Các bang dao động quyết định kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ như thế nào?

Các bang dao động được cho là sẽ quyết định người chiến thắng trong bầu cử Tổng thống Mỹ (Ảnh: SCMP)

Mỹ tự xưng là nền dân chủ lâu đời nhất thế giới, nhưng lá phiếu phổ thông không quyết định người chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống 4 năm một lần của họ. Thay vào đó, một hệ thống đặc thù có từ cuối thế kỷ 18, gọi là Đại cử tri đoàn (Electoral College), thực hiện vai trò này.

Đây là tập hợp những “cử tri” được chỉ định bởi từng bang để bỏ phiếu cho ứng viên thắng cuộc tại bang đó. Mỗi bang được phân bổ số cử tri bằng tổng số đại diện và thượng nghị sĩ của mình trong Quốc hội Mỹ. Một ứng viên phải giành được đa số phiếu trong tổng số 538 phiếu đại cử tri – ít nhất là 270 – để giành chiến thắng vào Nhà Trắng.

Chính việc kiểm phiếu đại cử tri mang tính nghi thức của Quốc hội Mỹ đã bị những người ủng hộ ông Donald Trump cố gắng phá hoại bằng cách xông vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021.

Phần lớn 50 bang của Mỹ và Đặc khu Columbia đều hình thành các khuynh hướng bỏ phiếu rõ rệt – hoặc ủng hộ đảng Cộng hòa hoặc đảng Dân chủ. Chỉ có số ít các bang dao động là nổi bật do có khuynh hướng thay đổi giữa các đảng, phản ánh sức mạnh của cả hai đảng ở các bang này. Chúng cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các ứng viên và những vấn đề quan trọng mà họ đưa ra trong mỗi kỳ bầu cử.

Các bang từng bỏ phiếu cho ông Donald Trump vào năm 2016, rồi sau đó cho ông Joe Biden vào năm 2020, được xem là đáng chú ý nhất trong năm nay: Michigan, Pennsylvania, Wisconsin, Arizona và Georgia.

Biên độ chiến thắng hẹp trong các cuộc đua cũng chỉ ra rằng một bang có thể nghiêng về bất kỳ phe nào: Năm 2020, North Carolina và Nevada, nơi lần lượt bầu cho ông Trump và ông Biden, đều được quyết định với cách biệt không quá 3 điểm phần trăm.

Điều này khiến cả 7 bang nói trên – với tổng cộng 93 phiếu đại cử tri – trở nên quan trọng trong việc xác định ứng viên nào giành được 270 phiếu cần thiết để tuyên bố chiến thắng.

Wisconsin: 10 phiếu đại cử tri

Trong gần 40 năm, bang Wisconsin thuộc vùng Trung Tây đã liên tục ủng hộ đảng Dân chủ, nhưng xu hướng này đã thay đổi vào năm 2016 khi ông Trump thắng sát nút tại bang này, đánh bại ứng viên đảng Dân chủ Hillary Clinton. 4 năm sau, Wisconsin quay lại ủng hộ đảng Dân chủ khi ông Joe Biden đánh bại ông Trump với chỉ 20.000 phiếu nhỉnh hơn.

Bang này đã chọn trúng ứng viên Tổng thống chiến thắng trong cả 4 kỳ bầu cử gần nhất. Theo tổng hợp trung bình các cuộc thăm dò do The New York Times biên soạn tính đến hôm 7/10, bà Kamala Harris, Phó Tổng thống Mỹ và là ứng viên đảng Dân chủ, đang dẫn trước 2 điểm phần trăm tại bang này – trong phạm vi sai số của các cuộc khảo sát.

Một cuộc khảo sát gần đây của Đại học Marquette ở Wisconsin cho thấy kinh tế vẫn là vấn đề quan trọng nhất tại bang này, với 37% số người được hỏi coi đây là ưu tiên của họ. Quyền nhập cư và quyền phá thai đứng thứ 2 với tỷ lệ 15%.

Theo cuộc thăm dò, ông Donald Trump được đánh giá cao hơn về vấn đề nhập cư và an ninh biên giới, chiến tranh Israel-Gaza và nền kinh tế, trong khi bà Harris được nhiều người cho là làm tốt hơn về chính sách phá thai và đảm bảo các cuộc bầu cử công bằng và chính xác.

“Nếu chúng ta thắng Wisconsin, chúng ta sẽ thắng tất cả”, ông Trump tuyên bố tại Đại hội Toàn quốc của đảng Cộng hòa vào tháng 7, được tổ chức tại thành phố lớn nhất của bang, Milwaukee. Kể từ đó, ông đã đến thăm bang này ít nhất 4 lần nữa.

Sau khi thay thế ông Biden làm ứng viên đảng Dân chủ vào tháng 7, bà Harris đã tổ chức cuộc vận động tranh cử tổng thống đầu tiên tại Wisconsin, khi bà cố gắng duy trì cái gọi là “bức tường xanh” – bao gồm Wisconsin, Pennsylvania và Michigan. Bà đã vận động tại bang này ít nhất 5 lần kể từ đó.

Pennsylvania: 19 phiếu đại cử tri

Bắt đầu từ năm 1992, Pennsylvania luôn ủng hộ đảng Dân chủ – ngoại trừ vào năm 2016 khi ông Trump đánh bại bà Hillary Clinton với cách biệt hơn 44.000 phiếu.

Ông Trump không giữ được sự ủng hộ của bang này vào năm 2020, khi thua ông Biden với 82.000 phiếu. 10 trong số 12 ứng viên Tổng thống chiến thắng gần nhất đều giành được bang này.

Cả bà Harris và ông Trump đều dành nhiều thời gian nhất để vận động tại bang này. Bà Harris đã đến ít nhất 12 lần, trong khi cựu tổng thống đã đến tối thiểu 9 lần, bao gồm hai sự kiện ở Butler, nơi ông thoát khỏi một vụ ám sát trong một cuộc vận động tranh cử vào tháng 7. Ông Biden cũng đã đến bang này vào ngày 8/10.

Theo tổng hợp thăm dò của The New York Times tính đến ngày 7/10, bà Harris dẫn trước 1 điểm phần trăm tại Pennsylvania. Theo một cuộc thăm dò của Đại học Monmouth vào tháng 9, 62% cử tri bang này coi lạm phát là “vấn đề quan trọng nhất hoặc thứ hai” tiếp theo là phá thai (40%) và nhập cư (38%).

Trong cuộc thăm dò của Monmouth, ông Trump có lợi thế hơn bà Harris về các vấn đề tăng trưởng kinh tế và nhập cư, trong khi bà Harris dẫn trước về vấn đề phá thai.

Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump tại một cuộc mít tinh ở Saginaw, Michigan, hôm 10/10 (Ảnh: AFP)

Michigan: 15 phiếu đại cử tri

Trong 2 cuộc bầu cử Tổng thống gần nhất, Michigan đã chọn ủng hộ trúng ứng viên chiến thắng: ông Trump giành bang này vào năm 2016 với chênh lệch dưới 11.000 phiếu so với bà Clinton, nhưng ông Biden đã giành chiến thắng vào năm 2020 cũng tại bang này với hơn 150.000 phiếu.

Tuy nhiên, Michigan là nơi có cộng đồng người Mỹ gốc Arab lớn nhất nước, chiếm 4% dân số bang. Trong khi trước đây cộng đồng này là khối bỏ phiếu mạnh cho đảng Dân chủ, thì trong năm qua, họ đã thể hiện sự phản đối đáng kể đối với chính quyền ông Biden do việc tiếp tục ủng hộ quân sự cho cuộc chiến của Israel chống lại Hamas ở Gaza.

Tổng hợp các cuộc thăm dò của The New York Times cho thấy bà Harris dẫn trước ông Trump 1 điểm phần trăm, người đã vận động tại bang này ít nhất 10 lần.

Gần đây, các thành viên đảng Dân chủ tại bang này đã bày tỏ lo ngại về cơ hội chiến thắng của bà Harris.

Cả hai đảng đều tập trung vào nền kinh tế ở Michigan, trung tâm ngành công nghiệp ô tô của Mỹ. Cử tri vẫn lo lắng về lạm phát và chi phí sinh hoạt gia tăng. Một nghiên cứu của Đại học Michigan vào tháng 9 cho thấy doanh số bán ô tô vẫn chậm chạp khi bang đang vật lộn với sự suy giảm kéo dài của ngành sản xuất.

Vào tháng 8, Liên đoàn Công nhân Ô tô Mỹ (UAW), một tổ chức có ảnh hưởng lớn ở Michigan, đã ủng hộ bà Harris. UAW cũng đã ủng hộ ông Joe Biden vào năm 2020.

Arizona: 11 phiếu đại cử tri

Ông Joe Biden đã phá vỡ “bức tường đỏ” – lãnh địa được cho là không thể xâm phạm của đảng Cộng hòa – tại Arizona với 10.000 phiếu vào năm 2020. Bang này chưa từng ủng hộ một ứng viên tổng thống đảng Dân chủ kể từ năm 1996.

Nằm trên biên giới Mỹ với Mexico, không có gì ngạc nhiên khi Arizona và cử tri của bang này ưu tiên các vấn đề về nhập cư, cùng với bảo vệ nền dân chủ, kinh tế và phá thai.

Theo tổng hợp thăm dò của New York Times, ông Donald Trump, người đã hứa hẹn sẽ trục xuất hàng loạt những người nhập cư không có giấy tờ, đang dẫn trước bà Harris 2 điểm phần trăm.

Với hơn 31%, người gốc Tây Ban Nha chiếm nhóm dân số lớn thứ hai của bang. Theo 2 cuộc thăm dò mới của USA TODAY/Đại học Suffolk vào ngày 7/10i, 57% cử tri gốc Tây Ban Nha ở Arizona ủng hộ bà Harris; 38% ủng hộ ông Trump. Nhưng 51% nam giới gốc Tây Ban Nha trong độ tuổi 18-34 cho biết họ ủng hộ ông Trump.

Ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris phát biểu tại dinh thự của Phó Tổng thống ở Washington hôm 7/10 (Ảnh: AP)

Georgia: 16 phiếu đại cử tri

Vào năm 2020, ông Joe Biden trở thành ứng viên tổng thống đảng Dân chủ đầu tiên trong gần 30 năm giành chiến thắng tại Georgia trong một cuộc bầu cử tổng thống, đánh bại ông Trump với cách biệt 12.670 phiếu.

Nhiều quan chức đảng Cộng hòa, dẫn đầu bởi ông Trump, đã tranh cãi về kết quả này, với việc công tố viên quận Fulton khởi tố hình sự chống lại ông và 18 người khác vì cáo buộc can thiệp bầu cử; vụ án hiện đang chờ xét xử.

Theo tổng hợp thăm dò của The New York Times, ông Trump đang dẫn trước bà Harris 2 điểm phần trăm.

Trong một cuộc thăm dò của Atlanta Journal-Constitution/Đại học Georgia được công bố vào tháng 9, 43% người được hỏi xác định rằng nền kinh tế – bao gồm lạm phát, chi phí sinh hoạt và việc làm – là vấn đề quan trọng nhất đối với họ.

Gần 1/3 dân số Georgia là người Mỹ gốc Phi, và tỷ lệ cử tri đông đảo từ nhóm này được coi là yếu tố quyết định giúp ông Joe Biden giành chiến thắng vào năm 2020.

Theo cuộc thăm dò của Atlanta Journal-Constitution, 12% cử tri da đen ở bang này cho biết họ vẫn chưa quyết định.

Nevada: 6 phiếu đại cử tri

Nevada đã chọn ứng viên đảng Dân chủ trong 4 kỳ bầu cử kể từ năm 2008. Ông Joe Biden đã giành bang này vào năm 2020 với hơn 33.000 phiếu.

Theo tổng hợp thăm dò của The New York Times, bà Kamala Harris đang dẫn trước 1 điểm phần trăm.

Hơn 28% dân số Nevada là người gốc Tây Ban Nha. Năm 2020, ông Biden nhận được 60% phiếu bầu từ cử tri gốc Latino.

Theo 2 cuộc thăm dò mới của USA Today/Đại học Suffolk, 56% cử tri gốc Tây Ban Nha tại bang này ủng hộ bà Harris. Tuy nhiên, 53% nam giới gốc Tây Ban Nha trong độ tuổi từ 18-34 ủng hộ ông Donald Trump, trong khi 40% ủng hộ bà Harris.

Dựa vào ngành du lịch, Nevada hiện có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong cả nước, ở mức 5,1% theo thống kê mới nhất của chính phủ Mỹ.

Quyền phá thai cũng là một ưu tiên quan trọng tại Nevada. Một cuộc khảo sát vào tháng 9 của Trường Chính sách Công thuộc Đại học Maryland cho thấy hơn 80% cử tri Nevada phản đối việc hình sự hóa phá thai.

North Carolina: 16 phiếu đại cử tri

Kể từ khi ông Barack Obama giành chiến thắng tại North Carolina vào năm 2008, chưa có ứng viên tổng thống đảng Dân chủ nào đánh bại được đảng Cộng hòa tại đây.

Ông Trump đã đánh bại ông Biden với hơn 70.000 phiếu vào năm 2020, một cách biệt đủ nhỏ để biến North Carolina thành một bang tranh chấp.

Tổng hợp thăm dò của The New York Times cho thấy ông Trump đang dẫn trước 1 điểm phần trăm tại bang này, nơi vừa bị ảnh hưởng nặng nề bởi cơn bão Helene. Các nỗ lực cứu hộ và phục hồi đã trở thành vấn đề chính trị trong chiến dịch tranh cử.

Một cuộc khảo sát vào tháng 7 của Viện Nghiên cứu Tôn giáo Công cộng cho thấy 39% người dân North Carolina cho biết họ sẽ "chỉ bỏ phiếu cho một ứng viên có quan điểm giống họ về vấn đề" phá thai, tiếp theo là quyền sở hữu súng với 38%.

Thu Quyên