Bugi xe ô tô là gì? Cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng

1. Tác dụng của bugi ô tô

Bugi (spark plug) là bộ phận thuộc hệ thống đánh lửa, đóng vai trò quan trọng đối với sự vận hành của động cơ xe. Bugi ô tô có tác dụng phát sinh ra tia lửa điện giữa điện cực trung tâm và điện cực của bên nối mát giúp đốt cháy nhiên liệu trong xi lanh.

2. Cấu tạo bugi ô tô

Bugi ô tô có cấu tạo bao gồm 4 phần chính: vỏ sứ, đầu nối, đầu điện cực và lõi đồng. Do hoạt động với áp suất nén lên đến 50kg/cm2 và nhiệt độ lên đến 2.500 độ C nên bugi được chế tạo từ vật liệu chịu nhiệt và áp suất cao như đồng, niken, iridi, platinum hoặc gốm.

Quá trình tạo ra tia lửa điện của bugi là sự phản ứng giữa khí oxy, nhiên liệu và nhiệt độ. Tạo ra vụ nổ nhỏ, tỏa nhiệt từ 4.700 độ C đến 6.500 độ C giúp đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu, không khí và đẩy piston xuống trong chu kỳ nén.

3. Các loại bugi ô tô

Dựa vào khả năng tản nhiệt thì bugi ô tô được chia thành 2 loại: bugi nóng và bugi lạnh.

- Bugi nóng có khả năng tản nhiệt nhanh, do đó thường được dùng trong các động cơ có tỉ số nén thấp, di chuyển quãng đường ngắn, tốc độ thấp và tải trọng nhẹ.

- Bugi lạnh có khả năng hấp thụ nhiệt lớn nhưng dẫn nhiệt kém, do đó phù hợp với các động có tỉ số nén cao, di chuyển quãng đường dài, tốc độ cao và tải trọng lớn.

Tùy thuộc vào mỗi động cơ khác nhau mà nhà sản xuất sẽ sử dụng loại bugi phù hợp với công năng và xu hướng thị trường.

4. Cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng

Theo các chuyên gia ô tô, cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng có thể dựa vào 6 dấu hiệu sau:

Mức tiêu hao nhiên liệu bất thường

Báo cáo từ Viện ASE (Automotive Service Excellence - Viện Quốc Gia về Dịch vụ Ô tô xuất sắc) cho thấy trường hợp bugi bị hỏng có thể làm giảm hiệu suất đốt cháy nhiên liệu lên đến 30%, khiến thời gian đốt cháy lâu hơn, tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn.

Máy không nổ hoặc khó khởi động

Bụi bẩn và hao mòn chi tiết có thể hạn chế khả năng đánh lửa của bugi. Ngoài ra, hơi nước đọng trong xi lanh có thể khiến động cơ bị lạnh, bugi sẽ phải hoạt động với công suất cao hơn để tạo ra tia lửa đốt cháy nhiên liệu, việc khởi động máy cần nhiều thời gian hơn so với bình thường.

Đèn động cơ bất ổn

Với nhiều tài xế, cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng đơn giản nhất là dựa vào đèn báo kiểm tra động cơ. Khi bugi gặp vấn đề sẽ kích hoạt đèn báo sáng. Tuy nhiên, các chuyên gia ô tô cho rằng, có nhiều nguyên nhân khác cũng khiến đèn báo phát sáng như lỗi về bộ cảm biến năng lượng, bộ chuyển đổi xúc tác hay nắp bình chứa nhiên liệu. Vì thế, chủ xe nên tìm hiểu rõ nguyên nhân, không quy chụp đèn báo sáng nghĩa là lỗi bugi để có hướng khắc phục nhanh chóng, phù hợp.

Hiệu suất kém

Dưới sự điều khiển của hệ thống ECM, bugi sẽ tạo ra tia lửa mạnh đủ để đốt cháy lượng nhiên liệu cần thiết cung cấp cho động cơ. Khi bugi bị lỗi hoặc hỏng, nhiên liệu cháy không ổn định khiến xe ì máy, đứng máy.

Phản ứng chậm

Xe bị hỏng hoặc mòn bugi sẽ khởi động chậm, không thể tăng tốc nhanh, máy nổ không đều hoặc có hiện tượng giật khi đang vận hành. Chủ xe cần tiến hành kiểm tra, bảo dưỡng hoặc thay thế bugi để không ảnh hưởng đến động cơ.

Màu sắc của bugi:

Những dấu hiệu bất thường của bugi còn có thể nhận biết thông qua màu sắc:

- Bugi màu đen và nhớt, kèm theo mùi khét cho thấy dầu nhớt bị rò rỉ vào xi lanh, bám và khiến bugi không thể đánh lửa.

- Bugi có màu trắng là dấu hiệu bộ phận làm mát có vấn đề, bugi sẽ mất nhiều thời gian hơn để đánh lửa.

- Bugi có màu vàng nâu là động cơ đang hoạt động bình thường.

5.Bao lâu nên thay thế bugi ô tô một lần?

Hầu hết các chủ xe chỉ thay thế hay bảo dưỡng bugi khi gặp các dấu hiệu hư hỏng. Điều này có thể làm cho ô tô gặp những vấn đề nghiêm trọng hơn nữa, dẫn đến hư hỏng nặng nề. Do đó, cần thay thế, bảo dưỡng bugi ô tô định kỳ thường xuyên để mang lại hiệu quả hoạt động tốt nhất cũng như kịp thời xử lý khi gặp vấn đề.

Thông thường trung bình sau mỗi 50.000 km bugi cần được thay thế. Và sau mỗi 20.000 km cần vệ sinh, bảo dưỡng bugi định kỳ. Để nâng cao tuổi thọ của bugi bạn cũng có thể áp dụng kết hợp với việc vệ sinh, thay thế lọc gió động cơ thường xuyên. Khi thay thế bugi ô tô tại nhà bạn cũng nên lưu ý một số vấn đề như:

Nên lựa chọn loại bugi thay thế đúng với thông số, chủng loại ban đầu của bugi đi theo xe. Hoặc nếu không có có thể lựa chọn bugi tương đương để thay thế.

Thời điểm thay bugi ô tô nên lựa chọn lúc động cơ đã nguội. Vì thời điểm động cơ nóng sẽ rất dễ làm đứt dây cao áp trong lúc rút dây ra khỏi đầu bugi.

Nên sử dụng các loại tuýp 16, 17 hay 21 có sẵn trong bộ dụng cụ đi kèm theo xe để tháo bugi.

Khi siết ren trên nắp máy cần dùng lực đủ lớn nhằm tránh làm hỏng. Nếu dùng lực quá lớn sẽ làm ren bị mòn, dùng lực quá nhỏ không đủ cố định. Có thể tham khảo cách siết ren thông qua hướng dẫn sử dụng đi kèm theo ô tô hay bugi.

Bảo Khánh (t/h)