Cà Mau đột phá phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới tương lai xanh

Những năm qua, Cà Mau xác định rõ hướng đi chiến lược: Phát triển nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số toàn diện, coi đây là “chìa khóa” để nâng cao năng suất, giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân nông thôn.

Theo ông Tô Hoài Phương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, tỉnh đang kiên định mục tiêu phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững, gắn với chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ ổn định, hướng tới mục tiêu “nông nghiệp xanh - nông thôn thông minh - nông dân số”.

Bứt phá trong tái cơ cấu nông nghiệp

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, tái cơ cấu ngành nông nghiệp của Cà Mau đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Toàn tỉnh hiện có trên 300 hợp tác xã, hơn 1.000 tổ hợp tác nông nghiệp, cùng nhiều mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho người dân.

Mô hình lúa tôm ngày càng phát triển tại Cà Mau. (Ảnh: ITN)

Ông Tô Hoài Phương cho biết, Cà Mau đang tập trung tái cơ cấu sản xuất theo 3 trụ cột chính gồm: Nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Trong đó, các mô hình nuôi tôm - trồng rừng, tôm - lúa, nuôi tôm siêu thâm canh được xem là “điểm sáng” trong chuyển đổi sản xuất bền vững thích ứng biến đổi khí hậu.

“Cà Mau không chỉ hướng đến tăng trưởng về sản lượng mà quan trọng hơn là giá trị, chất lượng và tính bền vững. Tỉnh đang khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp sạch, hữu cơ, đồng thời hỗ trợ người dân ứng dụng công nghệ trong canh tác để nâng cao hiệu quả và bảo vệ môi trường”, ông Phương nhấn mạnh.

Với đặc thù là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, Cà Mau chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và sụt lún đất. Do đó, việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu sống còn.

Tỉnh đã triển khai nhiều mô hình nông nghiệp thông minh, như quan trắc môi trường tự động trong nuôi tôm, sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) trong giám sát sản xuất lúa, ứng dụng công nghệ IoT trong quản lý nguồn nước và điều khiển hệ thống tưới tiêu tự động.

Hiện nay, trên 80% diện tích nuôi tôm siêu thâm canh tại Cà Mau đã áp dụng công nghệ 4.0, giúp giảm 20 - 30% chi phí và tăng năng suất từ 1,3 - 1,5 lần so với trước. Nhiều hộ dân và doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư hệ thống camera giám sát, cảm biến nước, hệ thống điều khiển từ xa, góp phần kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Theo ông Phương, tỉnh đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các doanh nghiệp công nghệ để xây dựng nền tảng dữ liệu số nông nghiệp, tạo cơ sở kết nối người dân - doanh nghiệp - thị trường, hướng tới hình thành hệ sinh thái nông nghiệp số trong tương lai gần.

Phát triển vùng nguyên liệu sạch gắn với OCOP và xuất khẩu

Một trong những định hướng trọng tâm là xây dựng vùng nguyên liệu nông - lâm - thủy sản sạch, truy xuất được nguồn gốc, phục vụ xuất khẩu và chế biến sâu. Tỉnh hiện có hơn 44 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó nhiều sản phẩm như tôm sinh thái, mật ong U Minh Hạ, cua Cà Mau, cá khô Rạch Gốc… được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng.

Đặc biệt, mô hình tôm sinh thái Cà Mau đã trở thành thương hiệu quốc gia, được cấp chứng nhận quốc tế như Naturland (Đức), ASC (Hà Lan), mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU, Mỹ và Nhật Bản.

Sản phẩm OCOP Cà Mau.

Ông Tô Hoài Phương cho rằng, đây là kết quả của quá trình kiên trì chuyển đổi từ sản xuất tự phát sang sản xuất có tổ chức, có tiêu chuẩn và có hợp đồng bao tiêu ổn định, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò “nhạc trưởng” còn nông dân là “người thực hành”.

“Cà Mau khuyến khích hình thành các chuỗi liên kết khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp. Tỉnh cũng tập trung hỗ trợ doanh nghiệp đạt các chứng nhận quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu và quảng bá thương hiệu nông sản sạch Cà Mau ra thế giới”, ông Phương chia sẻ.

Song song với phát triển công nghệ cao, Cà Mau đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và sản xuất nông nghiệp. Ứng dụng phần mềm quản lý nông nghiệp Cà Mau AgriHub đã giúp hàng ngàn nông dân cập nhật thông tin thị trường, dự báo thời tiết, giá nông sản, kỹ thuật nuôi trồng… chỉ bằng một thiết bị di động.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng thường xuyên tổ chức các buổi tư vấn trực tuyến hai lần mỗi tuần, kết nối chuyên gia - doanh nghiệp - nông dân, giúp giải đáp nhanh các vấn đề kỹ thuật và thị trường.

Theo ông Phương, việc số hóa dữ liệu sản xuất, quy hoạch vùng nuôi, vùng trồng giúp quản lý hiệu quả tài nguyên, đặc biệt là nguồn nước và đất đai. “Đây là bước đi quan trọng để hướng tới nền nông nghiệp thông minh, thích ứng và bền vững”, ông Phương nói.

Hướng tới nông nghiệp xanh - kinh tế tuần hoàn

Trong chiến lược phát triển đến năm 2030, Cà Mau đặt mục tiêu trở thành địa phương đi đầu trong kinh tế nông nghiệp xanh và tuần hoàn, gắn với bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn và phát triển du lịch sinh thái.

Hiện tỉnh đang triển khai nhiều mô hình tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, như sản xuất phân hữu cơ từ bùn nuôi tôm, tái sử dụng phế phẩm cá, tôm trong chế biến thức ăn chăn nuôi và phân bón sinh học. Cách làm này vừa giảm thiểu ô nhiễm, vừa tạo thêm giá trị gia tăng.

Ông Phương nhận định: “Phát triển nông nghiệp xanh không chỉ là câu chuyện của sản xuất, mà còn là trách nhiệm với môi trường và thế hệ tương lai. Mỗi hecta rừng, mỗi ao tôm hay cánh đồng lúa xanh sạch đều là phần quan trọng trong ‘lá phổi xanh’ của Cà Mau”.

Thủy sản là ngành mũi nhọn trong phát triển kinh tế của tỉnh Cà Mau.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Cà Mau xác định người nông dân và doanh nghiệp là trung tâm của quá trình chuyển đổi. Tỉnh tăng cường đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật, khuyến khích thanh niên và trí thức trẻ khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Đến nay, hơn 70% hộ nông dân trên địa bàn đã tiếp cận được các mô hình sản xuất an toàn, tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường. Nhiều doanh nghiệp đầu tư mạnh vào lĩnh vực chế biến sâu, nâng giá trị sản phẩm nông sản gấp 1,5 - 2 lần so với trước.

Ông Tô Hoài Phương cho biết, trong thời gian tới, ngành nông nghiệp Cà Mau sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, HTX và người dân trong việc ứng dụng khoa học công nghệ, mở rộng thị trường, đồng thời xây dựng thương hiệu nông sản sạch, an toàn, bền vững cho địa phương.

Với tầm nhìn dài hạn và chiến lược rõ ràng, Cà Mau đang từng bước khẳng định vị thế của mình trong bản đồ nông nghiệp hiện đại Việt Nam. Từ những mô hình nông nghiệp sinh thái, sản xuất tuần hoàn, đến chuyển đổi số và công nghệ cao, tất cả đang tạo nên một diện mạo mới cho vùng đất tận cùng Tổ quốc.

“Cà Mau sẽ tiếp tục phát huy lợi thế tự nhiên, con người và bản sắc văn hóa để phát triển nông nghiệp xanh, sạch và có trách nhiệm. Đây chính là hướng đi tất yếu, đưa Cà Mau trở thành trung tâm nông nghiệp công nghệ cao của khu vực đồng bằng sông Cửu Long”, ông Tô Hoài Phương khẳng định.

Hoàng Thọ