Cá mập gần tuyệt chủng 19 triệu năm trước

Số lượng cá mập sụt giảm mạnh.

Chúng dần thích nghi để phát triển mạnh mẽ trong môi trường khắc nghiệt này. Tuy nhiên, số lượng cá mập đã sụt giảm xuống mức báo động từ hàng triệu năm trước.

Bí ẩn chưa có lời giải

Mặc dù nổi tiếng là loài săn mồi “đỉnh cao”, nhưng số lượng cá mập được cho là rơi vào mức báo động từ hàng triệu năm trước. Các nhà khoa học cho biết, hơn 90% cá mập dưới đại dương đã biến mất khỏi hành tinh vào khoảng 19 triệu năm trước.

Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, họ không thể xác định được nguyên nhân gây ra sự kiện khiến cá mập gần tuyệt chủng hàng loạt. Họ phỏng đoán, sự kiện đó có thể kéo dài từ một ngày đến 100.000 năm.

Dựa trên nghiên cứu hiện tại, không có cuộc khủng hoảng khí hậu hoặc hệ sinh thái nào trong thời gian này. Điều này đã gây ra lỗ hổng kiến thức đối với các nhà khoa học trong việc nghiên cứu thêm và khám phá bí ẩn đó.

Các nhà khoa học gọi sự kiện chưa được biết đến là Sự tuyệt chủng X. Hiện, họ vẫn chưa có manh mối về sự tàn phá này. Tuy nhiên, các nhà khoa học chắc chắn rằng, sự kiện này còn thảm khốc gấp 2 - 3 lần so với lúc tiểu hành tinh hủy diệt khủng long. Bởi khi đó, chỉ 30 - 35% số loài cá mập bị tiêu diệt.

Tuy nhiên, không có sự khác biệt đáng kể nào giữa các đại dương ngày đó và hiện tại. Điều này có thể giúp các nhà khoa học nghiên cứu sâu hơn về Sự tuyệt chủng X. Các nhà nghiên cứu đặc biệt ưa thích Thái Bình Dương. Bởi đây là khu vực có rất nhiều trầm tích chứa hóa thạch icthyoliths, hình thành từ các bộ phận của những con cá đã chết.

Cân bằng chuỗi thức ăn

Một trong những lợi ích của cá mập là cân bằng chuỗi thức ăn. Cá mập từng bị giết do đánh bắt quá mức ở Biển Cortez - khu vực nằm giữa Baja California và đất liền Mexico. Khi đó, các sinh vật đại dương khác đã lao vào để giành lấy vị trí của cá mập trong chuỗi thức ăn.

Cá mập hổ Wahoo và cá nhám búa, cùng với các loài khác như cá cờ và cá kiếm, đã hứng chịu sự sụt giảm mạnh về số lượng. Nguyên nhân là do hoạt động đánh bắt thương mại và đánh bắt cá địa phương trong khu vực.

Các nhà khoa học tin rằng, sự giảm mạnh trong số lượng cá mập là một trong những lý do khiến ngày càng nhiều mực Humboldt phát triển và sinh sống ở Baja California. Sinh vật này có thể dài 7 feet (2,1 mét) và nặng hơn 100 pound (45,4 kg). Mặc dù mực chỉ sống được vài năm, nhưng chúng sinh sản với tốc độ nhanh hơn nhiều so với cá mập.

Mặc dù nổi tiếng là máu lạnh, nhưng một số loài như cá mập trắng lớn và cá mập cá hồi có thể điều chỉnh nhiệt độ cơ thể của chúng. Kết quả này được đưa ra trong một nghiên cứu hồi tháng 6 do Hiệp hội Sinh thái Anh công bố.

Nghiên cứu đồng thời cho thấy, cá máu lạnh có khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Chúng bơi nhanh hơn gấp 1,5 lần so với sinh vật có nguồn nhiệt sinh lý bên trong tương đối nhỏ. Khác với loài máu nóng, đây là những động vật dựa vào nhiệt độ bên ngoài để điều chỉnh thân nhiệt.

Các nhà nghiên cứu không thể đưa ra bất kỳ kết luận nào về việc máu nóng có hữu ích ra sao đối với cá mập. Tuy nhiên, họ đưa ra giả thuyết rằng, máu nóng có thể hỗ trợ cá mập trong việc tìm kiếm thức ăn hoặc di cư.

Có thể sống hàng trăm năm

Cá mập được coi là một trong những sinh vật có tuổi thọ cao nhất trong thế giới động vật dưới đại dương. Trong một nghiên cứu vào năm 2016, các nhà khoa học đã xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ. Nhờ đó, họ có thể ước tính xem cá mập Greenland bao nhiêu tuổi.

Kết quả cho thấy, những sinh vật dưới nước này có thể sống ít nhất là 272 năm. Trong đó, cá mập Greenland “già” nhất có thể sống trong 392 năm. Theo các nhà khoa học, loài động vật này không trưởng thành cho đến 150 tuổi. Do đó, cá mập được coi là động vật có xương sống tồn tại lâu nhất mà con người biết đến.

Một số ít loài cá mập có khả năng phát quang sinh học và phát sáng dưới bề mặt đại dương hàng trăm mét. Đây là kết quả từ một nghiên cứu vào tháng 2, được công bố trên tạp chí Frontiers in Marine Science.

Một trong những loài có khả năng đặc biệt này là cá mập vây diều (Dalatias licha). Đây là loài cá mập dài gần 6 feet (1,8 mét). Đồng thời, chúng là cá mập có thể phát quang sinh học với kích thước lớn nhất thế giới từng được biết đến.

Song, tới nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu rõ về loài cá mập phát sáng này. Bởi, chúng chủ yếu sống ở vùng biển sâu, cách bề mặt đại dương hơn 656 feet (200 mét).

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện, loài cá mập phương Nam (Etmopterus granulosus) và cá nhám nâu (Etmopterus lucifer) có khả năng phát quang sinh học.

Tuần lễ Cá mập, kéo dài từ ngày 11/7 - 18/7, được Discovery Channel phát động cách đây 33 năm nhằm khuyến khích việc bảo tồn cá mập. Năm 2019, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature cho thấy, số lượng cá mập và cá đuối trên thế giới đã giảm mạnh 70% từ năm 1970 - 2018. Đáng báo động, nguyên nhân chính của sự sụt giảm này là do hành động đánh bắt quá mức của con người. Thực tế, nhiều người không biết rằng, cá mập đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong môi trường đại dương. Đồng thời, loài cá mập cũng giúp kiểm soát vương quốc động vật dưới đại dương.