Đứng đầu trong số súng trường tiến công hiện nay là khẩu M4 Carbine của Mỹ. Ban đầu được hãng Colt phát triển để thực hiện hợp đồng cho UAE; sau đó khẩu M4 carbine được chấp nhận vào biên chế của Lục quân và Thủy quân lục chiến Mỹ.
M4 carbine rất giống với súng trường tiến công M16A2, nhưng có nòng ngắn hơn (368 mm so với nòng 508 mm của M16). Giống như M16A2, M4 carbine sử dụng đạn 5,56x45 mm, với băng đạn tiêu chuẩn 30 viên; súng có cả chế độ bắn tự động và điểm xạ 3 viên.
Gần đây, từ kinh nghiệm thực chiến với M4, Lục quân Mỹ đã quyết định nâng cấp M4 lên chuẩn M4A1. Phiên bản M4A1 có nòng dày hơn để đảm bảo độ chính xác trong khi bắn liên tục; lẫy an toàn được cải tiến, sử dụng thuận cả hai tay và chỉ còn chế độ bắn hoàn toàn tự động.
Đứng thứ hai trong số mẫu súng trường tiến công hàng đầu, đó là khẩu SA80A2 của Anh; đây là mẫu súng trường tiến công chính của Quân đội Hoàng gia Anh hiện nay. Tiền thân của khẩu SA80A2 là mẫu SA80, lần đầu được đưa vào trang bị vào những năm 1980, để thay thế cho khẩu L1A1.
SA80 có thiết kế dạng bullpup (cái tẩu), với hộp tiếp đạn và khóa nòng được đặt phía sau nhóm cò súng. Thiết kế này giúp súng rút ngắn chiều dài tổng thể, nhưng không làm thay đổi chiều dài nòng súng.
Giống như mẫu M4A1, SA80A2 sử dụng đạn 5,56x45 mm theo tiêu chuẩn NATO và có thể dùng chung hộp tiếp đạn của nhau. Không giống như loại carbine của Mỹ, SA80A2 sử dụng lên đạn bằng phương pháp trích khí ngắn, khóa nòng xoay.
Năm 2002, SA80A2 đã được nâng cấp để giải quyết một loạt các điểm yếu như khóa nòng, búa đập, giúp tăng đáng kể độ tin cậy của súng. Ngoài các lực lượng của Vương quốc Anh, SA80 đã được bán cho một số quốc gia thuộc Khối thịnh vượng chung, nhưng không tìm được khách hàng xuất khẩu.
Mẫu súng trường tiến công FAMAS của Pháp cũng được đánh giá cao. FAMAS được sản xuất bởi công ty quốc phòng GIAT và được Quân đội Pháp đưa vào biên chế cuối thập niên 1970. FAMAS cũng áp dụng thiết kế bullpup, giống như khẩu SA80A2.
FAMAS sử dụng đạn 5,56x45 mm theo chuẩn NATO, hộp tiếp đạn 25 viên; FAMAS có chiều dài tổng thể là 737 mm với nòng dài 490 mm (gần bằng chiều dài súng). Toàn bộ súng nặng 3,6 kg.
Ưu điểm nổi bật của khẩu FAMAS, là không giống như các loại súng trường tiến công bộ binh tiêu chuẩn, FAMAS có ống ngắm phóng xạ tritium để bắn ban đêm và một chân chống tích hợp, có thể xoay lên và xếp gọn phía trên nòng súng.
Điểm yếu của khẩu FAMAS đó là sử dụng phương pháp lên đạn bằng phản lực của đạn khi bắn, nên súng có độ giật lớn hơn các loại súng trường tiến công khác. Quân đội Pháp đang thay thế khẩu FAMAS, bằng mẫu HK416 do Heckler và Koch của Đức sản xuất.
Người Đức luôn nổi tiếng với các mẫu thiết kế súng bộ binh, khẩu HK416 do Heckler và Koch của Đức sản xuất, được cho là phát triển từ mẫu carbine M4. Bề ngoài HK416 có hình dáng tương tự như khẩu M4; bên trong, HK416 sử dụng lên đạn bằng trích khí ngắn, chứ không phải trích khí trực tiếp mà M4 sử dụng.
Thiết kế này đảm bảo cho HK416 ít bị nóng nhanh khi bắn và ít bị kẹt đạn do muội thuốc súng; tuy nhiên thiết kế này đã làm khẩu HK416 nặng hơn khẩu M4. Trong khi M4 và HK416 đều dùng chung hộp tiếp đạn và loại đạn 5,56x45 mm.
Khẩu HK416 cũng có nòng dài hơn khẩu M4 254 mm, giúp tăng một chút tầm bắn và vận tốc so với mẫu M4. Khẩu HK416 được Thủy quân lục chiến Mỹ chọn là súng trường tiến công tiêu chuẩn (mã hiệu là M27) và đang được cấp cho tất cả lính thủy đánh bộ.
Mẫu súng trường tiến công đến từ gia đình AK là khẩu AK-74 của Liên Xô/Nga. Được phát triển vào những năm 1970 để thay thế cho khẩu AK-47 đã quá thành công; sự khác biệt chính giữa hai loại vũ khí này là sử dụng loại đạn 5,45x39 mm nhỏ hơn, nhẹ hơn.
AK-74 sử dụng băng đạn 30 viên, súng được sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến của Quân đội Liên Xô tại Afghanistan (1979-1989) và được trang bị cho các đơn vị tuyến trước của Quân đội Liên Xô, lính dù, thủy quân lục chiến và các đơn vị lục quân của Quân đội CHDC Đức.
AK-74 sử dụng báng súng gập về bên phải, nòng dài 414 mm và chiều dài tổng thể là 940 mm. Năm 2015, Quân đội Nga đã áp dụng một số nâng cấp theo phong cách phương Tây lên chuẩn AK-74M, bao gồm báng súng mới có thể điều chỉnh dài-ngắn, ray Picatinny như trên khẩu M4, để lắp các phụ kiện, cùng tay cầm, ốp lót tay và giảm giật mới. Nguồn ảnh: Pinterest.
Tốc độ bắn cực nhanh và độ giật rất thấp của khẩu HK416 do người Đức chế tạo. Nguồn: Tube.
Tiến Minh