Bùng nổ 'siêu chiến binh' nhìn từ cuộc chiến ở Ukraine và Dải Gaza

Thị trường đang bùng nổ

Các công nghệ không người lái đang nhanh chóng chuyển đổi các hoạt động quốc phòng bằng cách cung cấp các giải pháp thông minh hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn. UAV thống trị bầu trời với khả năng thu thập thông tin tình báo quan trọng, trong khi UGV điều hướng trên các địa hình nguy hiểm nhất với tốc độ và khả năng phục hồi nhanh. Thị trường UAV toàn cầu được định giá gần 32 tỷ đô la vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng vọt lên hơn 91 tỷ đô la vào năm 2030, minh chứng cho tầm quan trọng ngày càng tăng của các công nghệ này. UGV thường được triển khai trong môi trường có nguy cơ cao, đang trở nên thiết yếu không kém, chứng minh rằng các hệ thống điều khiển từ xa không chỉ là một xu hướng mà còn là sự thay đổi mô hình.

Các hệ thống tiên tiến này tận dụng những tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI), robot và máy học để hoạt động độc lập, thu thập dữ liệu thời gian thực, thực hiện các cuộc tấn công chính xác và bảo vệ binh lính khỏi nguy hiểm. Các quốc gia trên toàn cầu, từ Hoa Kỳ đến Israel, Ukraine đang đầu tư mạnh vào các hệ thống điều khiển từ xa để nâng cao năng lực quân sự của họ. Trong tương lai là của các thiết bị được điều khiển từ xa và khả năng là vô hạn.

Robot chiến đấu đa nhiệm Rambow của Israel. Ảnh: METEOR AEROSPACE.

Người lính bộ binh kỹ thuật số

Cùng với máy bay không người lái thống trị bầu trời của Israel thì UGV của quốc gia Trung Đông đang thống trị chiến trường đặc biệt trong cuộc chiến tại Dải Gaza kể từ 10/2023. Những robot chiến đấu mặt đất này được thiết kế để thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, từ hỗ trợ hậu cần đến chiến đấu trực tiếp. Trong các môi trường nguy hiểm mà sự can thiệp của con người luôn có rủi ro hoặc không thể, UGV đã cung cấp giải pháp. Cho dù điều hướng địa hình đầy bom đạn hay vận chuyển vật tư, UGV đều thể hiện tương lai của chiến tranh mặt đất-tự động, đáng tin cậy và bền bỉ.

Các công ty Israel đang đi đầu trong công nghệ UGV, phát triển các hệ thống vừa nhanh nhẹn vừa mạnh mẽ. Bằng cách kết hợp AI và máy học, các phương tiện mặt đất này có thể tự động di chuyển qua những địa hình khó khăn, thu thập thông tin tình báo và thậm chí vô hiệu hóa các mối đe dọa, khiến chúng trở nên cần thiết cho các hoạt động quân sự hiện đại.

Thị trường robot đa nhiệm đang bùng nổ. Ảnh: defense-update.

Những cải tiến chính của UGV Israel

Roboteam (Probot) là UGV có khả năng thích ứng cao, có thể xử lý nhiều nhiệm vụ khác nhau, bao gồm công việc hậu cần, tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) và xử lý bom mìn (EOD). Roboteam tập trung vào tính năng dễ sử dụng và triển khai nhanh chóng đảm bảo rằng các hệ thống của thiết bị sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ chỉ trong vài giây. RoBattle của IAI được thiết kế để hoạt động trong các tình huống chiến đấu phức tạp. Với thiết kế mô-đun, RoBattle thích ứng với các nhiệm vụ khác nhau bằng cách tích hợp nhiều tải trọng khác nhau, cho dù đó là thu thập thông tin tình báo thời gian thực hay tham gia hỗ trợ chiến đấu trực tiếp.

Robot chung chiến thuật DOGO đưa chiến đấu đô thị lên một tầm cao mới. Được trang bị súng lục Glock 9mm và khả năng quan sát thời gian thực, UGV nhỏ gọn này là một công cụ đáng gờm trong chiến đấu cận chiến, chứng minh quyết tâm của Israel trong việc vượt qua giới hạn của sự đổi mới trong phòng thủ. Những chiếc UGV này đại diện cho chiến tranh của tương lai - các hệ thống tự động có khả năng xử lý các nhiệm vụ nguy hiểm nhất một cách chính xác và hiệu quả, đảm bảo rằng binh lính vẫn an toàn trong khi nhiệm vụ vẫn tiếp tục mà không bị cản trở.

Cam kết của Israel đối với công nghệ

Sự thống trị của Israel trong các công nghệ phòng thủ không người lái - cả trên không và trên mặt đất - là kết quả trực tiếp của cách tiếp cận quyết đoán và táo bạo của nước này trong việc giải quyết vấn đề. Nỗ lực không ngừng nghỉ của đất nước trong việc đổi mới, bất chấp sự không chắc chắn hay rủi ro, đã đưa đất nước này trở thành quốc gia dẫn đầu trong các công nghệ UGV và UAV. Bằng cách đi tiên phong trong các hệ thống tích hợp AI, robot và khả năng tự động, Israel đang góp phần định hình lại tương lai của ngành quốc phòng toàn cầu.

Điểm cốt lõi của thành công này nằm ở tư duy độc đáo “Đổi mới không chờ đợi” -động lực hành động nhanh chóng, sự táo bạo thách thức các quy ước và quyết tâm mang lại kết quả. Các hệ thống phòng thủ điều khiển từ xa của Israel, được hỗ trợ bởi một hệ sinh thái đổi mới mạnh mẽ, là minh chứng cho cam kết không ngừng nghỉ của đất nước này trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động và an ninh toàn cầu. Israel vẫn là ngọn hải đăng của sự đổi mới khi thị trường quốc phòng công nghệ cao tiếp tục mở rộng, được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ và nhu cầu chiến lược toàn cầu. Các UAV và UGV tiên tiến của nước này không chỉ dẫn đầu thị trường mà còn định hình thị trường, mở rộng ranh giới của những gì có thể và đảm bảo rằng các lực lượng quốc phòng trên thế giới muốn được trang bị để đối phó với những thách thức.

UAV của Ukraine tấn công UGV của Nga. Ảnh: Falcon.

Ukraine tăng cường lính robot mặt đất đa nhiệm

Cuộc cách mạng robot của Ukraine đang định hình lại chiến tranh hiện đại và tương lai của các cuộc xung đột. Trong tình thế hiện tại, có thể coi đây là lời giải cho bài toán thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng.

Kể từ khi Nga tiến hành Chiến dịch đặc biệt, Ukraine đã trở thành một phòng thí nghiệm chiến tranh của tương lai. Do nhu cầu cấp bách, nước này không còn lựa chọn nào khác ngoài việc dựa vào đổi mới công nghệ để chống trả. Kết quả là Ukraine đang đi đầu trong công nghệ quân sự, tận dụng robot và tự động hóa để định nghĩa lại chiến tranh hiện đại, đồng thời trở thành nơi thử nghiệm cho các công nghệ chiến đấu trong tương lai. Khi Ukraine tiếp tục phát triển và triển khai các hệ thống không người lái tiên tiến, thế giới đang theo dõi sát sao cách những tiến bộ này định hình chiến trường.

Với việc Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái (drone) có trí tuệ nhân tạo, khả năng triển khai robot chiến đấu mặt đất tự động có thể đến sớm hơn dự kiến. Hiện tại, Ukraine đang xây dựng một đội quân robot, với mục tiêu có hơn 200 phương tiện UGV hoạt động vào cuối năm nay. Khi tiếp tục triển khai các robot này, Ukraine thu thập dữ liệu quan trọng để định hướng phát triển các hệ thống tự động trong tương lai.

Kinh nghiệm này giúp Ukraine đào tạo mô hình trí tuệ nhân tạo và đi đầu trong việc triển khai các robot chiến đấu thế hệ tiếp theo khi thời điểm thích hợp đến. Trong cuộc phỏng vấn với The Economist vào tháng 11/2023, cựu Tổng tư lệnh Ukraine Valerii Zaluzhnyi mô tả cuộc chiến là "thế trận cầm cự," đồng thời cảnh báo rằng xung đột kéo dài không chỉ đe dọa quân đội Ukraine mà còn cả sự tồn tại của quốc gia. Ông nhấn mạnh rằng việc phá vỡ thế bế tắc này đòi hỏi một bước tiến công nghệ lớn. Với nguồn cung vũ khí từ phương Tây ngày càng suy giảm trong khi đối thủ sở hữu nguồn lực dồi dào, Ukraine đang sử dụng công nghệ để cân bằng tương quan lực lượng.

Những gì bắt đầu từ chiến tranh bằng máy bay không người lái giờ đã mở rộng sang các hệ thống robot tiên tiến, đánh dấu một chương mới trong cuộc chiến chống lại đối thủ lớn mạnh hơn. Vào tháng 12/2024, Ukraine đã đạt một cột mốc quan trọng khi thực hiện thành công cuộc tấn công đầu tiên vào các vị trí của Nga chỉ bằng máy bay không người lái và robot mặt đất. Theo Trung sĩ Volodymyr Dehtiarov thuộc Lữ đoàn Khartiia, hàng chục hệ thống không người lái, bao gồm cả robot mặt đất gắn súng máy và drone cảm tử FPV đã được triển khai gần Lyptsi, phía bắc Kharkiv.

Ukraine tiếp tục đổi mới với các hệ thống như Honey Badger - một phương tiện mặt đất không người lái mang chất nổ, được thiết kế để xâm nhập và tiêu diệt các mục tiêu bọc thép. Vào tháng 9/2024, Ukraine đã sử dụng một robot mặt đất để hỗ trợ tấn công một chiến hào của Nga ở tỉnh Kursk. Trước sự chênh lệch đáng kể về nhân lực dọc theo mặt trận dài gần 1.300 km, Ukraine không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tối đa hóa khả năng công nghệ, triển khai hàng loạt hệ thống không người lái để hỗ trợ các lực lượng của mình. Một quan chức Ukraine nhận xét: "Ukraine đã biến bất lợi công nghiệp thành động lực đổi mới". Dù công nghệ trong cuộc chiến phát triển nhanh chóng, một thách thức quan trọng là tổ chức nghiên cứu, phát triển, thử nghiệm và tích hợp các hệ thống khác nhau vào tất cả các đơn vị chiến đấu.

Vào tháng 2/2024, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thành lập Lực lượng Hệ thống không người lái Quốc gia (USF) và bổ nhiệm Đại tá Vadym Sukharevskyi làm chỉ huy vào tháng 6/2024. Các công ty khởi nghiệp của Ukraine đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy công nghệ chiến trường, với khoảng 250 công ty đang hỗ trợ nỗ lực chiến tranh. Một trong những công ty này đã phát triển phương tiện mặt đất không người lái có tên Odyssey chỉ trong 4 ngày trong một nhà kho, với chi phí chỉ bằng 10% so với mẫu nhập khẩu.

"Chúng tôi đang chiến đấu với một quốc gia khổng lồ có nguồn lực không giới hạn. Chúng tôi biết rằng mình không thể để mất quá nhiều mạng sống", ông Denysenko, người đứng đầu Công ty Quốc phòng UkrPrototyp, cho biết. Sáng kiến BRAVE1 đã thử nghiệm thành công hơn 50 hệ thống mặt đất. Quỹ UNITED24, do Tổng thống Zelensky thành lập, cũng đã bắt đầu gây quỹ cho một nền tảng robot mặt đất, với mục tiêu "cứu mạng sống trên chiến trường và trong dân thường bằng cách hỗ trợ hậu cần, sơ tán, đặt mìn, gỡ mìn và tham gia chiến đấu".

Chiến tranh đang bước vào một kỷ nguyên mà chiến thắng có thể không còn phụ thuộc vào số lượng binh sĩ, mà vào khả năng duy trì và bổ sung các đơn vị robot. Các cuộc xung đột trong tương lai có thể kéo dài cho đến khi một bên không còn khả năng thay thế máy móc - một viễn cảnh đáng lo ngại nhưng ngày càng trở nên khả thi trong chiến tranh hiện đại. Sự thay đổi này thể hiện rõ qua cách Ukraine sử dụng máy bay không người lái trên chiến trường.

Các toán điều khiển drone của Ukraine, đóng quân cách xa tiền tuyến hàng dặm, đang thực hiện các cuộc tấn công chính xác từ xa - minh chứng cho sự thay đổi căn bản của chiến tranh thế kỷ 21. Giống như cách quân Anh từng sử dụng hỏa lực tập trung để áp đảo các đối thủ thời kỳ trước, ngày nay, các hệ thống không người lái mang lại lợi thế quyết định cho những bên sở hữu công nghệ tiên tiến hơn.

Tuy nhiên, robot không thể hoàn toàn giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực của Ukraine. Dù vậy, Ukraine vẫn đang tích cực phát triển một lực lượng robot chiến đấu để giảm thiểu sự tham gia của con người và bảo toàn mạng sống. Một quan chức Ukraine nhấn mạnh: "Chúng tôi trân trọng từng mạng sống và muốn binh sĩ của mình cách xa tiền tuyến nhất có thể".

Long Nguyễn