập trung ở 6 thôn thuộc 2 xã Phan Hiệp và Phan Hòa của huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận trước đây, đều là những xã được công nhận nông thôn mới. Về vùng đồng bào Chăm xã Bắc Bình, tỉnh Lâm Đồng hôm nay, đói nghèo, lạc hậu đã thực sự lùi xa, thay vào đó là hình ảnh của một vùng nông thôn khởi sắc, khá giả với những thay đổi toàn diện mọi mặt về đời sống kinh tế, xã hội. Đó là minh chứng cho sự chung sức đồng lòng và nỗ lực vươn lên của bà con để đưa làng Chăm phát triển bền vững cùng quê hương đất nước.

Đoàn Sĩ/VOV-TP.HCM