Bước tiến trong nghiên cứu sản xuất giống tôm hùm

Trên thế giới, chưa có nước nào sản xuất thành công giống tôm hùm bông thương phẩm, nhưng hiện nay Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đang nghiên cứu về giống tôm hùm bông đến giai đoạn thứ 9. Đây là tín hiệu đáng mừng trong nghiên cứu, sản xuất giống tôm hùm trong thời gian tới.

Theo ông Lê Văn Hoan - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), tôm hùm là đối tượng thủy sản nuôi chủ lực ở nhiều địa phương ven biển trong tỉnh, với khoảng 65.000 lồng nuôi, sản lượng mỗi năm hơn 1.300 tấn, chủ yếu là tôm hùm bông và tôm hùm xanh. Tuy nhiên, hiện nay, con giống tôm hùm khai thác từ tự nhiên trong tỉnh chỉ đáp ứng khoảng 15% nhu cầu của người nuôi, số còn lại phụ thuộc vào nguồn giống nhập khẩu chủ yếu từ các nước như: Indonesia, Philippines, Myanmar.

Tôm hùm giống phục vụ nuôi thương phẩm trên địa bàn tỉnh chủ yếu phụ thuộc vào khai thác tự nhiên và nhập khẩu từ một số nước.

Tại hội nghị “Thực trạng cung ứng con giống, thức ăn, vật tư nuôi biển; truy xuất nguồn gốc sản phẩm và giải pháp phát triển bền vững nuôi biển Việt Nam” được tổ chức tại TP. Nha Trang cuối tháng 11 vừa qua, lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ NN-PTNT thông tin, thị trường Trung Quốc đã có một số quy định thay đổi liên quan đến việc nhập khẩu tôm hùm bông. Theo đó, Trung Quốc xác định tôm hùm bông tự nhiên là đối tượng bị cấm đánh bắt, sử dụng, giao dịch buôn bán. Trung Quốc cũng định nghĩa tôm hùm nuôi phải bắt nguồn từ con giống F2. Điều này đồng nghĩa với việc con giống tôm hùm bông khai thác ngoài tự nhiên, đưa vào nuôi thương phẩm cũng được xem là có nguồn gốc từ khai thác tự nhiên.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của nghề nuôi tôm hùm thương phẩm, cách đây hơn 13 năm, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đã bắt đầu thực hiện đề tài về sản xuất tôm hùm giống. Đến năm 2010, việc nghiên cứu dừng lại khi ấu trùng tôm hùm phát triển đến giai đoạn 5 sau 89 ngày ươm nuôi. Đến năm 2018, đề tài nghiên cứu được khởi động lại dựa trên các kết quả trước đó và có bước tiến triển lớn. Tính đến tháng 11-2023, nhóm nghiên cứu của viện đã tạo ra ấu trùng tôm hùm bông đến giai đoạn thứ 9, sau hơn 120 ngày nuôi.

Ông Võ Văn Nha - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III thông tin tại hội nghị: Kết quả nghiên cứu đến giai đoạn thứ 9, tỷ lệ sống của ấu trùng tôm hùm đạt 0,5%, trong khi yêu cầu của đề tài cấp Nhà nước chỉ 0,001%. Đây là bước tiến rất lớn của nhóm nghiên cứu, mở ra hy vọng sản xuất tôm hùm giống trong thời gian tới. Tuy nhiên, khi bước qua giai đoạn thứ 10 thì ấu trùng chết, nguyên nhân đầu tiên là “nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt” khi ấu trùng lột xác; thứ hai có thể do chất lượng nước, môi trường bể nuôi sau 120 ngày gây tác động đến ấu trùng tôm hùm. Để trở thành con giống tôm hùm bông thương phẩm, ấu trùng sẽ phải phát triển đến giai đoạn 12. Ông Nha hy vọng trong thời gian tới nhóm nghiên cứu sẽ xử lý được các vấn đề thức ăn, môi trường để đề tài thành công.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, mỗi năm Việt Nam nhập về 75 - 80 triệu con tôm hùm giống để phục vụ nuôi tôm hùm thương phẩm. Đối với sản xuất tôm hùm giống, cả thế giới chưa có nước nào công bố nghiên cứu sản xuất thành công. Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đã nghiên cứu thành công ở giai đoạn thứ 9, chuẩn bị bước sang giai đoạn thứ 10 nhưng vẫn còn một số thách thức cần vượt qua. Nhóm nghiên cứu cần quan trắc nơi tôm hùm sinh sản để từ đó tạo ra môi trường trong bể như tự nhiên. Còn vấn đề dinh dưỡng phải nghiên cứu đặc tính sinh lý, tiêu hóa và nhu cầu rồi mới đưa ra khẩu phần và chế độ dinh dưỡng phù hợp. Bộ NN-PTNT sẵn sàng chủ trì hội thảo với các nhà khoa học để cùng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III giải quyết rốt ráo vấn đề khó khăn đang đặt ra trong sản xuất tôm hùm giống hiện nay.

HẢI LĂNG