Các nhà máy ô tô Mexico lo ngại chính sách thuế mới của Mỹ

Công nhân làm việc tại nhà máy sản xuất ô tô ở San Luis Potosi, Mexico. Ảnh: AFP/TTXVN

Nhiều năm trước, bang miền Trung San Luis Potosí, cách Thủ đô Mexico City 420 km về phía Bắc, chỉ có rắn đuôi chuông, chó sói đồng cỏ và xương rồng. Ngày nay, địa phương này đóng vai trò ngày càng quan trọng tại Mexico, nhờ thu hút lượng lớn các doanh nghiệp nước ngoài đến đây đầu tư sản xuất và lắp ráp ô tô.

Những rủi ro có thể xảy ra

Năm 2019, Tập đoàn chế tạo ô tô hạng sang BMW của Đức đã hoàn thành xây dựng một khu phức hợp công nghiệp rộng lớn, nằm gần thành phố San Luis Potosí, để chuyên sản xuất những chiếc xe sedan sang trọng xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, Trung Quốc và hàng chục thị trường khác. San Luis Potosí là một trong nhiều thành phố của Mexico đã trở thành “kinh đô ô tô” thu nhỏ, sản xuất ra những chiếc Volkswagens, Audis, Mercedes, Fords, Nissans và Chevrolets. Theo Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Mexico, trong 9 tháng tính từ đầu năm 2024, các nhà máy sản xuất ô tô tại quốc gia Bắc Mỹ này đã cho ra thị trường hơn 3 triệu xe, trong đó 2 triệu chiếc được xuất khẩu sang Mỹ.

Tuy nhiên, vai trò quan trọng của Mexico trong ngành ô tô toàn cầu hiện đang đối mặt với nhiều nguy cơ và thách thức, sau khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế lên đến hơn 100% đối với ô tô nhập khẩu từ Mexico, nhằm hỗ trợ ngành sản xuất trong nước. Điều này có thể vi phạm thỏa thuận thương mại khu vực Bắc Mỹ, mà Chính phủ Mỹ trước đó đã đàm phán với Canada và Mexico.

Tuyên bố về thuế quan của ông Trump có thể khiến ngành công nghiệp ô tô Mexico ảnh hưởng nặng nề, đồng thời làm tăng giá các mẫu xe hơi, bán tải Ford Maverick, thể thao đa dụng Chevrolet Equinox và xe tải phổ biến tại Mỹ.

Tổng thống đắc cử Trump lý giải việc áp thuế cao sẽ khuyến khích hoạt động sản xuất ô tô tại Mỹ. Nhưng như ban điều hành BMW dự báo, điều này sẽ gây tổn hại cho hoạt động kinh doanh của họ.

Các chính sách thuế quan hà khắc có thể làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động của các nhà sản xuất và cung cấp ô tô tại Mexico, buộc họ phải chuyển chuỗi sản xuất từ nước này sang nước khác, qua đó khiến doanh nghiệp và địa phương mất ổn định tài chính và làm cho nhiều lao động mất việc làm.

Cố vấn tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế chuyên về các vấn đề thương mại của Mỹ, William Alan Reinsch, nhận định nếu Tổng thống đắc cử Trump phá vỡ thỏa thuận thương mại với Mexico và Canada, điều này sẽ khiến nhiều người Mexico thất nghiệp hơn.

Các hãng xe của Mỹ cũng chịu tác động

Tập đoàn ô tô Ford của Mỹ sản xuất xe Mustang Mach-E chạy bằng pin tại một nhà máy gần Thủ đô Mexico City. Hãng Chevrolet cũng sản xuất phiên bản ô tô điện thể thao đa dụng Equinox và Blazer gần bang Monterrey, Mexico. Ngay cả Tesla, tập đoàn của tỷ phú Elon Musk, cũng đã mua đất tại bang Monterrey để xây dựng một nhà máy sản xuất xe ô tô điện giá rẻ, song dự án này hiện đang bị tạm dừng.

Trong khi đó, hãng BMW xây dựng một nhà máy sản xuất ô tô điện ở San Luis Potosí và dự tính bắt đầu sản xuất và xuất khẩu sang Mỹ và các quốc gia khác từ năm 2027. Các giám đốc điều hành của BMW cho biết Mexico có nguồn nhân lực dồi dào, có trình độ và được đào tạo bài bản. Do đó, các nhà cung cấp của quốc gia Mỹ Latinh này có thể đáp ứng nhu cầu về quy trình sản xuất nghiêm ngặt của BMW, cung cấp các phụ tùng như trục và ghế ngồi ô tô cho hãng. Nhiều phụ tùng xe BMW và các loại xe khác được sản xuất tại Mexico và xuất sang Mỹ.

Ban điều hành BMW nêu bật tầm quan trọng của các nhà máy sản xuất ô tô của hãng tại bang San Luis Potosí, cho dù chính sách thuế quan của Mỹ sẽ áp dụng như thế nào trong thời gian tới. Phần lớn sản lượng ô tô của tập đoàn tại địa phương này được xuất sang Brazil, Trung Quốc, châu Âu và các nước Mỹ Latinh khác. Hơn nữa, Mexico có các hiệp định thương mại tự do cho phép các nhà sản xuất xuất khẩu sản phẩm sang 50 quốc gia với mức thuế thấp hoặc miễn phí.

Đại diện BMW nhấn mạnh việc xây dựng nhà máy của hãng tại Mexico là quyết định chiến lược dài hạn trong ít nhất 40 năm, đồng thời chỉ rõ nếu Mỹ dựng lên các rào cản thương mại thì nền kinh tế số 1 thế giới sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên.

Gần đây, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, bao gồm cả BYD, đã tìm kiếm cơ hội xây dựng nhà máy ở Mexico để xuất khẩu sản phẩm sang Mỹ. Song tất cả đều chờ đợi kết quả của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ để đưa ra quyết định cuối cùng.

Về lý thuyết, các nhà máy tại Mexico có thể mang lại cho doanh nghiệp sản xuất ô tô Trung Quốc một cửa ngõ để vào thị trường Mỹ. Tuy nhiên, chính quyền mới của Tổng thống đắc cử Donald Trump khó có thể cho phép bất kỳ tập đoàn Trung Quốc nào tiếp cận Mỹ một cách dễ dàng như vậy. Chính phủ Mexico thu hút các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào nước này, nhưng họ cũng biết rằng, cho đến nay, Mỹ vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của nền kinh tế Mexico.

Mỹ, Mexico và Canada dự kiến sẽ xem xét lại thỏa thuận thương mại tự do của ba nước (USMCA) vào năm 2026 để quyết định việc gia hạn thỏa thuận này.

Phương Lan (P/v TTXVN tại Mexico City)