Buôn bán súng máy bất hợp pháp tại Mỹ

Đường dây

Vào năm 1934, Washington DC ban hành chính sách quy định bất kỳ người Mỹ nào muốn sở hữu và sử dụng súng máy phải đăng ký với chính quyền địa phương và trả thuế đặc biệt hằng năm. Sau đó, vào năm 1986, Chính phủ của Tổng thống Ronald Reagan ban bố lệnh cấm các nhà sản xuất vũ khí bán súng máy cho dân thường, đồng nghĩa với việc người dân chỉ được phép sở hữu, mua bán và sử dụng những khẩu súng máy đăng ký từ trước năm 1986. Giá bán súng tự động cũng theo đó mà tăng vọt. Một khẩu súng trường M16 hơn 40 tuổi đang có giá bán từ 40.000 đến 60.000 USD. Lợi nhuận cao ngất ngưởng khiến nhiều đối tượng tìm mọi cách để mua được súng máy mới từ nhà sản xuất để tuồn ra thị trường chợ đen.

Luật Mỹ cho phép cửa hàng, đại lý vũ khí bán súng máy cho cảnh sát và các cơ quan hành pháp khác. Chủ cửa hàng trước hết phải xin một bức thư đảm bảo từ cơ quan cảnh sát địa phương, sau đó gửi bức thư cùng đơn xin phép lên Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ (ATF) trực thuộc Bộ Tư pháp Mỹ. Các đối tượng bất lương đã và đang lợi dụng quy định trên để mua bán súng máy mới thông qua việc cấu kết với cán bộ cảnh sát tham nhũng.

Larry Vickers là một trường hợp điển hình cho những kẻ buôn lậu súng máy bị pháp luật Mỹ đưa ra trừng trị trong những năm gần đây. Phải đến khi hắn bị tòa án gọi tên thì nhiều người mới “ngã ngửa” ra. Không ai ngờ rằng một cựu chiến binh từng tham chiến tại Kuwait và Panama với tư cách thành viên đơn vị đặc nhiệm Delta Force khét tiếng lại trở thành kẻ buôn lậu. Vickers là huấn luyện viên bắn súng với 1,02 triệu người theo dõi trên YouTube, nhưng sau cánh gà thì hắn lại là “trùm” của mạng lưới buôn lậu súng có liên quan đến không ít sở cảnh sát khác nhau.

Thị trấn Ray tại bang North Dakota chỉ có vỏn vẹn 740 nhân khẩu và 1 sĩ quan cảnh sát. Cảnh sát trưởng James Sawyer thậm chí nhiều ngày còn không có việc gì để làm tại thị trấn yên bình này. Thế rồi, ông Sawyer bất ngờ nhận được cuộc gọi từ Larry Vickers. Vị huấn luyện viên nhờ viên cảnh sát trưởng viết cho mình một lá thư giới thiệu gửi lên ATF. Nội dung bức thư nói về việc đồn cảnh sát Ray có nhu cầu mua súng máy, nhưng thực chất đây là vỏ bọc để Larry Vickers buôn lậu.

Hồ sơ của Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cho biết không tìm thấy bằng chứng cho việc Cảnh sát trưởng James Sawyer đã nhận tiền hối lộ, mà ông này viết thứ đơn giản vì mình là fan hâm mộ của kênh YouTube của Larry Vickers. Nhờ bức thư này mà những kẻ buôn lậu đã mua bán thành công 73 khẩu súng tiểu liên và súng trường tự động. Ông Sawyer còn chưa từng nhìn thấy số vũ khí trên. Vị cảnh sát trưởng đã buộc phải từ chức sau khi vụ án được đưa ra ánh sáng.

ATF đang đẩy mạnh việc bắt giữ các đối tượng buôn bán súng máy bất hợp pháp.

Thị trấn Coats ở bang North Carolina có dân số 2.200 người, từ nhiều năm nay không hề xảy ra trộm cướp. Vậy nhưng đồn cảnh sát thị trấn từng viết thư xin phép đặt mua 92 khẩu súng tự động từ Larry Vickers, trong đó có 1 khẩu súng máy FN MAG. Nguyên Cảnh sát trưởng Manny Gonzales và cấp phó Rudy Mora là 2 đối tượng phạm tội chính, trong đó Manny Gonzales là người trực tiếp viết bức thư trên.

James Christopher Tafoya, chủ tiệm súng tại thành phố Albuquerque, là kẻ buôn lậu đã nhờ Manny Gonzales viết bức thư gửi lên ATF. Tòa án Albuquerque vào ngày 7/10 vừa qua đã kết án Tafoya 1 năm tù giam, đồng thời phải đóng cửa tiệm súng và nộp phạt 100,000 USD. Theo lời khai của đối tượng trước tòa thì những kẻ buôn lậu vẫn thường chủ động kết giao bằng hữu với sĩ quan cảnh sát, rồi lợi dụng mối quan hệ cá nhân để nhờ sĩ quan viết thư gửi lên ATF. Trong nhiều trường hợp viên cảnh sát không hề nhận tiền mà “nhúng chàm” chỉ vì là chỗ quen biết hay là muốn một đặc ân nào khác.

Tảng băng chìm

Người dân sống tại vùng ngoại ô thành phố Phoenix, bang Arizona đã quen với cảnh chiếc siêu xe hiệu Aston Martin phóng như tên lửa trên những con phố vắng mỗi chiều. Chiếc xe đó là của Christopher Fiorentino, một triệu phú trẻ làm giàu nhờ việc buôn bán bất động sản và Bitcoin. Không ai biết rằng Fiorentino còn là một tay buôn súng chuyên bán các loại vũ khí của hãng Heckler & Koch (Đức).

Đặc vụ nằm vùng của ATF liên lạc với Fiorentino thông qua diễn đàn dành cho người yêu súng. Fiorentino đồng ý bán cho đặc vụ một khẩu súng trường nòng ngắn (theo luật pháp Mỹ thì súng có nòng ngắn hơn 40,64 cm thì chỉ được bán cho khách hàng có giấy phép đặc biệt.) ATF đã tiến hành lục soát nhà Fiorentino và phát hiện hơn 60 khẩu súng các loại, trong đó có 4 khẩu súng tự động Heckler & Koch HK33 không có giấy phép.

Chưa hết, ATF còn phát hiện trong điện thoại của Fiorentino các tin nhắn WhatsApp gửi đến Sean Reidpath Sullivan, chuyên gia phân tích tình báo của Bộ An ninh nội địa và Larry Vickers. Số vũ khí mà ATF tịch thu vốn được Fiorentino mua từ Tây Âu thông qua đường dây buôn lậu do Suillivan và Vickers cầm đầu. Hãng tin ABC cho biết ATF đang tiếp tục điều tra tại châu Âu nhằm làm rõ vai trò của các hãng vũ khí tại đây trong đường dây buôn lậu.

Cơ quan điều tra sau đó lần theo những khẩu súng mà Fiorentino đã bán. Họ lần đến được trường bắn Battlefield Vegas nổi tiếng tại thành phố Las Vegas, bang Nevada. Tại Mỹ có một số trường bắn cho phép khách hàng thuê súng máy để trải nghiệm. Battlefield Vegas còn làm hơn thế. Tại đây khách hàng không chỉ được bắn súng máy mà còn được dùng súng phun lửa, điều khiển pháo cao xạ và thậm chí là lái xe tăng. Battlefield Vegas tự hào quảng cáo hơn 350 loại vũ khí, khí tài khác nhau cho khách hàng trải nghiệm. Số vũ khí trên chủ yếu là vũ khí cũ của quân đội Mỹ được bán thanh lý cho dân thường.

Phòng chứa súng máy của Battlefield Vegas.

Battlefield Vegas là “con đẻ” của cựu chiến binh Ron Cheney. Kể từ khi mở cửa vào năm 2012, Battlefield Vegas đón khoảng gần 100.000 lượt khách mỗi năm. Đa số khách du lịch đến Battlefield Vegas cho biết họ được phổ biến đầy đủ về các quy định sử dụng vũ khí an toàn, trừ một trường hợp một cô bé 10 tuổi bị điếc vì đứng quá gần khẩu đại bác đang bắn. Battlefield Vegas sau đó đã phải bồi thường cho gia đình nạn nhân.

Chuyên gia chất nổ và khói lửa của Battlefield Vegas là Bob Bigando từng giữ chức phó cảnh sát trưởng. Bigando bị đuổi khỏi nhiệm sở sau khi bị tòa tuyên án tội buôn lậu 3,628 tấn thuốc nổ M3 dùng cho đạn pháo phòng không. Sau đó Bob Bigando còn nhiều lần vi phạm các quy định về sở hữu vũ khí. Bigando đã mua một số khẩu súng tự động từ Christopher Fiorentino để phục vụ hoạt động kinh doanh của Battlefield Vegas.

Ngoài trường hợp của Bob Bigando, Battlefield Vegas cũng đang bị điều tra vì việc sở hữu súng pháo xe tăng. Theo quy định của quân đội Mỹ thì trước khi xe tăng cũ được bán cho tư nhân, khẩu pháo trên xe phải bị cắt đi hoặc phá hoại bằng cách khác để làm sao không còn bắn được đạn. Nhưng, không biết làm thế nào mà khẩu pháo 105 li trên một chiếc xe tăng M60A1 của Battlefield Vegas vẫn bắn được đạn. Đã có khách du lịch quay lại được cảnh chiếc xe tăng bắn pháo. Vụ án đặt dấu hỏi cho việc Battlefield Vegas (và các trường bắn khác ở Mỹ) lấy nguồn vũ khí của mình từ đâu?

Vấn đề cấp bách

Theo một cuộc điều tra của đài truyền hình CBS thì kể từ năm 2017 đến 2023, khoảng gần 28.000 khẩu súng được thu giữ từ hiện trường các vụ án có liên quan đến những cơ quan hành pháp Mỹ. Đó có thể là những khẩu súng đáng lẽ ra phải nằm ở trong kho bảo quản tang vật, hay thậm chí là súng được cấp cho sĩ quan cảnh sát. Trong khi đó thì chỉ có đúng 50 trường hợp sĩ quan cảnh sát Mỹ bị xử lý vì tội lấy trộm súng đem bán trong vòng 20 năm qua. Sự chênh lệch quá lớn này cho thấy bộ máy tư pháp Mỹ còn cả một đoạn đường dài trước mắt để đi tới tận gốc vấn đề.

Phóng viên CBS điều tra các cơ quan cảnh sát tại 23 tiểu bang và tại vùng lãnh thổ Puerto Rico thuộc Mỹ. Họ phát hiện số vũ khí bị ăn trộm đã rơi vào tay những đối tượng cực kỳ nguy hiểm như tội phạm buôn ma túy và buôn người. Tối 15/6/2023, Marshawn Mitchell (14 tuổi) trú tại thành phố Ammon, tiểu bang Idaho đang trên đường về nhà thì bị một đối tượng bịt mặt bắn nhiều phát vào người. Cậu bé tử vong trên đường đến bệnh viện. Tới thời điểm này cảnh sát vẫn chưa tìm ra tên sát nhân, nhưng theo kết quả điều tra đã được công bố thì Marshawn Michell bị bắn bởi một khẩu súng lấy trộm từ phòng lưu trữ tang vật của Sở Cảnh sát thành phố Chicago.

“Ung nhọt” của bộ máy hành pháp Mỹ lên đến cả những cơ quan cao nhất. Còn nhớ vào năm 2019, Wei Xu, nguyên cán bộ cấp cao của hải quan Mỹ, bị tuyên án 2,5 năm tù vì tội ăn trộm tang vật và buôn lậu súng. Trong vòng 20 năm công tác, Wei Xu đã lấy được 250 khẩu súng các loại, trong đó có 41 khẩu súng máy. Điểm đáng nói là số vũ khí trên bao gồm những khẩu súng được Wei Xu lấy trộm từ phía hải quan và những khẩu được hắn lấy danh nghĩa là cán bộ hành pháp để được phép mua. Theo báo cáo điều tra được ATF công bố thì Wei Xu ngoài việc bán súng còn sẵn sàng dạy cho người mua (thực chất là đặc vụ ATF nằm vùng) cách “hô biến” khẩu súng bán tự động thành súng tự động.

Các cấp chính quyền Mỹ đang tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề buôn lậu súng máy. Nhiều cơ quan cảnh sát các bang đã ra lệnh cấm sĩ quan viết thư gửi ATF để xin phép mua súng máy. Tuy nhiên, theo giới quan sát thì những hành động như vậy là chưa đủ. Ông Eric Harden, nguyên giám đốc bộ phận tác chiến của chi nhánh ATF ở Los Angeles, nhận xét: “Các cơ quan vẫn còn tâm lý “giơ cao đánh khẽ”, chưa đưa ra hình phạt đủ tính răn đe đối với các đối tượng phạm tội trong hàng ngũ của họ”.

Ông Eric Harden khi còn tại nhiệm đã viết bản báo cáo cảnh báo tệ nạn sĩ quan buôn lậu súng. Ông cho biết: “Tôi viết bản báo cáo trên sau khi bắt một sĩ quan cảnh sát tại Pasadena, California. Tính tới thời điểm đó hắn đã bán được hơn 100 khẩu súng mà vẫn chưa bị pháp luật sờ gáy... Hắn chỉ ngồi tù 1 năm và phải trả 10.000 USD tiền phạt. Con số đó là quá nhỏ so với tội án của đối tượng... Nếu chúng ta không tăng khung hình phạt lên thì cũng đồng nghĩa với việc thừa nhận rằng sĩ quan hành pháp đứng trên cả pháp luật”.

Lê Công Vũ