Các tay súng Iraq tới Syria chiến đấu chống phiến quân nổi dậy, Hezbollah không tham chiến

Một số nguồn tin cho biết, trong ngày thứ Hai, hàng trăm tay súng Iraq được Iran hậu thuẫn đã tiến vào Syria nhằm hỗ trợ chính phủ Syria chiến đấu đẩy lùi phe nổi dậy sau khi lực lượng nổi dậy giành quyền kiểm soát thành phố Aleppo trong tuần vừa rồi, tuy nhiên tổ chức Hezbollah của Liban cho biết không có kế hoạch tham chiến.

Khối các tổ chức vũ trang đồng minh trong khu vực của Iran, cùng với hỗ trợ trên không từ phía Nga, đã đóng vai trò chủ chốt trong chiến thắng của lực lượng chính phủ Syria trong nỗ lực đẩy lùi phiến quân sau khi phe này nổi dậy nhằm lật đổ tổng thống Bashar al-Assad vào năm 2011.

Tuy nhiên liên minh này đã phải đối mặt với những thử thách mới sau khi phe nổi dậy tổ chức một cuộc tiến công chớp nhoáng trong tuần vừa rồi tại Tây Bắc Syria, khi Nga đang phải tập trung vào cuộc chiến tại Ukraine và tầng lớp lãnh đạo của Hezbollah bị sụp đổ hoàn toàn sau cuộc chiến với Israel.

Cơn bão nổi dậy tại Aleppo là thành công lớn nhất của phe chống đối Assad trong nhiều năm qua. Lực lượng chính phủ Syria đã kiểm soát hoàn toàn Aleppo kể từ khi giành lại được thành phố này trong năm 2016 khi thành phố này được coi là thành phố lớn nhất Syria, và đó là thời điểm mang tính bước ngoặt trong cuộc chiến từng khiến hàng trăm ngàn người thiệt mạng.

Lãnh đạo hải ngoại của phe chống đối chính tại Syria, Hadi al-Bahra, cho biết phe nổi dậy đã có thể chiếm được thành phố Aleppo nhanh chóng nhờ việc Hezbollah và các tổ chức thân Iran khác đã bị phân tâm bởi các cuộc xung đột với Israel.

Ông cho biết, các chuẩn bị cho cuộc tấn công Aleppo đã được đề ra từ năm 2023, nhưng đã bị trì hoãn bởi cuộc chiến tại Gaza.

Cuộc nội chiến tại Syria đã ở trong tình thế đóng băng từ năm 2020, với Assad kiểm soát phần lớn lãnh thổ và toàn bộ các thành phố lớn. Phe nổi dậy vẫn nắm giữ một khu nội phận tại miền Tây Bắc quốc gia này, đồng thời lực lượng do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn kiểm soát một dải lãnh thổ dọc biên giới phía Bắc và lực lượng Kurd do Mỹ hậu thuẫn kiểm soát một khu vực tại miền Đông Bắc.

Những vụ leo thang kéo dài tại Syria sẽ càng khiến cho khu vực Trung Đông bất ổn hơn sau khi khu vực này đã bị rung chuyển bởi cuộc xung đột tại Gaza và Liban.

Các nguồn tin từ Iraq và Syria xác nhận việc các tay súng Iraq được Iran hậu thuẫn đã được điều động tới Syria. Ngoại trưởng Iran cho biết, Tehran "sẽ cung cấp mọi hỗ trợ cần thiết" và "các tổ chức kháng chiến" sẽ hỗ trợ Tổng thống Assad.

Hai nguồn tin an ninh Iraq cho biết, ít nhất 300 tay súng, phần lớn từ các tổ chức Badr và Nujabaa của Iraq, đã tiến vào Syria trong cuối ngày Chủ Nhật bằng một tuyến đường mòn nhằm tránh các chốt kiểm soát, và cho biết lực lượng này tới Syria nhằm bảo vệ một nhà thờ Hồi Giáo dòng Shia.

Một nguồn tin an ninh cấp cao của Syria cho biết, các tay súng đã tiến vào Syria từng nhóm nhỏ nhằm tránh bị không kích. "Lực lượng tiếp viện này được điều động tới giúp chúng tôi chiến đấu tại khu vực miền Bắc".

Lãnh đạo Lực lượng Huy động Quần chúng Iraq, một lực lượng bao gồm các tổ chức vũ trang Hồi Giáo Shia lớn thân Iran, cho biết không có tổ chức nào trong lực lượng này tiến vào Syria, và khẳng định lực lượng này không hoạt động ngoài Iraq.

Đồng thời, trong một phát biểu đưa ra vào ngày thứ Hai, phát ngôn viên tổ chức thân Iran Kataib Hezbollah của Iraq cho biết, tổ chức này đã theo dõi sát "hành vi gây hấn của các tổ chức tội phạm nhằm vào nhân dân Syria", và cho biết chưa quyết định điều động lực lượng tới Syria.

Ba nguồn tin nắm rõ về Hezbollah của Liban cho biết tổ chức này từ lâu đã là lực lượng hùng mạnh nhất trong số các tổ chức được Iran hậu thuẫn và là đồng minh chính của liên minh quân sự dưới quyền Assad tại Syria, tổ chức này vẫn chưa được yêu cầu can thiệp và cũng chưa sẵn sàng điều động lực lượng sau cuộc xung đột vừa rồi với Israel.

Một trong các nguồn tin cho biết, Hezbollah đã rút các sĩ quan cấp cao có liên quan tới chiến dịch tại Aleppo ra khỏi miền Bắc Syria để hỗ trợ trong cuộc chiến trên bộ với Israel cho tới khi cuộc chiến này kết thúc trong tuần vừa rồi với một thỏa thuận ngừng bắn. Hai nguồn tin khác từ Liban và Syria cho biết, Hezbollah đã rút lực lượng khỏi Syria từ giữa tháng 10 vừa rồi khi chiến sự với Israel trở nên căng thẳng.

Ảnh: REUTERS/Mahmoud Hassano.

Các nước Ả Rập và Washington đã coi việc Hezbollah trở nên yếu thế là cơ hội để lôi kéo Assad ra khỏi liên minh của ông với Iran.

Các nguồn tin cho biết, các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Mỹ đã thảo luận về khả năng dỡ bỏ lệnh trừng phạt nhằm vào ông Assad nếu ông giảm phụ thuộc vào Tehran. Chiến dịch của phe nổi dậy có thể gây phức tạp cho kế hoạch này, nếu chiến dịch đó buộc ông Assad phải phụ thuộc nhiều hơn vào sự hậu thuẫn từ Iran.

Không kích đẫm máu

Điện Kremlin cho biết, sau khi can thiệp vào cuộc xung đột vào năm 2015 và đưa cán cân quân sự hoàn toàn về phía có lợi cho ông Assad, Nga đã tiếp tục hậu thuẫn ông và vẫn đang phân tích tình hình trên chiến trường.

Các blogger quân sự Nga cho biết trong ngày Chủ Nhật, Moscow đã cách chức tướng quân đứng đầu lực lượng Nga tại Syria.

Chính phủ Syria cho biết lực lượng không quân Nga và Syria đã tấn công nhiều vị trí do phe nổi dậy kiểm soát tại khu vực phía Đông thành phố Aleppo.

Tổ chức cứu hộ White Helmets và người dân sinh sống tại các khu vực do phe nổi dậy kiểm soát tại miền Bắc cho biết, các máy bay đã đánh bom các khu vực dân cư tại thành phố Aleppo và một trại tị nạn tại tỉnh Idlib khiến 7 người thiệt mạng, bao gồm 5 trẻ em.

Chính phủ Syria cho biết, quân đội nước này đang cố gắng giành lại một chuỗi các thị trấn bị phe nổi dậy giành được trong ngày Chủ Nhật dọc theo chiến tuyến phía Bắc thành phố Hama, một thành phố nằm giữa Aleppo và Damascus. Kênh truyền hình quốc gia Syria cho biết, phe nổi dậy đã bắn pháo cối vào Hama khiến 3 người thiệt mạng trong ngày thứ Hai.

Lực lượng nổi dậy tại Aleppo, Idlib và Hama miền Tây Bắc Syria bao gồm các tổ chức vũ trang chính được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cũng như tổ chức Hayat Tahrir al-Sham, chi nhánh của al-Qaeda tại Syria.

Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ chưa cho phép thực hiện chiến dịch nổi dậy, và Hayat Tahrir al-Sham đã không hề hành động dựa trên mệnh lệnh nào từ chính phủ nước này.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã thảo luận về chiến sự tại Syria trong ngày thứ Hai. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết, việc phe nổi dậy tiến quân không thể giải thích được bằng yếu tố can thiệp từ nước ngoài và hối thúc phe chống đối tại Syria thỏa hiệp.

Một phát ngôn viên của quân đội Israel khẳng định sẽ không cho phép Iran lợi dụng cuộc xung đột tại Syria để vận chuyển vũ khí tới Hezbollah.

Cơ quan truyền thông quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu cho biết, Lực lượng Quốc gia Syria do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đã chiếm được thị trấn Tel Rifaat từ tay lực lượng dân quân Kurd YPG và đang tiến quân tại các khu vực ngoại ô quận này.

Các nguồn tin phe nổi dậy và một người dân sinh sống tại Aleppo cho biết tổ chức Kurd YPG đã rút khỏi vị trí đóng quân lâu nay tại quận Sheikh Masquod của thành phố này sau khi ký kết thỏa thuận với lực lượng nổi dậy.

Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)