Bước tiến mới trong điều trị bệnh tim mạch cho người cao tuổi

Tuy nhiên, sự ra đời của kỹ thuật mổ tim ít xâm lấn đã mở ra lựa chọn điều trị tối ưu, góp phần giảm thiểu nguy cơ và gia tăng cơ hội sống cho những trái tim “già cỗi”.

Các bác sĩ Bệnh viện Tim Hà Nội thực hiện ca mổ tim ít xâm lấn cho bệnh nhân.

Những thách thức trong điều trị tim mạch ở người cao tuổi

Ở người cao tuổi, các chức năng của cơ thể hầu hết bị suy giảm, trong đó hệ tim mạch là một trong những hệ thống bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Khi bước vào quá trình lão hóa, các mạch máu dần mất tính đàn hồi, dẫn đến xơ vữa và hẹp lòng mạch. Hệ quả là trái tim phải làm việc nhiều hơn để đảm bảo máu nuôi dưỡng các cơ quan, đặc biệt là não bộ. Tình trạng xơ vữa cũng làm tăng sức cản dòng máu, buộc tim phải co bóp mạnh hơn để duy trì lưu lượng tuần hoàn, từ đó dẫn đến tăng huyết áp - một bệnh lý tim mạch phổ biến ở người cao tuổi. Không chỉ vậy, khi trái tim “già nua” phải liên tục tăng cường hoạt động cả về lực co bóp lẫn tần số, lâu dần sẽ dẫn đến quá tải và gây suy tim. Đặc biệt, khi các mạch máu - nhất là động mạch vành - bị xơ vữa và thu hẹp, việc cung cấp máu cho cơ tim bị hạn chế còn làm phát sinh tình trạng thiếu máu cơ tim. Nếu không được điều trị kịp thời, các rối loạn này có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm, từ nhẹ đến nặng như rối loạn nhịp tim, rung nhĩ, suy tim, nhồi máu cơ tim, ngưng tim hoặc suy nút xoang...

Tuy nhiên, phẫu thuật tim ở người cao tuổi luôn tiềm ẩn nhiều thách thức do nguy cơ tai biến mạch máu não, tắc mạch hoặc nhiễm trùng sau mổ. Đặc biệt, những bệnh nhân mắc bệnh sa sút trí tuệ hoặc rối loạn trí nhớ từ trước dễ gặp tình trạng rối loạn tâm thần cấp sau phẫu thuật do tác động từ chấn thương ngoại khoa. Bên cạnh đó, quá trình hồi phục của người cao tuổi sau phẫu thuật cũng gặp nhiều trở ngại do thể trạng yếu, khả năng ăn uống và hấp thu dinh dưỡng kém, dễ dẫn đến suy kiệt. Đáng lo ngại hơn, nếu việc chăm sóc không được đảm bảo, người bệnh phải nằm lâu sau mổ có thể đối mặt với nguy cơ loét điểm tỳ...

Bước tiến lớn trong điều trị bệnh lý tim mạch

Thời gian gần đây, những tiến bộ của y học hiện đại đã mở ra cơ hội mới cho phẫu thuật tim. Thay vì phương pháp mổ mở phức tạp, kỹ thuật phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhiều bệnh lý tim mạch phức tạp, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi. Phương pháp này không chỉ giảm thiểu chấn thương trên cơ thể mà còn giúp rút ngắn thời gian hồi phục và hạn chế các biến chứng sau mổ.

Mới đây, tại Bệnh viện Tim Hà Nội, một cụ ông 70 tuổi mắc đồng thời hai bệnh lý nặng là hở van động mạch chủ và hở van hai lá đã được phẫu thuật nội soi toàn bộ qua vết mổ nhỏ bên thành ngực - dù hai van tim nằm ở vị trí khá xa nhau. Đây là một trong những ca mổ phức tạp, được thực hiện thành công nhờ kỹ thuật ít xâm lấn và cũng là ca phẫu thuật được truyền hình trực tiếp trong khuôn khổ Hội thảo khoa học “Phẫu thuật van tim ít xâm lấn nâng cao”, diễn ra ngày 6 và 7-6 tại Bệnh viện Tim Hà Nội. Hội thảo quy tụ hơn 20 bác sĩ đến từ nhiều quốc gia trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines..., cho thấy sức hút và vai trò tiên phong của Việt Nam trong lĩnh vực phẫu thuật tim ít xâm lấn. PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền, Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội, cho biết: "Thay vì phải cưa xương ức để tiếp cận hai van tim ở vị trí xa nhau như trong mổ mở, các bác sĩ đã thực hiện phẫu thuật nội soi toàn bộ để thay cùng lúc van động mạch chủ và van hai lá qua một vết mổ nhỏ bên thành ngực. Đây là kỹ thuật rất khó, đòi hỏi thao tác chính xác vì phẫu trường hẹp".

Theo PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền, trước đây, những ca thay hai van tim thường phải mổ mở, kéo dài thời gian phẫu thuật, tăng nguy cơ nhiễm trùng và khiến người bệnh đau đớn kéo dài trong quá trình hồi phục. Kỹ thuật nội soi hiện nay giúp rút ngắn thời gian mổ, vết thương nhanh lành hơn và giảm đáng kể nguy cơ viêm xương ức - một biến chứng nguy hiểm ở người cao tuổi.

Không dừng lại ở kỹ thuật thay van, Bệnh viện Tim Hà Nội còn nghiên cứu và áp dụng các phương pháp sửa chữa van tim thay vì thay thế, nhằm bảo tồn tối đa cấu trúc van thật cho người bệnh. Sau khi sửa van thành công, bệnh nhân có thể tránh được việc phải dùng thuốc chống đông suốt đời - điều thường gặp sau thay van cơ học - từ đó giảm nguy cơ chảy máu, nâng cao chất lượng sống lâu dài.

Đặc biệt, với phương pháp sửa van tim bằng dây chằng nhân tạo, người bệnh đã có cơ hội tiếp cận kỹ thuật điều trị hiện đại, an toàn và hiệu quả hơn. Mới đây, bệnh nhân Nguyễn Anh Dũng (60 tuổi, tỉnh Phú Thọ) bị hỏng van tim đã được các bác sĩ Bệnh viện Tim Hà Nội phẫu thuật sửa van bằng cách thay thế các dây chằng bị tổn thương bằng dây chằng nhân tạo, giúp van tim đóng kín và hoạt động ổn định trở lại.

Được biết, mỗi năm Bệnh viện Tim Hà Nội thực hiện khoảng 2.300 ca phẫu thuật tim hở - đứng đầu cả nước về số lượng can thiệp phẫu thuật tim. Trong đó, khoảng 900 ca là mổ ít xâm lấn, bao gồm phẫu thuật tim bẩm sinh qua đường mổ nhỏ và nội soi toàn bộ các bệnh lý van tim, từ sửa hoặc thay một van cho đến thay hai van bằng kỹ thuật tiếp cận ít xâm lấn. PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền, Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội, nhấn mạnh: “Phẫu thuật tim ít xâm lấn không chỉ là một bước tiến kỹ thuật, mà còn là sự chuyển đổi trong mục tiêu điều trị - lấy người bệnh làm trung tâm, mang lại hiệu quả tối ưu cả về y học lẫn chất lượng sống. Đây là hướng đi không thể đảo ngược trong sự phát triển của y học hiện đại”.

Bảo Ngọc