Các nhà đầu tư hoảng loạn khi Mỹ không kích Iran, giá dầu dự báo tăng

Giới đầu tư nhận định cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân Iran sẽ tác động ngay lập tức tới các thị trường toàn cầu khi mở cửa trở lại, kéo giá dầu tăng vọt và thúc đẩy xu hướng đổ tiền vào các tài sản an toàn. Diễn biến này làm dấy lên lo ngại về nguy cơ căng thẳng leo thang, có thể đe dọa đà phục hồi vốn mong manh của kinh tế thế giới.

Tổng thống Donald Trump thông báo trên Truth Social rằng các cơ sở làm giàu hạt nhân quan trọng của Iran đã bị phá hủy hoàn toàn. Ông khẳng định quân đội Mỹ sẵn sàng mở rộng chiến dịch nếu Tehran không chấp nhận đàm phán hòa bình.

Các nhà đầu tư lo sợ căng thẳng Mỹ - Iran đẩy giá dầu lên cao, rủi ro lạm phát toàn cầu. Ảnh: Freepik

Mark Spindel, Giám đốc đầu tư tại Potomac River Capital, dự đoán: “Ngay khi thị trường mở cửa, giá dầu chắc chắn sẽ tăng mạnh vì nhà đầu tư lo ngại rủi ro gián đoạn nguồn cung.”

Ông cũng thừa nhận chưa thể đánh giá ngay mức độ thiệt hại, điều này càng làm gia tăng tâm lý bất ổn. “Chúng ta chưa biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Mọi kịch bản đều có thể xảy ra,” ông nói.

Spindel cho rằng sự kiện này sẽ gây thêm biến động, đặc biệt đối với năng lượng, đồng thời ông đang liên lạc với các đối tác để chuẩn bị phương án ứng phó trước giờ giao dịch.

Áp lực lạm phát và kịch bản giá dầu tăng sốc

Trọng tâm lo ngại của thị trường là tác động đến giá dầu, kéo theo rủi ro lạm phát - yếu tố vốn đang kìm hãm kế hoạch cắt giảm lãi suất.

Jack Ablin, Giám đốc đầu tư Cresset Capital, nhận định: “Đây là rủi ro địa chính trị mới mà chúng ta phải đặc biệt chú ý. Giá năng lượng có thể biến động mạnh và đẩy lạm phát tăng thêm.”

Tính đến cuối tuần qua, giá dầu Brent đã tăng khoảng 18% kể từ 10/6, đạt mức gần 79 USD/thùng - cao nhất trong vòng gần 5 tháng. Trong khi đó, chỉ số S&P 500 gần như đi ngang sau cú giảm nhẹ ban đầu khi Israel tiến hành các đòn tấn công trước đó vào Iran hôm 13/6.

Ngay trước khi Mỹ tiến hành không kích, Oxford Economics đã đưa ra ba kịch bản: căng thẳng hạ nhiệt, Iran ngừng hoàn toàn sản xuất dầu hoặc chặn eo biển Hormuz. Trong kịch bản xấu nhất, giá dầu thế giới có thể vọt lên khoảng 130 USD/thùng, đẩy lạm phát của Mỹ lên gần 6% vào cuối năm nay.

Đọc thêm: Ông Trump xác nhận Mỹ đã không kích ba địa điểm hạt nhân của Iran

“Một cú sốc giá dầu sẽ làm suy giảm thu nhập thực tế, kéo chi tiêu tiêu dùng đi xuống. Lạm phát tăng mạnh cũng sẽ xóa tan mọi hy vọng cắt giảm lãi suất tại Mỹ trong năm nay” - Oxford Economics cảnh báo.

Trong khi đó, ông Jamie Cox, đối tác quản lý tại Harris Financial Group, nhận định giá dầu có thể tăng vọt ngay sau tin tức ban đầu nhưng sẽ sớm hạ nhiệt nếu Iran buộc phải xuống thang. Ông phân tích: “Họ gần như đã mất hết đòn bẩy hạt nhân, nên nhiều khả năng sẽ chọn con đường hòa bình để đạt thỏa thuận với Mỹ và Israel.”

Nhiều chuyên gia đồng tình rằng giá dầu tăng mạnh sẽ là gánh nặng cho kinh tế toàn cầu, vốn đã chịu áp lực từ chính sách thuế quan của ông Trump. Dù vậy, lịch sử cho thấy chứng khoán thường phục hồi khá nhanh sau các cú sốc địa chính trị lớn. Thống kê của Wedbush Securities và CapIQ Pro cho thấy S&P 500 thường giảm trung bình 0,3% trong ba tuần đầu khi căng thẳng bùng phát, nhưng lại tăng trung bình 2,3% trong hai tháng tiếp theo.

Một yếu tố khác được giới đầu tư đặc biệt quan tâm là diễn biến của đồng USD. Ông Steve Sosnick, chiến lược gia thị trường trưởng tại IBKR, nhận định: “Nếu căng thẳng leo thang thành xung đột trực diện giữa Mỹ-Israel và Iran, đồng USD sẽ hưởng lợi nhờ dòng tiền tìm nơi trú ẩn an toàn. Khi đó, lợi suất sẽ giảm và đồng USD sẽ mạnh lên.”

Tuy nhiên, ông lưu ý quy mô phản ứng của Iran và mức độ gián đoạn nguồn cung dầu mới là yếu tố quyết định hướng đi của USD và toàn bộ thị trường.

Trong khi các thị trường lớn lo ngại rủi ro gián đoạn nguồn dầu, một số quốc gia tiêu thụ lớn như Ấn Độ đã nhanh chóng điều chỉnh chiến lược nhập khẩu để giảm thiểu tác động. Là nước nhập khẩu và tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới, Ấn Độ đã tăng mạnh mua dầu từ Nga và Mỹ để bù đắp rủi ro nguồn cung từ Trung Đông.

Số liệu từ Kpler cho thấy trong tháng 6, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ dự kiến nhập khẩu 2 - 2,2 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày - mức cao nhất trong hai năm và lớn hơn tổng lượng mua từ các nhà cung cấp lớn như Saudi Arabia, Iraq, UAE và Kuwait. Đồng thời, nhập khẩu dầu từ Mỹ cũng tăng mạnh lên 439.000 thùng/ngày, cao hơn đáng kể so với mức 280.000 thùng/ngày của tháng trước.

Động lực chính cho xu hướng này là dầu Nga được bán với giá chiết khấu sâu vì chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Kể từ năm 2022, Ấn Độ đã tận dụng tối đa ưu đãi này, đưa tỷ trọng dầu Nga từ dưới 1% lên mức kỷ lục 40% - 44% trong tổng giỏ nhập khẩu của mình.

Tùng Lâm