Ca sĩ gen Z trên đôi hài vạn dặm

Vượt qua rào cản ngôn ngữ và biên giới

Gen Z là thế hệ sinh ra ở giai đoạn năm 1995 đến 2012. Họ cập nhật những gì nhanh nhạy, tiện lợi nhất của thời đại số hóa, hấp thụ nền giáo dục tiên tiến và giao lưu trong một thế giới phẳng. Với ngoại ngữ, ngoài tiếng Anh, họ còn sành sỏi nhiều ngôn ngữ thịnh hành khác như Pháp, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan…

Chẳng thế mà nhắc tới thế hệ nghệ sĩ gen Z, khán giả nhớ đến một loạt gương mặt nghệ sĩ đa tài như Mỹ Anh, Phương Mỹ Chi, Wren Evans, Tăng Duy Tân, Quang Hùng, Rhyder, Pháo… Phần lớn trong số họ kiêm nhiệm nhiều vị trí như vừa là nhạc sĩ kiêm ca sĩ, đồng thời cũng là nhà sản xuất âm nhạc, tự phát hành, quảng bá sản phẩm âm nhạc của mình của các kênh mạng xã hội. Nhờ thế mà Mỹ Anh, Wren Evans, Tăng Duy Tân, Quang Hùng… “cá tính hóa” tối đa sản phẩm âm nhạc, khẳng định phong cách riêng đậm nét, giúp họ nhanh chóng tạo dựng vị trí trên bản đồ showbiz.

Nhờ thông thạo ngoại ngữ, yêu thích sự đa dạng, nắm bắt dòng chảy âm nhạc thế giới nên nghệ sĩ gen Z ngày càng được khán giả quốc tế yêu thích. “Ngây thơ” của Tăng Duy Tân từng làm mưa làm gió ở xứ tỷ dân nhờ phiên bản tiếng Trung do anh và ca sĩ Trung Quốc Hoàng Linh thể hiện.

Phương Mỹ Chi khoe loạt khúc dân ca Bắc Bộ tại “Sing! Asia 2025”.

Quang Hùng lại là trường hợp khá ngược đời khi tên tuổi anh phủ sóng ở Thái Lan một thời gian dài trước khi được khán giả quê nhà đón nhận. Do đó không lạ khi sau này, các sáng tác của Quang Hùng như “Catch me if you can”, “Thủy triều”… thường có phần lời tiếng Anh lẫn tiếng Thái để chiều lòng khán giả bên kia biên giới.

Wren Evans nhiều lần khiến đồng nghiệp ngoại quốc ngạc nhiên với chất nhạc lạ tai, sáng tạo của “Fashion 3”, “Fever”, “Việt kiều”, “Cứu lấy âm nhạc”… Đặc biệt, MV “Việt kiều” là cú pha trộn độc đáo giữa nhiều thể loại nhạc với ngôn ngữ Việt - Pháp - Anh - Hàn trên nền không gian đô thị rất Việt Nam.

Những lần hữu xạ tự nhiên hương như thế đã thôi thúc không ít nghệ sĩ mạnh dạn tấn công thị trường quốc tế bằng chiến lược bài bản. Mỹ Anh là một trong số đó. Hồi tháng 5, cô ca sĩ sinh năm 2002 này tung EP Anh ngữ đầu tay mang tên “Phases of the moon”. EP gồm sáu ca khúc "Someday", "Letting go", "Phases of the moon", "Over again and over again", "Gentle, baby”, "Zero hesitation" theo thể loại neo-soul pha trộn RnB hiện đại, lôi cuốn.

Ngay sau khi phát hành, “đứa con tinh thần” của Mỹ Anh đã nhanh chóng nhận được phản hồi tích cực từ giới chuyên môn và khán giả. Đặc biệt, màn hòa giọng của cô với nữ nghệ sĩ Hàn Quốc G0nny trong ca khúc “Gentle, baby” đã được lựa chọn vào playlist “Its a Hit!” của nền tảng Spotify với hơn 2,3 triệu lượt theo dõi. Đây là lần đầu tiên một nghệ sĩ Việt Nam xuất hiện trong danh sách này. Ca khúc cũng được phát sóng trên các đài radio lớn tại Úc. Không dừng lại ở đó, "Gentle, baby" còn nhận được nhiều lời khen ngợi từ các trang báo uy tín trong khu vực như Bandwagon (Singapore) và Record Magazine (Hàn Quốc) nhờ cá tính âm nhạc độc đáo, tiệm cận dòng chảy đương đại.

Bước tiến đầu tiên này giúp Mỹ Anh chính thức bước vào một loạt hoạt động quốc tế sôi nổi kéo dài suốt mùa hè năm nay. Nổi bật có thể kể đến lễ hội “Vivid Sydney 2025” và show “Social Sanctuary” tại Úc trong tháng 5 và tháng 6. Cuối tháng 8, con gái cưng của diva Mỹ Linh sẽ tham gia biểu diễn tại lễ hội âm nhạc JAM JAM ASIA, diễn ra trong khuôn khổ Taipei Music Expo 2025 ở Đài Loan (Trung Quốc). Cô còn có nhiều show diễn tại Philippines.

Mỹ Anh tâm sự: “Trong bức tranh âm nhạc toàn cầu, tôi chưa là gì cả. Nhưng tôi tin nếu âm nhạc của mình đủ chân thành và đủ chất lượng thì mình hoàn toàn có thể chạm đến trái tim của mọi người, bất chấp rào cản ngôn ngữ và biên giới”.

Mỹ Anh gây tiếng vang với EP tiếng Anh “Phases of the moon”.

Nghệ sĩ trẻ không ngại thách thức

Bên cạnh những nghệ sĩ “vượt biển” bằng âm nhạc hiện đại thời thượng thì có không ít nghệ sĩ chinh phục tai nghe ngoại quốc bằng bản sắc dân tộc đậm đặc. Dấu ấn của Phương Mỹ Chi ở chương trình “Sing! Asia 2025” mới đây khiến người hâm mộ nức lòng khi văn hóa Việt khuynh đảo sân chơi quốc tế.

“Sing! Asia 2025” là cuộc thi âm nhạc diễn ra trên du thuyền kéo dài 30 ngày do iQIYI - một trong những nền tảng phát video trực tuyến lớn nhất Trung Quốc - tổ chức. Năm nay, Phương Mỹ Chi là đại diện Việt Nam tranh tài cùng 31 thí sinh đến từ 8 quốc gia và vùng lãnh thổ châu Á gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Kazakhstan, Mông Cổ, Thái Lan, Singapore, Đài Loan. Các thí sinh trải qua vòng “Đối đầu”, “So tài”, “Định đoạt vinh quang” để chạm và danh hiệu cao quý nhất.

Ở phần thi đầu tiên, Phương Mỹ Chi làm mới hai tác phẩm dân gian đương đại vốn thuộc album “Vũ trụ cò bay” là “Buôn trăng” và “Rock Hạt gạo” (do DTAP sáng tác). Hai bài hát đều có những câu hò Nam Bộ hoặc điệu bài chòi để làm nổi bật văn hóa đặc trưng của từng vùng miền đất nước.

Nếu “Buôn trăng” lấy cảm hứng từ những áng thơ Hàn Mặc Tử thì “Rock Hạt gạo” là sự kết hợp giữa nhạc rock sôi động với những câu chuyện dung dị xung quanh nền văn minh lúa nước lâu đời của dải đất chữ S. Còn “Lý Bắc Bộ” ở phần thi thứ hai, “cô bé dân ca” thể hiện loạt khúc dân ca quen thuộc như “Bà còng đi chợ trời mưa”, “Lý cây đa”, “Bà rằng bà rí”, “Lý Bánh bò”… Cô bé tự tin giao lưu với dàn giám khảo bằng tiếng Anh lẫn tiếng Trung.

Giám khảo Trương Lương Dĩnh trầm trồ: "Tổng thể màn trình diễn, trong đó có phong cách âm nhạc cùng trang phục thật sự xuất sắc. Cô bé muốn tận dụng sân khấu này để thể hiện tất cả những gì cô bé muốn nói về văn hóa quê hương cho mọi người thấy". Màn thể hiện hòa quyện giữa yếu tố hiện đại và dân gian truyền thống giúp tên tuổi Phương Mỹ Chi lẫn dân ca Việt Nam thành từ khóa hot nhất mạng xã hội Trung Quốc.

Cách đây hai năm, nhạc sĩ Quốc Trung thú thật rằng thế hệ nghệ sĩ tiền bối gặp rất nhiều thách thức khi tiếp cận thị trường quốc tế. Ông thẳng thắn: “Ngoài khoảng cách về trình độ, tài năng, chúng ta còn gặp nhiều rào cản khách quan về tính chuyên nghiệp, quy trình sản xuất, vận hành. Hơn nữa, nghệ sĩ của chúng ta hiếm người hát và sáng tác bằng tiếng Anh, sản phẩm cũng chưa thực sự độc đáo, tầm ảnh hưởng không sâu, vậy lý do nào để họ tìm đến nhạc Việt. Tôi cũng từng rủ rê nhiều bạn trẻ, đến các festival ở nước ngoài, mọi chi phí tôi lo hết nhưng đa số họ vẫn còn dè dặt, ngại thử thách”.

Nhưng nay mọi thứ đã khác. Nghệ sĩ trẻ không còn ngại thử thách để các bài hát đa ngôn ngữ của họ chạm đến mọi tai nghe. Họ dạn dĩ và bản lĩnh khi bước ra thế giới với ekip chuyên nghiệp, khoe cá tính âm nhạc của mình trước bạn bè năm châu.

Phương Mỹ Chi tâm sự ban đầu cô tính từ chối tham gia “Sing! Asia 2025” vì lịch trình cá nhân khá bận rộn. “Nhưng đây là cơ hội hiếm hoi để tôi được gặp gỡ, học hỏi từ nhiều nghệ sĩ quốc tế. Tôi muốn bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân. Tôi hy vọng hành trình của mình sẽ mang thật nhiều hình thức văn hóa nghệ thuật cũng như cội nguồn của dân tộc đến bạn bè quốc tế để thấy rằng kho tàng âm nhạc dân tộc Việt Nam rất phong phú, thú vị” - cô giải thích lý do nhận lời tham gia cuộc thi.

Nhờ thế hệ gen Z, nhạc Việt dần định vị mình trên bản đồ âm nhạc thế giới. Đó là một dòng nhạc đậm đà bản sắc nhưng cũng rất sáng tạo, tiệm cận với xu hướng âm nhạc toàn cầu. Hành trình của họ có thể gói gọn trong ba chữ: chậm mà chắc. Không nôn nóng tấn công ngay những thị trường hàng đầu và khốc liệt như Mỹ, châu Âu, mục tiêu trước mắt của họ là từng bước chinh phục các nước trong khu vực như Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines…

Ca sĩ Mỹ Anh xác định rõ tâm thế: “Tôi biết đây là chặng đường rất dài và nhiều khó khăn, chưa thể lập tức có kết quả, và tôi vẫn cố gắng kiên nhẫn mỗi ngày”. Với những bước đi và tâm thế vững vàng ấy, giấc mơ về một ngày tên tuổi nghệ sĩ Việt khuấy đảo các bảng xếp hạng âm nhạc toàn cầu hay vinh danh ở giải thưởng quốc tế chẳng hề là mộng ước xa vời…

Mai Quỳnh Nga