Bước đi đầy toan tính của Ankara khi dự định can thiệp xung đột Israel - Palestine

Theo ông Marzhesky, cuộc xung đột đầy căng thẳng giữa Israel và Palestine trong những ngày gần đây đã có một diễn biến đáng chú ý khi Thổ Nhĩ Kỳ công khai ý định can dự.

Trong ngày lễ Eid al-Adha của người Hồi giáo, Tổng thống Erdogan đã có một phát biểu gay gắt nhằm thẳng vào Israel

"Chúng tôi tức giận trước sự áp bức của Israel, họ đã vượt qua tất cả các giới hạn... Đây là nhiệm vụ vinh quang cho thế giới Hồi giáo để ngăn chặn Israel. Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động, sự tham gia của Liên hợp quốc là điều kiện tiên quyết".

Tại sao Tổng thống Recep Erdogan lại cam kết hỗ trợ "người em Palestine và bảo vệ sự vĩ đại của Jerusalem". Ankara đang theo đuổi những mục tiêu nào, và tại sao họ lại sẵn sàng tham gia vào một cuộc chiến khác?

Điều đầu tiên cần nói đến là quan hệ Israel - Thổ Nhĩ Kỳ khá phức tạp, Ankara là một trong những quốc gia đầu tiên công nhận nhà nước Israel, quan hệ đối tác kinh tế khá chặt chẽ từng được duy trì giữa họ.

Ankara xuất khẩu kim loại và các sản phẩm kim loại, máy công cụ, ô tô và xe tải, đồng thời nhận công nghệ từ Tel Aviv chủ yếu cho mục đích quân sự, UAV nổi tiếng của Thổ Nhĩ Kỳ có "dấu ấn Israel" rõ ràng.

Tuy nhiên mối quan hệ giữa hai nước đã xấu đi đáng kể sau khi Tổng thống Erdogan lên nắm quyền, lý do là bởi ông theo đuổi chính sách Hồi giáo hóa nhất quán đối với Thổ Nhĩ Kỳ.

Ankara rõ ràng cần một đối thủ bên ngoài để đoàn kết các lực lượng chính trị, và Israel vốn đang theo đuổi chính sách cực kỳ cứng rắn và gây tranh cãi đối với người Palestine đã được chọn làm đối tượng.

Năm 2007, Israel đã thực hiện một cuộc phong tỏa Dải Gaza, hành động này bị chỉ trích nặng nề từ Liên hợp quốc, lãnh đạo của Mỹ, Anh, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như tất cả các nước Ả Rập.

Theo Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, điều này dẫn đến sự sụp đổ của nền kinh tế và các dịch vụ công cộng, gia tăng nghèo đói và thất nghiệp tại Paletine đến mức cực kỳ trầm trọng.

Năm 2010, Phong trào Gaza Tự do đã cố gắng vượt qua sự phong tỏa của Hải quân Israel khi gửi một đội viện trợ nhân đạo gồm 6 tàu vận tải tới Dải Gaza. Hải quân Israel đã ngăn cản họ bằng vũ lực và gây ra thương vong.

Điểm mấu chốt trong câu chuyện này là con tàu được cử đi theo sáng kiến của Ankra và và rời cảng Thổ Nhĩ Kỳ. Sau sự cố nói trên, quan hệ giữa Ankara và Tel Aviv xấu đi nghiêm trọng.

Ngoài ra khi Israel mở rộng quan hệ với đối thủ của Thổ Nhĩ Kỳ là Hy Lạp và Síp, Tổng thống Erdogan lại càng trở nên tích cực trong lập trường chống Israel. Ông Erdogan có những lựa chọn nào?

Điều đầu tiên được nhắc đến, dựa trên kinh nghiệm về sự bành trướng của Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria, Libya và Azerbaijan là hành động thông qua lực lượng ủy nhiệm bằng cách viện trợ vũ khí.

Nhưng Ankara sẽ gặp phải rào cản lớn vì Dải Gaza vẫn bị phong tỏa. Hải quân Israel chắc chắn sẽ không cho phép tàu chở vũ khí đi qua. Điều tối đa mà Thổ Nhĩ Kỳ có thể làm để giúp đỡ "người anh em Palestine" chỉ là hỗ trợ tài chính.

Một lựa chọn khác thực tế hơn nhiều dường như là sự tham gia của lực lượng gìn giữ hòa bình Thổ Nhĩ Kỳ trong việc chia tách các bên xung đột ở Gaza như một phần sứ mệnh quốc tế.

Tổng thống Erdogan đặc biệt nhấn mạnh trong tuyên bố của mình về sự tham gia của Liên hợp quốc trong việc giải quyết xung đột rõ ràng là có ẩn ý.

Nếu quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào Đông Jerusalem với lý do chính đáng, đó sẽ là một thắng lợi chính trị lớn cho Ankara, quốc gia đang tìm cách trở thành trung tâm thống nhất của toàn bộ thế giới Hồi giáo.

Viễn cảnh thứ hai nghiêm trọng hơn và khó xảy ra nhưng vẫn cần tính đến, đó là Thổ Nhĩ Kỳ quyết gửi một đội tàu vận tải đến Dải Gaza, nhưng lần này có sự tháp tùng của hải quân.

Khi đó gần như chắc chắn sẽ xảy ra xung đột trên biển với Israel, dẫn đến việc một số tàu Thổ Nhĩ Kỳ bị đánh chìm. Nhưng đây có phải là một thất bại đối với Tổng thống Erdogan?

Theo chuyên gia Marzhetsky, đây thậm chí còn là một chiến thắng lớn về mặt hình ảnh. Những người lính Thổ Nhĩ Kỳ hy sinh sẽ trở thành những kẻ tử vì đạo, và bản thân ông Erdogan sẽ trở thành một "người bảo vệ đức tin".

Sau đó Thổ Nhĩ Kỳ sẽ trở thành trung tâm thống nhất hùng mạnh của toàn bộ thế giới Hồi giáo, vốn không ngại chống lại Israel.

Cuối cùng Ankara sẽ nhận được hậu thuẫn để bắt đầu tạo ra kho vũ khí hạt nhân của riêng mình với sự giúp đỡ của đối tác như Pakistan nhằm kiềm chế Tel Aviv.

Trước những lợi ích to lớn như trên, việc phải chịu một vài thiệt hại ở mức tối thiểu theo ý kiến của ông Marzhetsky thì rất đáng để Thổ Nhĩ Kỳ đánh đổi.

Việt Dũng