Các hãng xe làm gì để ô tô không 'bỗng dưng muốn cháy'
Hệ thống điện ô tô được thiết kế thế nào để chống lại trường hợp đoản mạch gây cháy?
Các thiết bị (ví dụ như đèn, còi, gạt mưa, hay cái hệ thống giải trí… ) được nuôi bởi điện. Các mạch điện như một mạch máu đưa các dòng điện đến thiết bị, cung cấp năng lượng cho nó hoạt động.
Trong trường hợp các thiết bị đột nhiên hỏng, chuột cắn dây, hay va chạm gây biến dạng… thì có thể xảy ra đoản mạch. Dòng điện tăng đột biến không có gì để giải phóng năng lượng sẽ sinh ra nhiệt lượng cực lớn (đấy chính là nguyên lý mà bóng đèn sợi đốt hay ấm đun nước làm việc). Nhiệt lượng này sẽ có “nguồn dinh dưỡng” là các vật liệu gây cháy như vỏ dây điện, các chi tiết nhựa… và thế là cháy. Khi đám cháy lan đến phần có xăng, thì toang.
Nhiều nguyên nhân dẫn đến ô tô bốc cháy
Tất nhiên ô tô không thiết kế để đâm nhẹ vỡ đèn pha, đoản mạch và cháy, mua cái mới hoặc bắt đền luôn hãng cái mới. Nếu thế có mà sạt nghiệp.
Cách mà ô tô được thiết kế chống lại trường hợp này là sử dụng những cầu chì. Cầu chì là điểm yếu nhất trong hệ thống dây dẫn điện, trước khi dòng điện tăng đến mức đủ làm cháy dây dẫn, thì cầu chì sẽ đứt. Đơn giản và hiệu quả. (Hãy ghi nhớ đoạn này - tôi sẽ gọi nó là đoạn số 1).
Hộp cầu chì là nơi tập trung những công cụ bảo hiểm uy tín, đảm trách an toàn cho từng bộ phận mỗi khi có vấn đề xảy ra. Vậy bản chất hộp cầu chì được bảo vệ ra sao? Điều gì xảy ra khi chính hộp cầu chỉ bị đoản mạch?
Pre Fuse Box trên xe Mercedes với cấu tạo nhiều cầu chì tổng bên trong, mỗi cái đảm nhận một khu vực
Mercedes-Benz đưa ra giải pháp cho vấn đề này: Ví dụ, tổng cộng các thiết bị cần bảo hiểm sẽ rơi vào con số 200, sẽ chia làm 4 hộp cầu chì (trước, sau, trong xe 2 cái). Điều này giảm thiểu độ dài dây dẫn điện, giảm trọng lượng xe và quan trọng hơn là giảm điện trở của dây dẫn (dây càng dài thì điện trở càng cao, càng tốn điện năng và càng nóng dây). Mỗi hộp cầu chì được bảo vệ bởi một cầu chì tổng, cầu chì này sẽ đứt ngay khi chập mạch trên đoạn dây từ hộp cầu chì tổng (Mercedes gọi là Pre Fuse Box).
Hộp cầu chì tổng này được đặt sát luôn vào ắc qui, để loại trừ nguy cơ chập giữa ắc qui và Pre Fuse Box. Ngoài ra, trong Pre Fuse Box sẽ có một “cầu chì va chạm”, tức là khi xe đâm, nổ túi khí, cầu chì này ngắt ắc qui ra khỏi xe, đề phòng trường hợp va chạm dẫn đến rò rỉ nhiên liệu.
Pre Fuse box chụp trên xe Mercedes-Benz CLA, đặt sát vách ắc qui
Ngắn gọn lại, một thiết bị - đèn pha chẳng hạn, có thể coi bản chất thiết bị là cầu chì cho chính nó. Đèn pha cháy dây tóc - tự ngắt mạch. Trong trường hợp đèn pha đoản mạch, cầu chì của đèn pha sẽ làm việc. Trong trường hợp cầu chì này ngắt rồi mà vẫn đoản mạch, thì cầu chì trong Pre Fuse Box sẽ làm việc. Đây là qui trình 3 mức bảo vệ để ô tô không tự bốc cháy.
Vậy làm cách nào 1 chiếc xe tự nhiên bốc cháy?
Xem lại "đoạn 1", bạn sẽ thấy nếu chúng ta tùy ý thay đổi hoặc chế cháo những sợi dây điện có điểm bốc cháy nằm dưới điểm đứt của cầu chì, thì có thể dây điện sẽ cháy mà cầu chì còn nguyên.
Độ đèn pha, sử dụng dây không đủ chất lượng, thay đổi cầu chì cho to hơn... có thể là nguyên nhân dẫn đến cháy xe
Độ đèn pha, sử dụng dây không đủ chất lượng, thay đổi cầu chì cho to hơn… thì đó là hành động các bạn đang đi ra khỏi vùng tính toán của các kỹ sư ô tô. Một anh thợ người Việt khi thấy cầu chì 20A cho đèn pha cháy liên tục, sẽ không ngần ngại thay luôn loại 30A vào đó, bỏ qua việc cả hệ thống được thiết kế với cầu chì 20A để đảm bảo an toàn. Khi một cái cầu chì luôn cháy, đó là dấu hiệu thiết bị có vấn đề, chứ không phải nó đề nghị bạn thay cái to hơn đâu!
Tôi không nói cái xe GLC đang đi vòng quanh đòi xe mới là xe độ chế, nhưng tôi và những người hiểu cách mà hệ thống cấu tạo sẽ rất khó để tin được "Bỗng dưng muốn cháy".
Nguồn: Chuyên gia ô tô Vinh Nguyễn
