Buôn lậu, gian lận thương mại có dấu hiệu gia tăng: Hải quan quyết liệt vào cuộc xử lý

Phát hiện, xử lý hơn 10.350 vụ vi phạm

Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn ngành hải quan đã triển khai nhiều chương trình kế hoạch chống buôn lậu, đặc biệt là kế hoạch triển khai tháng cao điểm chống buôn lậu, gian lận và hàng giả theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính đạt kết quả tích cực, đáng ghi nhận.

Trong tháng cao điểm về chống buôn lậu, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 93 vụ việc vi phạm, tổng trị giá hàng hóa vi phạm trên 1.621 tỷ đồng.

Lực lượng hải quan chủ trì phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển dầu trái phép trên biển. Ảnh: CHQ

Với kết quả của tháng cao điểm, thống kê 7 tháng của năm 2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 10.351 vụ; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính khoảng 15.095 tỷ đồng. Số thu ngân sách nhà nước đạt khoảng 537,88 tỷ đồng. Cơ quan hải quan khởi tố 10 vụ, chuyển cơ quan khác khởi tố 68 vụ.

Hiệu quả của công tác chống buôn lậu đạt được nêu trên là do cơ quan hải quan đã áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để thu thập, phân tích, xử lý thông tin và áp dụng các trang thiết bị kỹ thuật để thực hiện soi chiếu hàng hóa và qua đó đã phát hiện nhiều vụ buôn bán, vận chuyển hàng giả vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Chỉ tính riêng trong tháng cao điểm chống buôn lậu, cơ quan hải quan phát hiện, xử lý 12 vụ hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trị giá hàng hóa vi phạm trên 1.600 tỷ đồng; 81 vụ khác liên quan đến các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng như thực phẩm đông lạnh; rau củ muối, bánh kẹo, mỹ phẩm... trị giá hàng hóa vi phạm trên 21 tỷ đồng.

Điển hình vụ bắt giữ 450 đồng hồ nghi giả nhãn hiệu Rolex tại cửa khẩu quốc tế Trà Lĩnh (Cao Bằng); các vụ nhập khẩu hàng hóa có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam, Thái Lan ở cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, Chi Ma (Lạng Sơn), Móng Cái (Quảng Ninh)…

Tại khu vực phía Nam, Đội 3 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu) và các chi cục hải quan khu vực đã phối hợp với lực lượng Công an triệt phá nhiều vụ buôn lậu thuốc lá quy mô lớn, với tổng trị giá tang vật lên đến hàng chục tỷ đồng. Đặc biệt là cơ quan hải quan phát hiện vi phạm của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Khoảng trời đẹp nhập khẩu hàng thời trang có dấu hiệu giả xuất xứ, trị giá lô hàng hơn 17 tỷ đồng.

Cửa khẩu, cảng biển vẫn là điểm nóng buôn lậu

Theo ông Lưu Mạnh Tưởng, trong tháng cao điểm các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại tạm thời bị đẩy lùi thì nay đã có dấu hiệu hoạt động gia tăng trở lại. Tình trạng lợi dụng điều kiện thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu để buôn lậu, gian lận thương mại vẫn tiếp diễn trên tất cả các tuyến, địa bàn, trong đó tập trung ở tuyến đường biển và đường bộ.

Cục Hải quan cảnh báo, trong tháng 7/2025, các vụ vi phạm trên tuyến biển do hải quan xử lý vẫn chiếm tỷ trọng vi phạm lớn nhất với 899 vụ/1.790 vụ, chiếm 50,2% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý. Hàng hóa tập trung chủ yếu qua các cảng biển quan trọng như: Vạn Gia, Đình Vũ, Nam Hải Đình Vũ, Tân Vũ, VIP Green, Cát Lái, ICD Phước Long, Hiệp Phước, VICT, Cái Mép…

Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép mặt hàng dầu diesel, than cám, mỹ phẩm, thực phẩm diễn ra tại một số khu vực vùng biển Đông Bắc, miền Trung. Các đối tượng lợi dụng địa hình phức tạp và dài, vùng nước rộng lớn, thời gian cao điểm để vận chuyển trái phép hàng hóa các mặt hàng như thực phẩm đông lạnh, thủy sản, con giống, gia cầm, than, xăng dầu, mỹ phẩm... Điển hình là các vụ việc phát hiện, bắt giữ liên quan đến các lô hàng xuất khẩu (tỏi, mỏ hàn điện, ghế gấp) có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu đi Hoa Kỳ.

Đối với tuyến đường bộ, trong tháng 7/2025, cơ quan hải quan đã phát hiện, đấu tranh bắt giữ 669 vụ/1.790 vụ, chiếm 37% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý; tập trung tại các tuyến biên giới Việt - Trung và Việt - Campuchia. Các đối tượng lợi dụng chính sách tạo điều kiện thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu; chính sách ưu đãi cho cư dân biên giới để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thông qua việc trà trộn hàng hóa; cất giấu trong người, trong hành lý các mặt hàng cấm, hàng có trị giá cao như: ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại di động... Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép mặt hàng pháo nổ, đường kính trắng vẫn tiếp diễn ở địa bàn các tỉnh miền Trung và tuyến biên giới Việt - Lào.

Trong nội địa, tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ vẫn hoạt động công khai ở nhiều nơi, gia tăng trên môi trường thương mại điện tử với quy mô lớn, thời gian dài, nhất là với nhóm hàng ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, như thực phẩm, dược phẩm, thực phẩm chức năng…, gây ra thêm khó khăn cho cơ quan chức năng, trong đó có hải quan.

Xác định nhiệm vụ chống buôn lậu sẽ tiếp tục đối mặt với khó khăn thách thức, Cục Hải quan tiếp tục chỉ đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Chi cục Hải quan các khu vực, Hải quan cửa khẩu/ngoài cửa khẩu tập trung nguồn lực, tăng cường công tác thu thập thông tin, đánh giá, phân tích rủi ro đối với các mặt hàng có nguy cơ, tiềm ẩn rủi ro về giá, xuất xứ, không đạt điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng nhập khẩu đặc biệt là các mặt hàng có kim ngạch lớn, trị giá lớn, thuế suất cao, mặt hàng xuất nhập khẩu có điều kiện, các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, sức khỏe cộng đồng để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại hoặc chuyển cho đơn vị có chức năng, thẩm quyền xử lý theo quy định.

Song Linh