Các nhà khoa học lý giải hiện tượng Dải Ngân hà 'gợn sóng'
Trong một bài báo mới được xuất bản ngày 15/9 trên tạp chí của Hiệp hội Thiên văn Hoàng gia, các nhà nghiên cứu giải thích cách một thiên hà như thiên hà lùn Nhân Mã dường như đã đâm xuyên qua Dải Ngân hà ít nhất hai lần riêng biệt, làm cho tất cả các ngôi sao xung quanh thiên hà dao động bí ẩn với các tốc độ khác nhau.
Hơn 20 triệu ngôi sao trong Dải Ngân hà chuyển động khiến cho Dải Ngân hà trông như một hồ nước gợn sóng
Hãy tưởng tượng 100 tỷ ngôi sao của Dải Ngân hà như một hồ nước phẳng lặng và yên tĩnh. Bây giờ, nếu ai đó thả một viên đá có kích thước bằng 400 triệu mặt trời xuống mặt nước đó. Sự yên tĩnh này sẽ bị phá vỡ. Từng làn sóng năng lượng gợn sóng khắp bề mặt thiên hà, xô đẩy và làm bật tung các ngôi sao trong một vũ điệu hỗn loạn.
Các nhà thiên văn nghi ngờ rằng, điều gì đó như thế này có thể đã thực sự xảy ra - không chỉ một lần mà còn nhiều lần trong nhiều tỷ năm qua.
Sử dụng dữ liệu từ đài quan sát không gian Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, các nhà nghiên cứu đã so sánh chuyển động của hơn 20 triệu ngôi sao nằm trong Dải Ngân hà, đặc biệt là ở các vùng bên ngoài của nó. Dữ liệu cho thấy, một gợn sóng bí ẩn, hoặc rung động, dường như đang chen lấn các ngôi sao trên khắp thiên hà.
Tác giả nghiên cứu Paul McMillan, một nhà thiên văn học tại Đại học Lund ở Thụy Điển, cho biết: “Chúng ta có thể thấy rằng những ngôi sao này dao động và di chuyển lên xuống với các tốc độ khác nhau”.
Thông qua một quá trình mà các nhà nghiên cứu đánh giá là "địa chấn thiên hà", nhóm nghiên cứu đã mô hình hóa một dạng sóng có thể giải thích hiệu ứng gợn sóng kỳ lạ khiến các ngôi sao của Dải Ngân hà tắt đi. Họ kết luận rằng, các gợn sóng có thể đã được giải phóng hàng trăm triệu năm trước, khi thiên hà lùn Nhân Mã lần cuối đi qua thiên hà của chúng ta. Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, có vẻ như một vụ va chạm thứ hai, thậm chí sớm hơn giữa hai thiên hà cũng đã xảy ra.
Nghiên cứu trước đã gợi ý rằng, một vụ va chạm cổ xưa với Nhân Mã có thể tạo ra những gợn sóng ở trung tâm Dải Ngân hà, nhưng nghiên cứu mới này là nghiên cứu đầu tiên cho thấy những gợn sóng đó kéo dài đến tận mép của thiên hà, đảo lộn các ngôi sao.
Các nhà nghiên cứu viết: “Nghiên cứu mới này sẽ giúp ghép lại lịch sử lâu dài của thiên hà chúng ta và hành tinh láng giềng nhỏ hơn.”
Thiên hà lùn Nhân Mã được ước tính có khối lượng gấp khoảng 400 lần khối lượng Mặt trời của Trái đất. Các nhà khoa học nghi ngờ rằng, Nhân Mã đã từng lớn hơn nhiều, nhưng đã mất tới 20% khối lượng sau những vụ va chạm lặp đi lặp lại trong vài tỷ năm qua.
