Các khu công nghiệp đối mặt với thiếu nhà ở công nhân
Cả nước có hơn 430 khu công nghiệp với khoảng 4,1 triệu lao động, nhưng 70–80% công nhân phải thuê trọ tại khu dân cư tự phát, ảnh hưởng năng suất và khả năng thu hút đầu tư tại các khu công nghiệp.
Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân khiến nhà ở cho công nhân còn thiếu tại các khu công nghiệp là do hạ tầng xã hội chưa được đặt đúng vị trí trong quy hoạch khu công nghiệp. Lực lượng lao động tăng nhanh nhưng nhà ở, y tế, giáo dục lại không theo kịp. Điều này tạo ra khoảng cách ngày càng lớn giữa nơi làm việc và nơi ở của người lao động. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải đối mặt với biến động nhân sự, tỷ lệ nghỉ việc cao và chi phí tuyển dụng tăng mạnh. Về lâu dài, chính điều này làm suy yếu sức hấp dẫn của môi trường đầu tư.
Ngoài ra, mô hình nhà lưu trú công nhân hiện nay chủ yếu cho thuê, không hình thành quyền sở hữu cho người ở. Điều này khiến bài toán tài chính của dự án trở nên rất khó khăn. Nhà đầu tư phải bỏ ra số vốn lớn ngay từ đầu, nhưng dòng tiền thu về lại nhỏ giọt và kéo dài. Chưa kể, hoạt động của mô hình này phụ thuộc trực tiếp vào tình hình sản xuất và quan hệ lao động trong khu công nghiệp.
Để tháo gỡ, các chuyên gia cho rằng cần khung pháp lý minh bạch, ổn định và thống nhất giữa các địa phương; khuyến khích hình thức đối tác công – tư (PPP); số hóa quy trình đầu tư để giảm xin – cho và rủi ro. Mô hình nhà ở xã hội bên ngoài khu công nghiệp cũng là giải pháp khả thi, nếu áp dụng đúng sẽ giảm áp lực quỹ đất và chi phí đầu tư cho doanh nghiệp.
