Các định chế tài chính đóng vai trò định hướng dòng vốn, quản trị rủi ro trong phát triển bền vững

Ngày 13/10, tại Hà Nội, Học viện Tài chính tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Vai trò của các định chế tài chính trong phát triển kinh tế bền vững ở Việt Nam” với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại biểu đến từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài Học viện, theo hình thức trực tiếp và trực tuyến qua nền tảng Zoom.

Ban hành nhiều chủ trương, chính sách về phát triển bền vững

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều - Phó Giám đốc Học viện Tài chính cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, phát triển kinh tế bền vững đã trở thành mục tiêu chiến lược của mỗi quốc gia. Phát triển kinh tế bền vững được hiểu là sự phát triển có thể đáp ứng về mọi mặt những nhu cầu trong hiện tại mà không ảnh hưởng, tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều - Phó Giám đốc Học viện Tài chính phát biểu tại hội thảo.

Phát triển kinh tế bền vững là mô hình phát triển không chỉ nâng cao chất lượng của tăng trưởng, thay đổi cơ cấu sản xuất và tiêu dùng theo hướng bền vững và cải thiện đời sống nhân dân, mà còn giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc chuyển đổi sang một mô hình kinh tế bền vững cần có nhiều điều kiện, trong đó đòi hỏi sự huy động nguồn lực tài chính khổng lồ, đồng thời cần sự tham gia, phát huy vai trò tích cực và hiệu quả của các định chế tài chính. Theo đó, các định chế tài chính không chỉ cung cấp vốn cho các dự án phát triển mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng dòng vốn, quản lý rủi ro và thúc đẩy đổi mới sáng tạo… hướng tới mục tiêu bền vững.

Theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều, trải qua gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2020 - 2024 đạt 5,4%/năm, giúp Việt Nam luôn đứng trong top các nước tăng trưởng cao trên thế giới và là một trong 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất. Từng là quốc gia có lượng phát thải nhà kính rất thấp, tuy nhiên trong hơn 2 thập kỷ qua tốc độ tăng phát thải của Việt Nam xếp vào hàng cao nhất thế giới. Thực trạng này đang đe dọa trực tiếp các thành tựu to lớn mà nước ta đã đạt được.

Trong bối cảnh đó, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững nền kinh tế đã trở thành lựa chọn tất yếu của Việt Nam. Tại Hội nghị thượng định về Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc tháng 11/2021 (COP26), Việt Nam đã đưa ra một số cam kết mạnh mẽ như: đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; chấm dứt nạn chặt phá rừng và giảm 30% phát thải khí metan so với năm 2020 vào năm 2030; chấm dứt mọi hoạt động đầu tư vào sản xuất nhiệt than mới, mở rộng quy mô khai thác năng lượng tái tạo…

Toàn cảnh hội thảo.

Để thực hiện các kết này, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, trên cơ sở đó các ngành, các cấp, các đơn vị đã triển khai thực hiện, xác định phát triển bền vững là hướng đi tất yếu.

Xác định rõ vai trò, đóng góp tích cực, thúc đẩy tăng trưởng xanh

Phó Giám đốc Học viện Tài chính cho hay, các định chế trung gian tài chính ở Việt Nam bao gồm hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác; hệ thống các công ty bảo hiểm; các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đã xác định rõ vai trò, đóng góp tích cực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh góp phần phát triển bền vững nền kinh tế. Theo số liệu thống kê, đến cuối 2024 trong lĩnh vực ngân hàng đã có 100% các ngân hàng thương mại có cấp tín dụng xanh; 100% các ngân hàng thương mại đã xây dựng quy định nội bộ và thực hiện đánh giá rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng; 100% ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã thực hiện đánh giá rủi ro môi trường đối với một phần hoặc toàn bộ các khoản vay; 17 ngân hàng thương mại có đơn vị, bộ phận chuyên trách về quản lý rủi ro môi trường - xã hội.

Với lĩnh vực bảo hiểm, thông qua hoạt động chi trả, đầu tư cũng đóng góp tích cực vào quá trình này. Số liệu thống kê cho thấy số tiền chi trả bảo hiểm năm 2024 là 93.906 tỷ đồng, theo đó góp phần bảo toàn tài sản, ổn định tài chính và hoạt động kinh doanh của các tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm. Với lĩnh vực chứng khoán, sự chuyển dịch cơ cấu danh mục đầu vào các lĩnh vực xanh của các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đã góp phần quan trọng trong quá trình xanh hóa, góp phần phát triển kinh tế bền vững…

Lãnh đạo Học viện Tài chính và các chuyên gia chụp ảnh lưu niệm.

Tại hội thảo, đánh giá về vai trò của lĩnh vực tài chính - ngân hàng đối với phát triển bền vững trong khu vực tư nhân tại Việt Nam, PGS.TS Hà Minh Sơn - Học viện Tài chính cho rằng, tại Việt Nam, khu vực tư nhân đóng góp hơn 40% GDP và ngày càng thể hiện vai trò trung tâm trong chuỗi giá trị sản xuất - kinh doanh. Khi tham gia tích cực vào quá trình phát triển bền vững, khu vực tư nhân không chỉ giảm thiểu các tác động tiêu cực tới môi trường - xã hội mà còn tạo ra giá trị dài hạn, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng thích ứng trong bối cảnh thị trường toàn cầu ngày càng ưu tiên các tiêu chí ESG (môi trường - xã hội - quản trị).

Tuy nhiên, để thực hiện được điều đó, khu vực tư nhân cần được hỗ trợ bởi một hệ sinh thái tài chính - ngân hàng hiệu quả, bao gồm các công cụ tài chính phù hợp, hệ thống kế toán, báo cáo minh bạch và chính sách khuyến khích đúng đắn.

Liên quan đến nới lỏng tín dụng và vấn đề kiểm soát rủi ro, TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) nhận định, chính sách nới lỏng tín dụng hiện nay bước đầu đã có tác động tích cực tới hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời chưa gây nên những rủi ro lớn về lạm phát. Tuy nhiên, do hiện nay tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam đã ở mức cao, việc nới lỏng này chỉ nên coi là chính sách ngắn hạn và không nên lạm dụng.

Về lâu dài tín dụng tăng trưởng quá cao so với GDP sẽ gây nên lạm phát và nợ xấu. Bởi vậy, để giải quyết vấn đề huy động vốn trong tương lai, cần phát triển thị trường cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp thông qua các biện pháp miễn giảm thuế, công khai hóa, minh bạch hóa để tăng thêm niềm tin của các nhà đầu tư.../.

Đức Việt