Bước tiến mới của nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Các gian hàng sản phẩm hữu cơ bày bán tại hội nghị được các đại biểu tham quan mua sắm.

Sự kiện thu hút đông đảo hội viên, chuyên gia, doanh nghiệp, khẳng định vai trò kết nối và định hướng phát triển của hệ sinh thái hữu cơ Việt Nam.

Khẳng định vai trò kết nối và nâng tầm thể chế hữu cơ

Hội nghị kết nối hội viên và giới thiệu tiêu chuẩn của Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam (VOAA) diễn ra ngày 12/12 tại Hà Nội, với sự tham dự của các Ủy viên Ban Chấp hành, doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân, nhà khoa học cùng đại diện các tổ chức quốc tế như Naturland (Đức). Đây được coi là sự kiện quan trọng nhất trong năm của Hiệp hội, nơi hội viên từ nhiều vùng miền gặp gỡ, chia sẻ kinh nghiệm và đối thoại trực tiếp với Ban Chấp hành.

Phát biểu khai mạc, Tiến sĩ khoa học Hà Phúc Mịch, Chủ tịch VOAA, nhấn mạnh hội nghị là “dịp tốt nhất trong năm để chúng ta đối thoại hai chiều về trách nhiệm của Hiệp hội và từng hội viên trong phát triển nông nghiệp hữu cơ”. Chủ tịch VOAA mong muốn lắng nghe ý kiến từ đội ngũ khoa học đến các hội viên nông dân ở vùng sâu, vùng xa, nhằm tháo gỡ vướng mắc và định hình giải pháp hiệu quả cho giai đoạn tiếp theo.

Tiến sĩ khoa học Hà Phúc Mịch, Chủ tịch VOAA, nhấn mạnh hội nghị là “dịp tốt nhất trong năm để chúng ta đối thoại hai chiều về trách nhiệm của Hiệp hội và từng hội viên trong phát triển nông nghiệp hữu cơ”.

Theo ông Hà Phúc Mịch, năm 2026 mở ra bối cảnh thuận lợi khi đất nước bước vào giai đoạn mới sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Cùng với chủ trương phát triển nông nghiệp theo hướng chất lượng, sinh thái, an toàn và hữu cơ, lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ được kỳ vọng tiếp tục khẳng định vai trò trong chiến lược phát triển nông nghiệp và hội nhập quốc tế.

Trình bày Báo cáo kết quả hoạt động năm 2025, bà Đặng Thị Bích Hường, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VOAA, cho biết năm qua ngành hữu cơ chịu nhiều tác động của thiên tai, đặc biệt ở các vùng sản xuất rau hữu cơ ngoại thành Hà Nội có nơi thiệt hại 100%. Tuy vậy, nhu cầu tiêu dùng trong nước vẫn tăng, nhất là tại đô thị. Khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và năng lực sản xuất là thách thức nhưng cũng là cơ hội để hội viên của Hiệp hội phát huy vai trò.

Năm 2025, VOAA đã phối hợp tổ chức thành công Hội nghị Nông nghiệp hữu cơ châu Á lần thứ 8 (OAC8) tại Ninh Bình, thu hút đông đảo đại biểu Việt Nam và quốc tế. Sự kiện được đánh giá là dấu mốc quan trọng đối với nông nghiệp hữu cơ nước ta.

Một bước tiến nổi bật khác là việc ban hành Tiêu chuẩn cơ sở TCCS 01:2024/VOAA về quản lý hệ thống sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Tiêu chuẩn được xây dựng trên nền tảng PGS Việt Nam, tham chiếu Tiêu chuẩn cơ bản của IFOAM và các bộ TCVN về nông nghiệp hữu cơ. Tháng 5/2025, bộ tiêu chuẩn được IFOAM Organics International công nhận là thành viên “IFOAM Family of Standards”, đánh dấu sự trưởng thành về thể chế và mở ra lợi thế để nông sản hữu cơ Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Cùng với định hướng kỹ thuật, VOAA cũng phát triển hệ sinh thái dự án đa dạng. Nổi bật là dự án do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tài trợ tại Vườn quốc gia Ba Bể, tập trung sử dụng phụ phẩm nông nghiệp làm phân bón hữu cơ và thức ăn chăn nuôi; dự án KVP-1052 do VOAA và Naturland triển khai nhằm tăng cường năng lực tổ chức và mở rộng hoạt động tại miền nam; dự án IKI triển khai từ năm 2026 về mô hình nông lâm kết hợp cacao hữu cơ tại Hậu Giang, Bình Định và Gia Lai, với ngân sách hơn 9,4 tỷ đồng.

Ông Marco Schluter, Phó Chủ tịch IFOAM - Organics International trao chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ VOAA là thành viên trong Gia đình tiêu chuẩn IFOAM quốc tế cho VOAA.

Một nội dung quan trọng của hội nghị là giới thiệu nền tảng đào tạo trực tuyến về nông nghiệp hữu cơ daotaohuuco.vn do VOAA chủ trì nội dung và phát triển cùng Naturland. Nền tảng nhằm hình thành hệ sinh thái đào tạo số quốc gia, chuẩn hóa kiến thức theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, tích hợp học trực tuyến, trực tiếp và thực địa. Khóa thí điểm về trồng cà-phê theo mô hình nông lâm kết hợp hữu cơ đã thu hút 20 học viên tham gia.

Tăng lực hội nhập, mở rộng cơ hội cho nông sản hữu cơ Việt Nam

Hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài nước tiếp tục được triển khai mạnh. VOAA đã hỗ trợ doanh nghiệp tham gia Natural Products Expo West (Hoa Kỳ), Biofach (Đức) và Festa Asia (Trung Quốc), với tổng giá trị hợp đồng hàng triệu USD. Trong nước, Hiệp hội tổ chức nhiều không gian giới thiệu sản phẩm hữu cơ tại các lễ hội, hội chợ, hướng tới người tiêu dùng đô thị. Công tác đào tạo, tập huấn ghi nhận hơn 600 nông dân, 100 cán bộ kỹ thuật và doanh nghiệp tham gia; hơn 600 người tiêu dùng được truyền thông về nhận diện sản phẩm hữu cơ.

Cùng với việc tham gia xây dựng, góp ý chính sách cho Chính phủ và các bộ, VOAA tích cực hợp tác với các tổ chức quốc tế như Naturland, ADDA, Helvetas, Mekong Organics…, khẳng định vai trò “đầu mối kết nối” hệ sinh thái hữu cơ trong và ngoài nước. Tính đến cuối năm 2025, Hiệp hội có 2.066 hội viên, gồm doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức và nông dân sản xuất, kinh doanh hữu cơ.

Tiến sĩ khoa học Hà Phúc Mịch, Chủ tịch VOAA trao tặng Bằng khen của Hiệp hội cho 01 tập thể và 13 cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động năm 2025 và đóng góp tích cực cho Hội nghị Nông nghiệp hữu cơ châu Á lần thứ VIII tại Ninh Bình.

Tại phần thảo luận, bà Nguyễn Lê Thu Hà, Phó Trưởng Ban Điều phối PGS Việt Nam, đề xuất Hiệp hội quan tâm hơn đến nhóm khách hàng tiềm năng là các tập đoàn lớn trong lĩnh vực bất động sản, công nghệ, công nghiệp đang triển khai chiến lược chuyển đổi xanh. Theo bà, đây là những đối tác có nguồn lực lớn, có nhu cầu sử dụng thực phẩm hữu cơ trong hệ thống bếp ăn tập thể, trường học và khu dân cư, sẵn sàng hợp tác nếu có cơ chế hỗ trợ phù hợp.

Hội nghị khẳng định nông nghiệp hữu cơ đang dần định hình vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam. Việc tiêu chuẩn VOAA được IFOAM công nhận là bước tiến lớn, tạo nền tảng để Hiệp hội và hội viên tự tin mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng khả năng hội nhập trong giai đoạn tới.

THANH TRÀ