Bulgaria thừa nhận tình thế cực kỳ khó khăn nếu mất nhà máy lọc dầu Nga

Bulgaria sẽ phải đối mặt với "tình thế cực kỳ khó khăn" nếu nhà máy lọc dầu Neftohim Burgas do gã khổng lồ Lukoil của Nga sở hữu ngừng hoạt động, Phó Tổng thống Iliana Iotova được truyền thông địa phương dẫn lời nói hôm 8/11.

Theo trang Balgaria Novinite, khi được các nhà báo tiếp cận, Phó Tổng thống Iotova cho biết quyết định về tương lai của nhà máy lọc dầu duy nhất của Bulgaria bên Biển Đen có tầm quan trọng quốc gia, đồng thời nhấn mạnh rằng bất kỳ quyết định nào về tương lai của nhà máy này đều cần có sự đồng thuận toàn quốc, chứ không chỉ của quốc hội.

Những bình luận của bà Iotova được đưa ra sau khi các nhà lập pháp Bulgaria vào ngày 7/11 đã thông qua các sửa đổi pháp lý khẩn cấp, theo đó trao quyền rộng rãi cho một quản trị viên thương mại đặc biệt, người sẽ giám sát hoạt động của Lukoil tại quốc gia Đông Nam Âu này.

Theo Thông tấn xã Bulgaria (BTA), động thái này tước bỏ quyền biểu quyết và quyền định đoạt của các cổ đông công ty, đồng thời cho phép quản trị viên do nhà nước chỉ định phê duyệt hoặc thậm chí bán cổ phần tại nhà máy lọc dầu lớn nhất nước này.

Lukoil Neftohim Burgas là nhà máy lọc dầu duy nhất của Bulgaria. Ảnh: TVP World

Đây là luật khẩn cấp thứ hai trong 7 tuần qua ở Bulgaria nhằm ứng phó với cuộc khủng hoảng liên quan nhà máy lọc dầu, vốn leo thang sau khi Mỹ công bố áp đặt lệnh trừng phạt đối với tập đoàn dầu mỏ khổng lồ Lukoil của Nga trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine.

Hồi cuối tháng 10, chỉ vài ngày sau thông báo về lệnh trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ, Bulgaria đã nhanh chóng triển khai các biện pháp khẩn cấp để bảo vệ an ninh năng lượng của chính mình, bao gồm quyết định đình chỉ xuất khẩu các sản phẩm dầu tinh chế như dầu diesel.

Bà Iotova chỉ trích tốc độ của quá trình lập pháp, lưu ý rằng các sửa đổi được thông qua "trong kỷ lục 30 giây". Theo BTA, Phó Tổng thống Bulgaria đặt câu hỏi về tính cấp bách của dự luật, cho rằng dự luật này lẽ ra có thể được thảo luận rộng rãi hơn tại quốc hội.

"Điều duy nhất khiến tôi bận tâm là tốc độ – kỷ lục 30 giây. Tôi không hiểu tại sao lại cần sự khẩn trương như vậy. Các văn bản có thể được thảo luận một cách bình tĩnh và toàn bộ quốc hội có thể tham gia", bà nói.

Bà cũng bác bỏ những cáo buộc rằng Bulgaria đang quốc hữu hóa nhà máy lọc dầu, cho rằng các nhà lập pháp đã áp dụng các yếu tố của mô hình quản lý nhà nước tạm thời, giống như cách Đức đã áp dụng đối với các tài sản chiến lược.

"Tại Đức, hệ thống này đã được áp dụng trong 3 năm và sẽ tiếp tục cho đến năm 2026. Đây không phải là một cuộc bán đấu giá hay quốc hữu hóa", bà Iotova nói.

Phó Tổng thống Bulgaria cũng kêu gọi sự đồng thuận quốc gia để đảm bảo quyết định cuối cùng mang tính bền vững, tránh các rủi ro kinh tế không cần thiết.

"Trước tiên, chúng ta cần xem chính phủ trình bày luật như thế nào, vì nó sẽ yêu cầu nhiều hành động phụ để đảm bảo và định nghĩa chức năng của quản lý đặc biệt", bà lưu ý.

Nhà máy lọc dầu Neftohim của Lukoil ở Burgas đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Bulgaria, cung cấp một phần lớn sản phẩm dầu mỏ cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Việc mất cơ sở này có thể dẫn đến thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến ngành công nghiệp, giao thông và giá cả nhiên liệu.

Cuộc khủng hoảng hiện tại phản ánh những thách thức rộng lớn hơn mà các nước châu Âu phụ thuộc vào năng lượng Nga đang đối mặt, đặc biệt sau khi các lệnh trừng phạt của EU và Mỹ siết chặt.

Phát biểu trên kênh bTV hồi đầu tháng 11, cựu Bộ trưởng Năng lượng Bulgaria Alexander Nikolov cho biết, nhà máy lọc dầu ở Burgas là đơn vị đóng thuế lớn nhất, 3.000 công ty khác cũng có liên quan đến nhà máy này.

Theo ông Nikolov, có 2 lựa chọn để được dỡ bỏ lệnh trừng phạt đang đợi Lukoil. “Có hai lựa chọn để dỡ bỏ lệnh trừng phạt – hoặc là chúng sẽ được dỡ bỏ khi cuộc chiến ở Ukraine kết thúc, hoặc nhà máy lọc dầu sẽ có chủ sở hữu mới”, ông nói.

Minh Đức (Theo Anadolu, Balgaria Novinite, Fakti)