Cà Mau siết chặt trách nhiệm cấp cơ sở nhằm kéo giảm tình trạng khiếu nại, tố cáo vượt cấp

Hội nghị giao ban công tác tiếp nhận, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ảnh, kiến nghị của công dân tại Cà Mau vào sáng 24/10.

Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã chỉ đạo hàng loạt giải pháp mang tính đột phá tại hội nghị này. Cùng chủ trì còn có các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy Cà Mau và lãnh đạo tại 64 điểm cầu trực tuyến cấp xã/phường trong toàn tỉnh.

Báo cáo do Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy Nguyễn Bình Tân trình bày đã chỉ ra một thực trạng đáng báo động khi tình hình khiếu nại, tố cáo diễn biến phức tạp và gia tăng đột biến chỉ trong thời gian ngắn.

Chánh Thanh tra tỉnh Cà Mau Nguyễn Minh Phụng (đứng) tham gia ý kiến tại Hội nghị.

Cụ thể, chỉ trong gần 4 tháng (từ 1/7/2025 đến nay), các cơ quan của Tỉnh ủy đã tiếp nhận 468 đơn, tăng vượt bậc so với 279 đơn của cùng kỳ. Đáng chú ý, riêng Văn phòng Tỉnh ủy đã phải xử lý 357 đơn (so với 276 đơn cùng kỳ), cho thấy tình trạng đơn thư “vượt cấp” tăng rất cao.

Các nội dung khiếu nại, tố cáo tập trung vào lĩnh vực đất đai (165 đơn, chiếm tỷ lệ cao nhất), liên quan đến tranh chấp, bồi thường giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư…

Bí thư Đảng ủy xã Sông Đốc (tỉnh Cà Mau) Mã Minh Tâm (đứng) phát biểu tham luận tại Hội nghị.

Các ý kiến tham luận tại Hội nghị cũng thẳng thắn chỉ rõ nguyên nhân khách quan do tác động của mô hình chính quyền 2 cấp (không còn cấp huyện). Việc này khiến công dân có xu hướng gửi đơn trực tiếp đến Tỉnh ủy hoặc Bí thư Tỉnh ủy, phản ánh sự chưa tin tưởng hoặc chưa nắm rõ thẩm quyền giải quyết của cấp xã, phường.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau Tô Hoài Phương nêu lên một số tồn tại trong giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Về mặt chủ quan là sự yếu kém từ chính cấp cơ sở. Một con số đáng suy nghĩ khi có đến 38/64 đồng chí Bí thư cấp xã không tổ chức tiếp dân hoặc chưa chủ động tiếp dân.

Cùng với đó, năng lực xử lý tranh chấp, hòa giải của một bộ phận cán bộ cơ sở còn giới hạn, giải quyết chưa thấu đáo, làm phát sinh đơn thư vượt cấp dồn lên tỉnh. Tỉnh ủy nhận định, cấp xã, phường chưa thực sự là “phòng tuyến” đầu tiên trong giải quyết khiếu nại…

Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải phát biểu chỉ đạo kết luận tại Hội nghị.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hồ Hải nhấn mạnh, tình trạng gia tăng đột biến đơn thư sau khi chuyển đổi mô hình chính quyền là một “phép thử” đối với năng lực lãnh đạo của toàn hệ thống chính trị.

Đồng chí Nguyễn Hồ Hải thẳng thắn chỉ ra một hạn chế sâu xa là tâm lý né tránh trách nhiệm của một bộ phận cán bộ. Thay vì dựa trên pháp luật để giải quyết dứt điểm, cán bộ lại có xu hướng “đẩy đơn” lên cấp trên hoặc lạm dụng cơ chế “xin ý kiến chỉ đạo” nhằm tránh rủi ro cá nhân.

Để siết chặt trách nhiệm và kiểm soát tình hình, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau yêu cầu các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp đột phá, trong đó lấy cấp cơ sở làm trọng tâm, đặc biệt, người đứng đầu cấp ủy xã, phường phải chịu trách nhiệm cao nhất.

Tỉnh ủy yêu cầu 100% Bí thư xã, phường phải công khai lịch và trực tiếp tiếp công dân định kỳ, ít nhất 2 ngày mỗi tháng. “Phải coi công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư tại cấp xã, phường là nhiệm vụ trọng tâm, là “phòng tuyến” đầu tiên và quan trọng nhất" Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh.

Song hành đó, cần thay đổi căn cơ cách thức giải quyết. Đồng chí Nguyễn Hồ Hải yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo thực hiện “Quy tắc đối thoại bắt buộc”. Theo đó, các vụ việc liên quan đến đất đai, bồi thường phải được tổ chức đối thoại bắt buộc trước khi ban hành quyết định hành chính lần đầu, nhằm lắng nghe, điều chỉnh, tránh phát sinh khiếu kiện ngay từ đầu.

Kế đó, thay đổi tiêu chí đánh giá cán bộ. Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau chỉ đạo chuyển từ đánh giá dựa trên số lượng đơn thư giải quyết sang chất lượng. Cụ thể, đưa “tỷ lệ không tái khiếu nại” và “Chỉ số hài lòng của công dân” vào bộ tiêu chí đánh giá, phân loại hằng năm đối với người đứng đầu cấp ủy và chính quyền cấp xã. Đây cũng là tiêu chí quan trọng để đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý cuối năm.

Người đứng đầu cấp ủy tỉnh Cà Mau cũng yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương, giải quyết dứt điểm các vụ việc phức tạp, tồn đọng về đất đai. Đặc biệt, nghiêm cấm mọi hành vi chuyển đơn thư đã có kết luận cuối cùng trở lại địa phương để giải quyết lại.

Để hỗ trợ cơ sở, Tỉnh ủy giao Ban Nội chính chủ trì thành lập Tổ Công tác “Tiếp sức cơ sở”, luân phiên về các xã, phường phức tạp để hỗ trợ trực tiếp nghiệp vụ, thẩm định hồ sơ pháp lý. Đồng thời, tỉnh sẽ nghiên cứu xây dựng “Bản đồ rủi ro khiếu kiện” trên toàn tỉnh, tập trung vào các khu vực dự án trọng điểm và có lịch sử tranh chấp đất đai, nhằm cảnh báo và phòng ngừa từ xa…

Nguyễn Hữu Tùng