Các Bộ, ngành Trung ương trả lời ý kiến, kiến nghị cử tri Đắk Nông (lĩnh vực Tài chính, ngân hàng)

Cử tri tỉnh Đắk Nông có ý kiến: Hiện nay giá cả các mặt hàng nông sản xuống quá thấp ảnh hưởng đến đời sống của Nhân dân trong khi lãi suất ngân hàng cao; phương pháp định giá tài sản của các ngân hàng thương mại hiện nay không có sự thống nhất chung dẫn đến việc định giá cho vay không ổn định (trước cho vay số lượng lớn nay định giá lại để đáo hạn thì chỉ cho vay số lượng ít lại từ đó dẫn đến người dân phải tìm đến vay tín dụng đen – tiềm ẩn quá nhiều rủi ro). Cử tri đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Ngân hàng thương mại điều chỉnh mức lãi suất cho vay và giải pháp đồng bộ trong toàn hệ thống ngân hàng về vấn đề định giá tài sản của người vay và có giải pháp hỗ trợ người vay (giảm thiểu các thủ tục hành chính, đạo đức cán bộ ngành ngân hàng…) tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nhằm giảm thiểu việc người dân tìm đến và phụ thuộc vốn vay tín dụng đen. Đồng thời có giải pháp giảm lãi suất, khoanh nợ, giãn nợ hỗ trợ cho người dân thời điểm khó khăn này.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trả lời cử tri như sau: (Công văn số 5684/NHNN-VP ngày 07/8/2020)

1. Về việc điều chỉnh mức lãi suất cho vay và giải pháp hỗ trợ người vay, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nhằm giảm thiểu việc người dân tìm đến và phụ thuộc vốn vay tín dụng đen:

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, từ đầu năm 2020 đến nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã điều chỉnh giảm liên tiếp 02 lần các mức lãi suất với quy mô cắt giảm tương đối mạnh trong nhiều năm qua, cụ thể: (i) Ngày 17/3/2020, NHNN giảm các mức lãi suất điều hành từ 0,5-1%/năm, giảm 0,5% trần lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên; (ii) Ngày 13/5/2020, NHNN tiếp tục giảm đồng bộ 0,5%/năm các mức lãi suất điều hành để phát tín hiệu mạnh mẽ và nhất quán về định hướng điều hành giảm lãi suất, sẵn sàng hỗ trợ khoản cho các tổ chức tín dụng (TCTD); giảm 0,3- 0,5%/năm trần lãi suất huy động và tiếp tục giảm 0,5%/năm trần lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên nhằm tiếp tục giảm chi phí vốn vay của khách hàng, hiện ở mức 5%/năm. Đồng thời, đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN ngày 31/3/2020 về các giải pháp cấp bách của ngành Ngân hàng nhằm tăng cường phòng chống và khắc phục khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19, trong đó, chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí hoạt động, cắt giảm lợi nhuận, lương, thưởng để giảm lãi suất cho vay ở mức tối đa.

Chính sách điều chỉnh giảm đồng bộ lãi suất của NHNN đã và đang góp phần giảm bớt khó khăn cho nền kinh tế, kịp thời hỗ trợ vốn có chi phí hợp lý cho doanh nghiệp, người dân vay để phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh. Kết quả, mặt băng lãi suất huy động và cho vay có xu hướng giảm. Hiện, lãi suất cho vay VND phổ biến ở mức 6,0-9,0%/năm đối với ngắn hạn; 9,0-11%/năm đối với trung và dài hạn; Lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND các lĩnh vực ưu tiên giảm 1,0%/năm so với đầu năm và hiện ở mức 5%/năm.

Bên cạnh việc giảm mặt bằng lãi suất, NHNN đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ người dân tiếp cận vốn tín dụng, hạn chế tín dụng đen như:

Thường xuyên rà soát để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đối với các tổ chức tài chính vi mô, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân, các quy định cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ nhu cầu đời sống... tạo điều kiện cho TCTD mở rộng các sản phẩm, kênh cho vay phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của người dân, nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Tổ chức các hội nghị kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để triển khai giải pháp mở rộng tín dụng phục vụ sản xuất và tiêu dùng, nhằm hạn chế tín dụng đen.

Chỉ đạo TCTD cân đối vốn để phát triển các sản phẩm cho vay tiêu dùng, phục vụ nhu cầu đời sống chính đáng, cấp bách của người dân; đơn giản hóa quy trình thủ tục nội bộ, tạo thuận lợi hơn nữa cho khách hàng vay vốn; đẩy mạnh áp dụng Bộ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử của cán bộ ngân hàng; tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi tiếp tay cho các đối tượng cho vay nặng lãi...

Thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo các TCTD tăng cường công tác tuyên truyền các sản phẩm tín dụng của hệ thống ngân hàng tại các địa bàn nông thôn, vùng sâu vùng xa để người dân nắm bắt và tiếp cận dịch vụ; đa dạng hóa các sản phẩm cho các đối tượng doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản phẩm tín dụng tiêu dùng để đáp ứng nhu cầu vốn nhỏ lẻ của người dân.

2. Về vấn đề định giá tài sản của người vay:

Việc định giá tài sản bảo đảm được thực hiện theo quy định của pháp luật tại Bộ luật Dân sự, Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 của Chính phủ về giao dịch bảo đảm và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Theo đó các bên có quyền tự thỏa thuận hoặc thông qua tổ chức có chức năng thẩm định giá tài sản để có cơ sở xác định giá trị của tài sản bảo đảm. NHNN đã ban hành các văn bản quy định về quy trình cho vay[1] trong đó có quy định trách nhiệm của TCTD trong việc định giá tài sản bảo đảm của khoản vay. NHNN cũng đã chỉ đạo các TCTD thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật, chỉ đạo, hướng dẫn của NHNN về hoạt động cấp tín dụng, trong đó tập trung vào một số nội dung như: (i) Nâng cao chất lượng công tác thẩm định điều kiện cấp tín dụng, công tác thẩm định tài sản bảo đảm, định giá, quản lý tài sản bảo đảm; (ii) rà soát, ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy định nội bộ về điều kiện cấp tín dụng, quy trình thẩm định, xét duyệt cấp tín dụng, quản lý tài sản bảo đảm, định giá tài sản bảo đảm...; (iii) tăng cường giám sát, kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện các quy định của NHNN và quy định nội bộ của TCTD về cấp tín dụng, quản lý rủi ro tín dụng, thẩm định, định giá và quản lý tài sản bảo đảm...

Bên cạnh đó, nội dung cấp tín dụng (trong đó có việc thẩm định, xét duyệt cho vay, việc chấp hành quy định pháp luật về bảo đảm tiền vay) là một trong những nội dung quan trọng khi NHNN triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện các sai phạm, tồn tại và yêu cầu TCTD khắc phục chỉnh sửa. NHNN sẽ theo dõi, giám sát chặt chẽ hoạt động cấp tín dụng của TCTD, trong đó có việc định giá tài sản bảo đảm nhằm ngăn ngừa, hạn chế rủi ro ảnh hưởng đến hoạt động của TCTD.

3. Về giải pháp khoanh nợ, giãn nợ, hỗ trợ người dân trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19:

Nhằm tạo cơ sở pháp lý để TCTD tháo gỡ khó khăn về vốn vay cho khách hàng, NHNN đã kịp thời ban hành Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 quy định về việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19. Theo đó, khách hàng được cơ cấu nợ gốc và lãi đến hạn với thời hạn phù hợp và không bị chuyển nợ xấu, không bị tính lãi phạt; đồng thời khách hàng sau khi được cơ cấu nợ và giữ nguyên nhóm nợ vẫn có điều kiện đế tiếp cận các nguồn vay mới. Đây được coi là một trong những giải pháp hữu hiệu giúp doanh nghiệp và người dân khắc phục khó khăn, phục hồi sản xuất kinh doanh trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19.

Trong thời gian tới, trên cơ sở bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính, tiền tệ trong nước và quốc tế, NHNN sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng phù hợp, tăng cường cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng và khắc phục khó khăn, nhanh chóng phục hồi sản xuất kinh doanh. Hiện nay, trên cơ sở tổng hợp các kiến nghị của doanh nghiệp, người dân, TCTD, chi nhánh NHNNg trong 03 tháng thực hiện Thông tư số 01/2020/TT-NHNN, NHNN đang hoàn thiện để sớm ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 01/2020/TT-NHNN nhằm bảo đảm phù hợp với tình hình diễn biến dịch bệnh Covid-19 tác động đến kinh tế vĩ mô, tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hỗ trợ đúng đối tượng, không để lợi dụng chính sách trục lợi, gây rủi ro cho hệ thống các TCTD theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đ.D