Các nữ thẩm phán của Tòa án Tối cao Mỹ

Tổng thống Mỹ Joe Biden và bà Ketanji Brown Jackson.

Chương mới trong lịch sử ngành tòa án

Bà Ketanji Brown Jackson vượt qua rào cản chủng tộc và giới tính để được phê chuẩn làm thẩm phán trong danh sách 9 thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ. Trước khi bà Jackson được phê chuẩn, Tòa án Tối cao Mỹ mới có 2 thẩm phán gốc Phi, tất cả đều là nam giới. Đó là ông Thurgood Marshall và ông Clarence Thomas.

Khi thay thế thẩm phán Stephen Breyer khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào cuối tháng 6/2022, bà Jackson sẽ thành người mở chương mới cho cơ quan tư pháp cao nhất của nước Mỹ. Lần đầu tiên trong lịch sử, người da trắng không còn chiếm thế đa số tại cơ quan công lý cao nhất nước Mỹ. Khoảng cách giới giữa các thẩm phán Tòa án Tối cao cũng được thu hẹp. Ngoài ra, báo Washington Post nhấn mạnh, đây là một sự thay đổi gần như hoàn toàn của Tòa án Tối cao trong vòng chưa đầy một thế hệ.

Bà Jackson sinh năm 1970 ở thủ đô Washington và lớn lên ở Miami, Florida. Cha bà là giáo viên, sau đó trở thành luật sư của hội đồng quản trị trường học, còn mẹ bà giữ chức hiệu trưởng. Bà tốt nghiệp xuất sắc trường Luật Đại học Harvard năm 1996, nơi bà đảm nhận vai trò biên tập viên chính của Tạp chí Luật Harvard.

Sau đó, bà Jackson trở thành thư ký cho thẩm phán Stephen Breyer. Bà Jackson cũng từng làm việc tại các văn phòng luật tư nhân và bộ phận kháng cáo của Văn phòng Luật sư công Liên bang thuộc Đặc khu Columbia. Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama năm 2012 đã đề cử bà Jackson vào Tòa án Quận Columbia và bà được phê chuẩn vào năm sau đó.

Đến năm 2021, bà Jackson được phê chuẩn làm thẩm phán Tòa phúc thẩm Washington sau khi Tổng thống đương nhiệm Joe Biden đề cử bà. Theo nhóm ủng hộ tư pháp tiến bộ Liên minh vì Công lý (AFJ), bà Jackson đã soạn thảo gần 600 ý kiến trong những năm làm thẩm phán cho Tòa án Quận Columbia và Tòa phúc thẩm Washington.

Cựu Tổng thống Donald Trump và thẩm phán Amy Coney Barrett.

Bà Jackson tuyên bố với Ủy ban Tư pháp Thượng viện rằng, bà có tư tưởng cởi mở và tôn trọng quy định của Tòa án Tối cao về quyền của Tu chính án thứ hai, quyền kết hôn của các cặp đồng tính, về quyền phá thai. Bà Jackson hy vọng sẽ trở thành nguồn cảm hứng cho những người muốn theo đuổi sự nghiệp trong ngành luật.

"Tôi đã dành cả cuộc đời để ngưỡng mộ các luật sư và thẩm phán thuộc mọi gốc gác khác nhau, đặc biệt là những người Mỹ gốc Phi như tôi, những người đã làm việc rất chăm chỉ để đạt được vị trí của họ. Tôi đã được truyền cảm hứng bởi thẩm phán Constance Baker Motley, người phụ nữ da màu đầu tiên được bổ nhiệm làm thẩm phán tòa án liên bang. Bà là nguồn cảm hứng mang đến ý nghĩa rất lớn cho sự nghiệp của tôi và tôi hy vọng sẽ trở thành nguồn cảm hứng cho những người trẻ khác, những người muốn tham gia vào ngành tư pháp", bà Jackson bày tỏ.

Mềm mại và cương quyết

Tại Tòa án tối cao, bên cạnh bà Ketanji Brown Jackson sẽ có sự đồng hành của 3 nữ thẩm phán: Sonia Sotomayor, Elena Kagan, Amy Coney Barrett. Có 4 trong số 9 thẩm phán Tòa án Tối cao Mỹ hiện nay là phụ nữ, chiếm tỷ lệ cao nhất từ trước đến nay.

Thẩm phán Amy Coney Barrett.

Năm 2009, Thượng viện Mỹ đã thông qua đề cử bà Sonia Sotomayor làm Thẩm phán Tòa án Tối cao. Lý do ông Obama chọn vì bà không chỉ đem đến cho Tòa án tối cao kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn mà còn cả sự khôn ngoan đã tích lũy được từ cuộc đời của bà. Bà Sotomayor trở thành vị thẩm phán liên bang đầu tiên xuất thân từ khu vực Mỹ Latinh.

Xuất thân từ Pueto Rico, lớn lên trong khu phố cần lao The Bronx của New York, bà đã nỗ lực vươn tới sự thành công trong công việc. Bà Sotomayor sinh ngày 25/6/1954, mồ côi cha từ lúc lên 9 tuổi.

Nhà nghèo, bà Sotomayor đã rất chăm chỉ học và đã tốt nghiệp trường Đại học Princeton với bằng cử nhân hạng danh dự năm 1976, sau đó, bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Luật tại trường Luật Yale. Cũng tại Yale, bà Sotomayor đã làm biên tập viên cho tạp chí Luật ở địa phương. Sau đó, bà trở lại New York làm phụ tá công tố viên trước khi chuyển sang hành nghề luật sư từ năm 1984.

Năm 1991, bà Sotomayor được Tổng thống Mỹ George H. W. Bush cử làm Thẩm phán Tòa án Sơ thẩm khu vực miền Nam New York và sau đó một năm, đã được phê chuẩn vào cương vị này. Ở đây, bà đã xét xử tổng cộng 3.000 trường hợp.

Bà Sotomayor là thẩm phán trong một số vụ án nổi tiếng. Bà từng quyết định cho phép tờ Wall Street Journal đăng lá thư tuyệt mệnh của Cố vấn Nhà Trắng Vince Foster. Năm 1997, bà được Tổng thống Bill Clinton đề cử vào Tòa án Thượng thẩm Địa phận số 2 và cũng được phê chuẩn vào vị trí này một năm sau đó. Bà Sotomayor là phó giáo sư tại trường Đại học Luật New York từ năm 1998 đến 2007. Bà cũng là giảng viên luật tại trường Đại học Luật Columbia từ năm 1999.

Thẩm phán Tòa án Tối cao Sonia Sotomayor.

Năm 2010, ở tuổi 50, bà Elena Kagan được Thượng viện Mỹ phê chuẩn làm thẩm phán, trở thành thẩm phán trẻ tuổi nhất tại Tòa án tối cao Mỹ lúc bấy giờ. Để được bổ nhiệm vào vị trí này, bà Kagan đã phải vượt qua quá trình xét duyệt rất nghiêm ngặt. Luật sư Kagan là người New York, tốt nghiệp trường Đại học Princeton.

Bà Kagan lớn lên ở Manhattan, trong gia đình có cha là luật sư và mẹ là giáo viên. Khi là sinh viên trường Luật, bà là biên tập viên tạp chí luật của trường, sau đó trở thành nữ hiệu trưởng đầu tiên của trường này. Bà Kagan từng trải qua nhiều công việc hàn lâm, pháp lý, chính sách và là trợ lý ở Nhà Trắng dưới thời cựu Tổng thống Bill Clinton. Cựu Tổng thống Back Obama cũng khẳng định bà Kagan là người hội đủ các yếu tố như công bằng, độc lập, nhanh nhẹn, đầu óc sắc bén, am hiểu chính trị... Bà là người phụ nữ đầu tiên giám sát văn phòng xử lý vụ kiện cho chính phủ liên bang trước Tòa án tối cao.

Bà Amy Coney Barrett từng là thư ký của cố thẩm phán Antonin Scalia, vốn được xem là nhân vật bảo thủ hàng đầu tại tòa án Mỹ trong 3 thập niên trước khi ông qua đời vào năm 2016. Bà Barrett có cha từng làm luật sư cho công ty dầu Shell của Mỹ. Bà kết hôn với một cựu công tố viên liên bang và là mẹ của 7 người con.

Bà từng làm thư ký cho thẩm phán Laurence Silberman của Tòa án phúc thẩm Columbia, thư ký ở Tòa án Tối cao Mỹ. Năm 2002, bà đã giảng dạy luật hiến pháp, tố tụng dân sự... tại trường Luật Notre Dame, nơi bà được phong hàm giáo sư Luật năm 2010. Năm 2017, bà được bổ nhiệm làm thẩm phán tại Tòa án Phúc thẩm bang Chicago. Năm 2019, sau khi một hội đồng gồm 3 thẩm phán ngăn cản một dự luật của bang Indiana khiến trẻ vị thành niên khó phá thai hơn nếu không thông báo cho bố mẹ biết, bà Barrett đã bỏ phiếu yêu cầu Tòa án xét xử lại.

Nhu Thụy (Tổng hợp)