Các nước EU đi... vay tiền để tăng chi tiêu quốc phòng

EC đang nhận đơn vay tiền và kế hoạch chi tiêu quốc phòng từ các nước thành viên EU. (Nguồn: Shutter Stock)

Tạp chí Defense News dẫn phát biểu của Ủy viên Quốc phòng EU Andrius Kubilius trước báo giới cho biết, việc nhiều nước đề xuất vay tiền từ SAFE cho thấy quan điểm thống nhất và tham vọng của EU trong lĩnh vực bảo đảm an ninh và quốc phòng.

Ông Kubilius khẳng định: "Đây là một bước tiến quan trọng hướng tới việc đạt được các mục tiêu quốc phòng của chúng ta một cách nhanh chóng và quyết đoán".

Theo thông báo của EC, các khoản vay trong khuôn khổ cơ chế SAFE được thiết kế nhằm tài trợ cho “các nỗ lực mua sắm cấp thiết và quy mô lớn”. Các dự án sẽ dựa trên hình thức mua sắm chung, có sự tham gia của ít nhất một quốc gia thành viên được hưởng lợi từ SAFE, phối hợp với một quốc gia thành viên khác, Ukraine hoặc các nước Khu vực Kinh tế châu Âu (EEA) và Hiệp hội Thương mại tự do châu Âu (EFTA) gồm Iceland, Liechtenstein và Na Uy.

“Tuy nhiên, trong bối cảnh địa chính trị hiện nay, SAFE cũng sẽ tạm thời hỗ trợ các hoạt động mua sắm riêng lẻ của từng quốc gia thành viên nhằm bảo đảm việc bàn giao các thiết bị thiết yếu được thực hiện kịp thời", ông Kubilius nêu rõ.

Chỉ các quốc gia thành viên EU mới đủ điều kiện tiếp cận các khoản vay từ SAFE. Tuy vậy, các quốc gia đã ký kết thỏa thuận đối tác an ninh và quốc phòng với EU - bao gồm Vương quốc Anh, Na Uy, Canada, Hàn Quốc và Nhật Bản - vẫn có thể tham gia vào hoạt động mua sắm chung.

Theo quy định về điều kiện vay SAFE, các hợp đồng mua sắm phải bảo đảm không quá 35% chi phí linh kiện có nguồn gốc từ ngoài EU, Ukraine hoặc các nước EEA-EFTA.

Đối với các thiết bị như hệ thống phòng không và phòng thủ tên lửa, các năng lực tác chiến mặt biển và dưới nước, cũng như các năng lực chiến lược như tiếp dầu trên không, điều kiện xét duyệt sẽ nghiêm ngặt hơn. Cụ thể, các nhà thầu phải có khả năng điều chỉnh thiết bị khi cần thiết mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ hạn chế nào từ các bên ngoài EU.

EC cho biết, việc sớm nhận được tín hiệu quan tâm từ các quốc gia sẽ cho phép cơ quan này đánh giá nhu cầu và chuẩn bị kế hoạch huy động vốn. Hạn chót nộp đơn chính thức và kế hoạch đầu tư quốc phòng là cuối tháng 11 và dự kiến danh sách nộp đơn có thể lên tới 20 nước. Trong số các quốc gia đã nộp đơn có những nước chủ chốt như Pháp, Tây Ban Nha, Italy và Ba Lan.

Quỹ SAFE, khởi động hồi tháng Năm, có tổng trị giá 150 tỷ Euro nhằm cho phép các quốc gia thành viên tiếp cận các khoản vay rẻ hơn, nhờ sự hỗ trợ từ ngân sách trung ương của EU. Chương trình có các yêu cầu nghiêm ngặt nhằm bảo đảm phần lớn số tiền sẽ được chi cho sản xuất vũ khí tại EU để củng cố ngành công nghiệp quốc phòng của lục địa.

Ngoài chương trình cho vay thông qua quỹ SAFE, EU cũng đã nới lỏng các quy tắc ngân sách để cho phép các quốc gia chi tiêu tự do hơn cho quốc phòng.

Việc các nước châu Âu gấp rút tìm nguồn tiền cho chi tiêu quốc phòng diễn ra trong bối cảnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã thông qua các mục tiêu chi tiêu mới đầy tham vọng tại Hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 6, đó là cam kết dành 3,5% GDP cho chi tiêu quân sự cốt lõi và 1,5% GDP cho an ninh rộng hơn vào năm 2035.

Bảo Minh