Các nữ thị trưởng da đen bất ngờ trở thành tâm điểm giữa bạo loạn và đại dịch tại Mỹ

"Tôi là mẹ của 4 đứa trẻ da màu tại Mỹ, một trong số đó tròn 18 tuổi", bà Bottoms cho hay trong một bài phát biểu hôm thứ sáu (29/5). "Khi tôi biết về vụ sát hại George Floyd, tôi đau đớn như một người mẹ".

Bà Bottoms và các nữ thị trưởng da màu khác đang "chèo lái" một số thành phố lớn nhất của nước Mỹ vượt qua những thách thức chưa từng có từ trước tới nay, khi mà các cuộc biểu tình bạo loạn nổ ra ngay giữa đại dịch COVID-19 và nguy cơ nền kinh tế sụp đổ. Không chỉ được ca ngợi là những nhà lãnh đạo chín chắn trong bối cảnh chính trị xáo trộn, họ còn là những tấm gương thành công nổi bật đại diện cho nữ giới da màu trên chính trường Mỹ.

Nữ thị trưởng TP Atlanta Keisha Lance Bottoms (ảnh: Atlanta Journal-Constitution)

Theo Higher Heights for America - một ủy ban hành động chính trị vì tiến bộ phụ nữ, có 7 nữ chính trị gia da màu đang đảm nhận vị trí thị trưởng trong 100 thành phố đông dân nhất của nước Mỹ. Năm 2004, con số này mới chỉ là 1 người.

"Phụ nữ da màu luôn dẫn đầu và chúng tôi là người bảo vệ cho gia đình, cộng đồng và quốc gia", chủ tịch và CEO của Higher Heights Glynda Carr nói. "Sự lãnh đạo của chúng tôi được xây nên vì khoảnh khắc hiện tại và những trải nghiệm độc đáo của họ với tư cách là phụ nữ da đen, chứ không chỉ là người dân Mỹ, đã đem tới loại lãnh đạo đáng tin cậy, giúp đất nước tiến lên".

Các nữ thị trưởng da đen đã chứng tỏ được khả năng của mình. Bà Lori Lightfoot , nữ thị trưởng da màu đầu tiên và cũng là nhà lãnh đạo đồng tính công khai đầu tiên của TP Chicago, đã thẳng thắn thừa nhận về lịch sử phân biệt chủng tộc của nước Mỹ. Bà Lightfoot cũng chỉ trích các cập nhật gây tranh cãi của Tổng thống Donald Trump trên Twitter, trong đó ông gọi những người biểu tình là "lưu manh" và khẳng định "khi cướp bóc bắt đầu, nổ súng cũng bắt đầu". "Là người da màu tại nước Mỹ không nên là án tử hình", bà Lightfoot tuyên bố.

Câu hỏi đặt ra là, liệu khoảnh khắc này có dẫn tới những thành công lâu dài cho các thị trưởng hay không.

Từng có tin đồn rằng, trước khi biểu tình nổ ra, bà Bottoms đang được cân nhắc trở thành đối tác của ứng cử viên Joe Biden trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Và diễn biến những ngày gần đây chỉ làm cho uy tín của bà ngày một gia tăng.

Sau bài phát biểu ấn tượng ngày 29/5, bà Bottoms có những hành động rất quyết đoán như sa thải 2 cảnh sát và điều chuyển công tác 3 cảnh sát khác vì lạm dụng quyền lực trong một cuộc bắt bớ liên quan tới 2 sinh viên đại học tham gia biểu tình.

Nữ Thị trưởng TP Chicago Lori Lightfoot (ảnh: Nam Y. Huh)

Giáo sư khoa học chính trị Nadia Brown từ Đại học Purdue nhận định, các nữ lãnh đạo da đen, đặc biệt ngay từ trong cộng đồng của họ, thường được coi là những nhân vật "có thể với tới". Điều này giúp họ thêm lợi thế trong thời điểm hiện tại.

Giữa đại dịch COVID-19, cư dân mạng thiết kế những meme (biểu tượng) có hình bà Lightfoot ra chỉ thị "ở nhà". Thay vì không hài lòng, nữ thị trưởng Chicago lại tỏ ra hào hứng và sử dụng chúng để kết nối với người dân.

"Bà ấy nói người dân phải làm gì trong vai trò một nhân vật chính quyền nhưng lại rất quen thuộc. Và đó là trạng thái chúng ta chứng kiến ở một số nữ lãnh đạo da màu khác đang xử lý bạo loạn, họ không đối thoại với người dân như một nhân vật chính quyền mà một nhân vật thân thiết", giáo sư Brown chỉ ra.

Bà Lovely Warren, nữ thị trưởng da đen đầu tiên của TP Rochester, bang New York đang ở trong nhiệm kỳ thứ hai. Theo bà, mặc dù phụ nữ da đen đang trở nên nổi bật hơn nhưng họ vẫn phải đối mặt với những thách thức lớn về phân biệt chủng tộc và định kiến.

"Chúng tôi đang cố gắng đấu tranh cho một hệ thống được thiết lập để tạo ra những bất công vốn đã xuất hiện qua nhiều thế hệ và chúng tôi đang cố gắng để cải thiện những thiệt hại đã có để chuẩn bị cho tương lai của con cháu mình", bà Warren nói. "Rất nhiều lần, chúng tôi bị gắn mác 'hội chứng phụ nữ da đen giận dữ' khi chúng tôi nói về một số vấn đề khác nhau ảnh hưởng tới cộng đồng của mình, nhưng chúng tôi đã được gây dựng để đảm nhận trách nhiệm và chúng tôi chấp nhận thách thức".

Các nữ thị trưởng da màu khác như bà London Breed của TP San Francisco và bà Muriel Bowser của Washington D.C. – đều được đánh giá cao với những biện pháp phản ứng và quản lý cộng đồng của mình.

Chủ tịch Emerge America, tổ chức chuyên tuyển dụng và huấn luyện các nữ đảng viên Dân chủ tham gia tranh cử, bà A'shanti Gholar chỉ ra, nhiều phụ nữ da màu đang tại vị hôm nay đã trưởng thành từ các công việc chính trị cơ bản trong nhiều thập kỷ và mở đường cho những người phía sau họ.

"Điều này là về một phong trào, một phong trào của nữ giới mở rộng và đảm nhận vai trò lãnh đạo trên toàn nước [Mỹ]", bà Gholar nói. "Phụ nữ da màu tham gia tranh cử và giành chiến thắng, đó không phải là điều bất thường. Họ cũng đang gây dựng thế hệ sau của những người phụ nữ da màu trở thành nhân viên [nhà nước] và những nữ thị trưởng da màu tạo ra ảnh hưởng".

Mặc dù danh tiếng được cải thiện, nhưng theo bà Glynda Carr từ Higher Heights, vẫn còn rất nhiều thứ phải làm. Ứng cử viên Đảng Dân chủ Biden đã cam kết sẽ lựa chọn một người phụ nữ cùng tranh cử và ông hiện đang cân nhắc một số nữ chính trị gia da màu.

Nước Mỹ vẫn chưa có nữ thống đốc da đen nào. Bà Carr lưu ý, phụ nữ da màu chiếm 7,6% dân số nhưng chỉ có 4,3% thành viên Hạ viện và 1% thành viên Thượng viện là phụ nữ da màu.

"Trong khi chúng ta ăn mừng vì những tiến bộ đạt được trong 51 năm sau khi Shirrley Chisholm trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên được vào Quốc hội, chúng ta cũng phải ghi nhận rằng 23 triệu phụ nữ da đen tại đất nước này không được đại diện đầy đủ và không được hưởng những gì mình xứng đáng được hưởng," nữ CEO nói. "Chúng ta cần tiếp tục đầu tư và tuyển chọn, huấn luyện và hỗ trợ cho phụ nữ da đen".

Minh Đức