Cả nước sẽ chỉ còn dưới 3.000 đơn vị hành chính cấp xã

Tiêu chí và phạm vi sáp nhập đơn vị hành chính

Bộ Nội vụ vừa hoàn tất dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính, kèm theo tờ trình gửi Bộ Tư pháp để thẩm định. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để Chính phủ cùng UBND các cấp triển khai quy trình sáp nhập tỉnh, xã theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Dự thảo nghị quyết đưa ra các tiêu chí sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, bao gồm: diện tích tự nhiên, quy mô dân số, lịch sử - văn hóa, tôn giáo - dân tộc, địa kinh tế, địa chính trị, quốc phòng - an ninh. Trong đó, tiêu chí về diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo Nghị quyết 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi, bổ sung năm 2022).

Việc sáp nhập sẽ không áp dụng đối với những đơn vị hành chính có vị trí biệt lập, khó tổ chức giao thông hoặc giữ vai trò đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền quốc gia.

Theo dự thảo, các tỉnh, thành phố chưa đạt đủ 100% tiêu chuẩn đơn vị hành chính cấp tỉnh theo quy định thì phải tiến hành sáp nhập. Việc sáp nhập tỉnh phải đảm bảo yếu tố lịch sử, văn hóa, dân tộc tương đồng, có vị trí địa lý liền kề, điều kiện kinh tế - xã hội phù hợp để phát huy tiềm năng phát triển chung.

Cả nước đã tiến hành 2 đợt sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã cho giai đoạn 2019 - 2021 và 2023 - 2025. Ảnh: Vietnamnet

Bộ Nội vụ dự kiến chỉ có 11 tỉnh, thành được giữ nguyên, gồm: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Còn lại, 52 tỉnh, thành sẽ phải sắp xếp lại, trong đó có 4 thành phố trực thuộc Trung ương là Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ và 48 tỉnh khác, gồm: Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hòa Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang.

Sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã và các chính sách liên quan

Theo dự kiến, sau khi sáp nhập, nếu một tỉnh nhập vào thành phố trực thuộc Trung ương thì địa phương mới sau sáp nhập sẽ được xác định là thành phố trực thuộc Trung ương. Nếu tỉnh nhập với tỉnh thì vẫn giữ danh xưng là tỉnh.

Ở cấp xã, tiêu chí sáp nhập đơn giản hơn, chủ yếu căn cứ vào diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Những xã có lịch sử, văn hóa đặc thù hoặc có yếu tố quan trọng về quốc phòng - an ninh sẽ được cân nhắc đặc biệt.

Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là việc sáp nhập có thể diễn ra giữa các xã thuộc hai huyện khác nhau. Sau khi sáp nhập, nếu xã nhập với xã thì vẫn giữ danh xưng xã, nếu xã nhập với phường thì sẽ được xác định là phường.

Dự kiến, 9.996/10.035 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp. Sau khi hoàn tất, cả nước chỉ còn dưới 3.000 đơn vị hành chính cấp xã. Về tên gọi, Trung ương khuyến khích đặt theo tên đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sáp nhập, có đánh số thứ tự để thuận lợi cho việc số hóa và cập nhật dữ liệu.

Dự thảo nghị quyết nhấn mạnh việc nhập tỉnh, nhập xã là một cuộc cải cách lớn về tổ chức bộ máy hành chính. Ảnh: Vietnamnet

Dự thảo nghị quyết nhấn mạnh việc nhập tỉnh, nhập xã là một cuộc cải cách lớn về tổ chức bộ máy hành chính. Việc sắp xếp này phải được hoàn thành để kịp tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XIV vào năm 2026.

Mọi quy trình đều phải tuân thủ nguyên tắc dân chủ, lấy ý kiến nhân dân thông qua cử tri đại diện hộ gia đình tại địa phương, UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện.

Dự thảo cũng đưa ra nguyên tắc tinh gọn biên chế theo lộ trình 5 năm. Theo đó, tổng số cán bộ, công chức, viên chức tại các đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã mới sau sáp nhập không vượt quá số lượng trước sắp xếp. Trong vòng 5 năm, số lượng này sẽ phải giảm dần.

Bên cạnh đó, người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý được bảo lưu chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp trong 6 tháng sau khi sáp nhập. Sau thời gian này, chế độ lương và phụ cấp sẽ được điều chỉnh theo vị trí việc làm mới.

Các chính sách đặc thù theo khu vực, vùng miền và đơn vị hành chính cũng sẽ được giữ nguyên. Sau khi sáp nhập, Chính phủ sẽ rà soát, sửa đổi để phù hợp với tình hình thực tế.

Minh Trang