Các phe phái ở Sudan đồng ý ngừng bắn 72 giờ, Hội đồng Bảo an họp khẩn

Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) cho biết Mỹ và Ả Rập Xê Út đã làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn. Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đã lần đầu công bố thỏa thuận và cho biết nó diễn ra sau hai ngày đàm phán căng thẳng.

Các phe phái đã tạm thời ngừng bắn để giúp các quốc gia sơ tán công dân của mình khỏi Sudan. Ảnh: AP

Liên hợp quốc cảnh báo về thảm họa

Giao tranh nổ ra giữa SAF và nhóm bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ nhanh (RSF) vào ngày 15 tháng 4 và đã giết chết ít nhất 427 người, đánh sập các bệnh viện và các công trình dịch vụ khác, đồng thời biến các khu dân cư thành chiến khu.

RSF xác nhận tại Khartoum rằng họ đã đồng ý ngừng bắn, bắt đầu từ nửa đêm thứ Hai, để tạo điều kiện cho các nỗ lực nhân đạo. "Chúng tôi khẳng định cam kết ngừng bắn hoàn toàn trong thời gian đình chiến", RSF cho biết.

Nhóm bán quân sự SAF cho biết trên trang Facebook của mình rằng họ cũng đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn. Một liên minh gồm các nhóm xã hội dân sự Sudan từng là một phần của các cuộc đàm phán về quá trình chuyển đổi sang nền dân chủ đã hoan nghênh tin tức này.

Reuters cho biết, trước thông báo ngừng bắn vào buổi tối, các cuộc không kích và giao tranh trên bộ cũng đã làm rung chuyển Omdurman, một trong ba thành phố lân cận thủ đô Khartoum. Khói đen tiếp tục bao trùm bầu trời gần sân bay quốc tế ở trung tâm Khartoum, liền kề với trụ sở quân đội và tiếng pháo nổ làm rung chuyển khu vực xung quanh.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói rằng bạo lực ở một quốc gia nằm bên Biển Đỏ, vùng Sừng châu Phi và vùng Sahel "có nguy cơ dẫn đến một đám cháy thảm khốc... có thể nhấn chìm toàn bộ khu vực và xa hơn nữa".

Hội đồng Bảo an đã lên kế hoạch cho một cuộc họp khẩn cấp về tình hình ở Sudan vào thứ Ba. Tổng thư ký LHQ đã kêu gọi 15 thành viên của Hội đồng Bảo an sử dụng ảnh hưởng của mình để đưa Sudan trở lại con đường chuyển đổi dân chủ.

Người Sudan và công dân nước ngoài tiếp tục sơ tán

Hiện, hàng chục nghìn người bao gồm cả người Sudan và công dân các nước láng giềng đã bỏ chạy trong vài ngày qua, tới Ai Cập, Chad và Nam Sudan.

Các chính phủ nước ngoài cũng đã làm việc khẩn trương để đưa công dân của họ đến nơi an toàn. Một đoàn xe gồm 65 chiếc đã chở hàng chục trẻ em, cùng với hàng trăm nhà ngoại giao và nhân viên cứu trợ, trên hành trình dài 800 km kéo dài 35 giờ trong cái nóng như thiêu như đốt từ Khartoum đến Cảng Sudan trên Biển Đỏ.

Đối với những người còn lại ở quốc gia lớn thứ ba châu Phi, nơi một phần ba trong số 46 triệu người cần viện trợ ngay cả trước khi xảy ra bạo lực, tình hình ngày càng ảm đạm.

Những người Jordan sơ tán khỏi Sudan đến một sân bay quân sự ở Amman, Jordan vào ngày 24 tháng 4 năm 2023. Ảnh: AP

Phó phát ngôn viên LHQ, Farhan Haq, cho biết tình trạng thiếu lương thực, nước sạch, thuốc men và nhiên liệu trầm trọng, đồng thời hạn chế về thông tin liên lạc và điện, với giá cả tăng chóng mặt.

Ông trích dẫn các báo cáo về tình trạng cướp bóc nguồn cung cấp nhân đạo và cho biết "giao tranh dữ dội" ở Khartoum cũng như ở các khu vực khác đang cản trở các hoạt động cứu trợ.

Đối mặt với các cuộc tấn công, các tổ chức viện trợ nằm trong số những nhân viên rút lui và Chương trình Lương thực Thế giới đã đình chỉ nhiệm vụ phân phối lương thực.

"Việc người phương Tây nhanh chóng di tản có nghĩa là đất nước đang trên bờ vực sụp đổ. Nhưng chúng tôi mong đợi vai trò lớn hơn từ họ trong việc hỗ trợ sự ổn định bằng cách gây áp lực buộc hai bên ngừng chiến", Suleiman Awad, một học giả 43 tuổi ở Omdurman, cho biết.

Một số quốc gia, bao gồm Canada, Pháp, Ba Lan, Thụy Sĩ và Mỹ, đã tạm dừng hoạt động của đại sứ quán cho đến khi có thông báo mới. Làn sóng sơ tán khẩn cấp của từ các quốc gia Ả Rập, Nga, Mỹ, Canada, Nhật Bản... cho đến Hàn Quốc tiếp tục diễn ra.

Nhà độc tài Hồi giáo Omar al-Bashir đã bị lật đổ trong một cuộc nổi dậy của quần chúng Sudan vào năm 2019. Sau đó, quân đội Sudan và nhóm RSF đã cùng nhau tổ chức một cuộc đảo chính quân sự khác vào năm 2021. Từ đó đến nay, họ đã bất hòa trong việc hợp nhất và thành lập một chính phủ dân sự, qua đó gây ra xung đột vũ trang như hiện tại.

Hoàng Anh (theo Reuters, AP)