Cà phê tận dụng lợi thế cạnh tranh

Số liệu thống kê của Cục Hải quan cho thấy, 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê đạt 823.908 tấn, giá trị trên 4,7 tỷ USD, tăng 65,7% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024. Giá cà phê xuất khẩu trung bình trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt 5.709,5 USD/tấn, tăng 64,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục là thị trường chính chiếm tới 44% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025, với hơn 2 tỷ USD thu về. Tại Đức trong 5 tháng đầu năm 2025 thu về 765,11 triệu USD. Tiếp theo là Italy với 371,9 triệu USD và Tây Ban Nha 348,1 triệu USD.

Xuất khẩu cà phê 5 tháng đầu năm thu về gần 5 tỷ USD. Ảnh: Xuân Thảo

Mặc dù tăng trưởng trong 5 tháng đầu năm nhưng thời gian gần đây giá cà phê đã có xu hướng giảm. Theo đó, ngày 18/6 tại khu vực Tây Nguyên tiếp tục giảm 1.400 - 1.600 đồng/kg, dao động trong khoảng 110.000 - 110.600 đồng/kg. Theo các chuyên gia, giá cà phê trong thời gian qua có nhiều biến động do căng thẳng địa chính trị khiến dòng tiền đầu tư dịch chuyển sang các kênh trú ẩn như vàng và dầu thô, làm suy yếu nhóm hàng hóa nông sản, trong đó có cà phê. Bên cạnh đó, Brazil đang bước vào cao điểm thu hoạch niên vụ 2025–2026. Dù tiến độ Arabica bị chậm lại do mưa lớn, nhưng nguồn cung Robusta và Arabica vẫn dồi dào, gây áp lực lên giá. Cuối cùng do giá cà phê trong nước giảm sau thời gian dài neo cao đã khiến nhiều đại lý và nông dân tranh thủ bán ra chốt lời. Trong khi đó, một số doanh nghiệp (DN) xuất khẩu tạm dừng thu mua để quan sát thị trường, khiến lực cầu suy yếu tạm thời. Ngoài ra, đồng USD mạnh lên cũng ảnh hưởng đến giá xuất khẩu và khả năng cạnh tranh của cà phê Việt Nam trên thị trường thế giới.

Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, từ ngày 10/4/2025 đến ngày 12/5/2025, thị trường đã biến động mạnh do ảnh hưởng từ việc Mỹ áp thuế đối ứng lên mặt hàng cà phê nhập khẩu. Tuy nhiên, do thị trường Mỹ chỉ chiếm hơn 8% trong tổng giá trị xuất khẩu cà phê của Việt Nam, nên việc áp thuế chưa gây tác động đáng lo ngại đến ngành hàng cà phê nước nhà.

Các chuyên gia khuyến cáo, trong bối cảnh thị trường cà phê toàn cầu biến động mạnh, DN và nông dân trồng cà phê Việt Nam cần đặc biệt thận trọng trong chiến lược bán hàng và thu mua. Với DN, cần tính toán kỹ lưỡng trong thu mua và ký hợp đồng xuất khẩu, tránh chốt giá khi thị trường chưa rõ xu hướng. Việc giữ liên lạc chặt chẽ với đối tác nhập khẩu, đồng thời theo sát diễn biến thời tiết và thị trường Brazil, sẽ là yếu tố then chốt để duy trì lợi nhuận.

Trước áp lực nguồn cung, giá cà phê toàn cầu có thể tiếp tục giảm trong ngắn hạn. Tuy nhiên, theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), triển vọng xuất khẩu của Việt Nam vẫn tích cực. Với lợi thế được xếp vào nhóm "rủi ro thấp" theo Quy định EUDR của EU, cà phê Việt Nam có cơ hội duy trì đà tăng trưởng ổn định.

Dự báo về thị trường cà phê trong 6 tháng cuối năm các chuyên gia cũng cho rằng, ngành hàng này sẽ gặp những khó khăn nhất định như: diện tích suy giảm, chịu ảnh hưởng bởi Luật về Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR).

Theo quy định này, 7 mặt hàng bao gồm: Cà phê, ca cao, dầu cọ, đậu tương, gia súc, gỗ, cao su và các sản phẩm chế biến có liên quan như: Đồ gỗ, lốp, thịt đông lạnh... sẽ không được phép nhập khẩu vào thị trường EU nếu sản phẩm được trồng trên đất phá rừng từ ngày 31/12/2020 trở lại đây và hiện lùi hiệu lực thi hành đến ngày 30/12/2025.

Khoảng thời gian 12 tháng bổ sung được gia hạn để có thêm thời gian bảo đảm việc thực hiện suôn sẻ và hiệu quả các quy định, bao gồm các mặt hàng có liên quan, như gia súc, cà phê, ca cao, dầu cọ, cao su, đậu nành và gỗ. Tuy nhiên, EUDR được xem là rào cản cho hàng hóa nhập khẩu vào EU, trong đó có cà phê Việt Nam và sẽ có tác động mạnh đến thị trường cà phê vào cuối năm nay.

Khanh Lê