Ngành công nghiệp ô tô đang rút lui khỏi xu hướng 'nghiện vốn'

Các nhà sản xuất ô tô đang cố gắng cắt giảm chi phí trong bối cảnh lo ngại về kinh tế, hàng tỷ đô la đã bị lãng phí cho xe tự lái và lợi nhuận đầu tư vào xe điện sụt giảm kéo dài trong bối cảnh việc áp dụng xe điện chậm hơn dự kiến.

Những vấn đề này xuất hiện cùng với nhu cầu tiêu dùng suy yếu, chi phí hàng hóa tăng cao và một số nhà phân tích Phố Wall đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về doanh số bán ô tô toàn cầu và lợi nhuận đạt đỉnh, khi ngành công nghiệp của Trung Quốc tiếp tục mở rộng.

General Motors và Ford Motor đang cắt giảm hàng tỷ đô la chi phí cố định, bao gồm cả việc sa thải hàng nghìn công nhân, trong khi các nhà sản xuất ô tô khác như Nissan Motor, Volkswagen Group đang thực hiện các biện pháp thậm chí còn quyết liệt hơn để cắt giảm nhân sự và cắt giảm chi tiêu.

“Các hãng sản xuất ô tô phương Tây ngày càng tập trung vào hiệu quả vốn, tức là có khả năng chi tiêu ít hơn, hợp tác nhiều hơn và tái cấu trúc danh mục đầu tư xe điện để ưu tiên lợi nhuận”, nhà phân tích Adam Jonas của Morgan Stanley cho biết.

Ngành công nghiệp ô tô là một mạng lưới toàn cầu gồm các công ty sản xuất hàng chục nghìn bộ phận để lắp ráp một chiếc xe mới. Ngành này đòi hỏi phải đầu tư vốn đáng kể mỗi khi một nhà sản xuất ô tô tung ra sản phẩm mới hoặc cập nhật các mẫu xe hiện tại, gây ra hiệu ứng lan tỏa chi tiêu trên toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhưng trong những năm gần đây, các nhà sản xuất ô tô đã đẩy mạnh các khoản đầu tư như vậy với xe tự lái và xe điện. Các công ty đã đầu tư hàng chục tỷ đô la vào các công nghệ này, nhưng hầu hết đều không có hoặc có rất ít lợi nhuận trong ngắn hạn đến trung hạn cho các khoản đầu tư.

Theo công ty tư vấn ô tô AlixPartners, chi phí R&D cũng như chi tiêu vốn của 25 công ty ô tô hàng đầu đã tăng 33% từ khoảng 200 tỷ USD vào năm 2015 lên 266 tỷ USD vào năm 2023.

Chi phí R&D của General Motors đã tăng khoảng 62% từ năm 2015 đến năm 2023, lên 20,6 tỷ USD mặc dù doanh số bán hàng toàn cầu đã giảm 38% trong thời gian đó. Trong khi chi phí R&D là 42% đối với Volkswagen; 37% đối với Toyota Motor; 27% đối với Stellantis và 18% đối với Ford.

Các công ty khởi nghiệp xe điện nổi tiếng Rivian Automotive và Lucid Group đã đốt cháy lần lượt 16 tỷ USD và 8,8 tỷ USD dòng tiền tự do kể từ năm 2022. Cả hai công ty đều đang cố gắng tăng cường sản xuất xe và thu hẹp khoản lỗ.

Đây không phải là lần đầu tiên ngành công nghiệp ô tô cố gắng cắt giảm chi phí nhanh chóng sau giai đoạn đẩy mạnh đầu tư. Chu kỳ cắt giảm trước đó đã diễn ra cách đây gần một thập kỷ với bài thuyết trình khét tiếng trên Phố Wall của cố CEO Fiat Chrysler, Sergio Marchionne có tên là "Lời thú nhận của một kẻ nghiện vốn". Báo cáo tháng 4/2015 đã nêu bật chi tiêu vốn khổng lồ của ngành ô tô vào các sản phẩm chồng chéo và thị trường ngách mà ông Marchionne tin rằng có thể giải quyết được thông qua hợp nhất và chia sẻ chi tiêu vốn chung.

“Ngành công nghiệp ô tô nổi tiếng là phá hủy vốn. Đó là điều tồi tệ… Hầu hết chi tiêu vốn của các nhà sản xuất ô tô không bị lãng phí, nhưng ngành này không hiệu quả bằng các ngành khác với lợi nhuận đầu tư vốn tối thiểu”, Joe Hinrichs, cựu Giám đốc điều hành của Ford cho biết.

Tái cấu trúc

Sau nhiều năm chi tiêu, Nissan, Volkswagen và Stellantis đang tiến hành tái cấu trúc doanh nghiệp bao gồm sa thải, cắt giảm sản lượng và các biện pháp tiết kiệm chi phí khác. Những công ty khác như Ford, General Motors và các công ty khởi nghiệp Lucid và Rivian đang cố gắng giảm chi phí nhưng nỗ lực của họ không nghiêm trọng như những công ty khác.

"Chúng tôi có phải cắt giảm chi phí với mọi chiếc xe chúng tôi sản xuất không? Chắc chắn là có…Chúng tôi đang nỗ lực thực hiện điều đó", Peter Rawlinson, Giám đốc điều hành Lucid cho biết vào tháng 10.

Volkswagen cũng đang trong quá trình cắt giảm chi phí trên diện rộng, bao gồm cả việc sa thải nhân viên và lên kế hoạch đóng cửa các nhà máy tại Đức.

Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành Volkswagen, Oliver Blume cho biết trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào đầu tháng này rằng cần có những hành động như vậy để khắc phục nhiều năm vấn đề đang diễn ra tại công ty, và công ty được cho là sẽ chi 900 triệu euro (975,06 triệu USD) để thực hiện quá trình chuyển đổi.

“Nhu cầu thị trường yếu ở châu Âu và lợi nhuận thấp hơn đáng kể từ thị trường Trung Quốc cho thấy nhiều thập kỷ vấn đề về cấu trúc tại Volkswagen”, ông cho biết.

Sự trỗi dậy của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã làm xói mòn lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô truyền thống như Volkswagen, General Motors và những công ty khác từng là những công ty thống trị tại Trung Quốc - thị trường ô tô lớn nhất thế giới đã nhanh chóng chuyển từ nhập khẩu sang nhà xuất khẩu.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài