Các nước kiểm định khí thải xe máy ra sao?

Dữ liệu từ MotorCycles Data (McD) cho thấy trong quý đầu năm, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia cùng Việt Nam là những quốc gia tiêu thụ xe máy cao hàng đầu thế giới.

Người dân Ấn Độ đã mua hơn 4,5 triệu xe máy trong 3 tháng đầu năm. Con số này ở Trung Quốc là hơn 3,7 triệu chiếc, ở Indonesia là gần 1,8 triệu chiếc còn Việt Nam ghi nhận lượng tiêu thụ hơn 660.000 xe máy ở cùng kỳ.

Áp lực phải kiểm định khí thải xe máy

Theo tờ The Jakarta Post, giao thông là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng ô nhiễm ở thành phố Jakarta (Indonesia).

Nghiên cứu được thực hiện vào năm 2019 bởi Cơ quan Môi trường Jakarta (DLH) và Vital Strategies cho thấy nguồn ô nhiễm hàng đầu ở thành phố này là khí thải từ phương tiện giao thông, gây ra 32-41% lượng ô nhiễm không khí vào mùa mưa, tăng lên thành 42-57% vào mùa khô.

Báo cáo của Greenpeace cho thấy khoảng 93% tổng dân số ở Jakarta đã tiếp xúc với bụi mịn PM2.5, cao hơn 5 lần so với chỉ dẫn trung bình thường niên của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Hồi năm 2021, dữ liệu của Cơ quan Thống kê Jakarta cho thấy thành phố này có 21,8 triệu xe cơ giới lưu thông. Chỉ 500.000 xe trong số này tham gia kiểm định khí thải cùng năm, theo dữ liệu của DLH.

Quy trình kiểm định khí thải xe máy

Tại Indonesia, chi phí kiểm định khí thải xe máy ghi nhận ở thời điểm tháng 2/2023 là 40.000 IDR, tương đương khoảng 2,5 USD.

Để bắt đầu quy trình, kỹ thuật viên tại xưởng sửa chữa Astra Motor Center ở Cawang (phía đông Jakarta, Indonesia) lắp một cảm biến vào ống xả của xe máy để đo mức độ phát thải. Kết quả kiểm tra xuất ra ở dạng kỹ thuật số, được liên kết với cơ sở dữ liệu kiểm tra khí thải của DLH.

Kỹ thuật viên tiến hành kiểm định khí thải xe máy ở Indonesia. Ảnh: The Jakarta Post.

Khi kết quả kiểm định khí thải không vượt ngưỡng tối đa, chủ sở hữu môtô, xe gắn máy sẽ được cấp chứng nhận đủ điều kiện lưu thông. Trong trường hợp kết quả không đạt, kỹ thuật viên sẽ khuyên chủ xe nên bảo dưỡng để giảm lượng khí thải.

Theo dữ liệu từ WorldAtlas, Thái Lan là quốc gia có tỷ lệ sở hữu môtô, xe gắn máy cao hàng đầu thế giới. Khoảng 87% hộ gia đình ở Thái Lan sở hữu ít nhất một loại phương tiện này.

Chủ xe máy trên 5 năm tuổi ở Thái Lan cũng phải đưa xe đi kiểm định khí thải. Với môtô có động cơ 150 cc, phí kiểm định là 100-300 baht (khoảng 3-9 USD). Các xe trang bị động cơ trên 150 cc sẽ phải chi trả phí kiểm định 300-1.000 baht (khoảng 9-29 USD).

Có thể bị phạt nặng

Chính quyền Jakarta từng lên kế hoạch kể từ tháng 1/2021 sẽ phạt các chủ sở hữu môtô, xe 2 bánh không vượt qua bài kiểm tra khí thải hoặc chưa thực hiện kiểm định. Do ảnh hưởng đại dịch Covid-19, kế hoạch này đã phải hoãn lại.

Quy định nói trên từng được tiếp tục lên kế hoạch triển khai từ ngày 13/11/2021, nhưng phải tiếp tục hoãn thêm lần nữa do số lượng người tham gia kiểm định khí thải xe 2 bánh còn tương đối thấp, trong khi số lượng cơ sở thực hiện cũng không đủ đáp ứng nhu cầu người dân.

Indonesia là một trong những thị trường xe máy lớn nhất thế giới. Ảnh: The Jakarta Post.

Thông tin từ tờ The Jakarta Post cho hay tính đến hết ngày 28/12/2022, thành phố đang là thủ đô quốc đảo Indonesia chỉ có 336 xưởng sửa chữa ôtô và 107 điểm sửa chữa xe máy có thực hiện kiểm định khí thải.

Chưa có cập nhật mới nhất về kế hoạch áp dụng chế tài đối với các phương tiện xe 2 bánh không đạt chuẩn phát thải ở Jakarta.

Theo The Jakarta Post, cơ quan chức năng có quyền dừng xe để kiểm tra giấy kiểm định khí thải. Trong trường hợp xe đã vượt qua bài kiểm định và có giấy chứng nhận, chủ xe có thể tiếp tục tham gia giao thông. Ngược lại, người điều khiển phương tiện sẽ không bị phạt nhưng được yêu cầu tham gia bài kiểm định khí thải tại chỗ do nhân sự của DLH thực hiện.

Quy trình tương tự cũng diễn ra ở Ấn Độ. Theo thông tin do Probus Insurrance cung cấp, nhóm môtô, xe 2 bánh đạt chuẩn khí thải tại Ấn Độ sẽ được cấp chứng chỉ PUC, viết tắt của cụm từ Pollution Under Control nghĩa là mức khí thải được kiểm soát.

Phương tiện giao thông ở Ấn Độ phải được cấp chứng chỉ PUC để đủ điều kiện lưu thông. Ảnh: Acko.

Bất kỳ người điều khiển phương tiện giao thông nào không có chứng chỉ PUC sẽ bị phạt. Mức phạt ở lần phát hiện đầu tiên là 1.000 rupee (khoảng 11,75 USD), tăng lên thành 2.000 rupee (khoảng 23,5 USD) khi tái phạm.

Một số bang như Mumbai có chế tài riêng dành cho hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà không có chứng chỉ PUC.

Mức phạt tiền có thể tối đa 10.000 rupee (khoảng 117,5 USD) kèm hình phạt bổ sung tước giấy phép lái xe trong 3 tháng. Tại Mumbai, người vi phạm cũng có thể đối mặt án tù lên đến 6 tháng cho hành vi này, theo Zurich Kotak.

Ở Đài Loan, quy định kiểm định khí thải thường niên với tất cả xe máy đã được triển khai thí điểm lần đầu vào năm 1996, mở rộng ra toàn bộ lãnh thổ Đài Loan từ năm 1998.

Xe máy sẽ được kiểm tra lượng khí thải CO từ ống xả. Trong trường hợp không đạt yêu cầu, chủ phương tiện sẽ được yêu cầu khắc phục và kiểm tra lại.

Phúc Hậu