Cách cấp cứu dị vật đường thở ở cộng đồng
Hóc dị vật đường thở có thể gây tử vong nếu người bị hóc dị vật không được cấp cứu kịp thời. Độ tuổi hay gặp hóc dị vật nhất là trẻ dưới 3 tuổi (chiếm 80%), nhiều nhất từ 1-2 tuổi. Nguyên nhân gây hóc dị vật ở trẻ là do trẻ đã đi được, học khám phá xung quanh bằng cách đưa đồ vật lên miệng và nuốt nhưng phản xạ phối hợp nhai và nuốt chưa thành thạo nên dễ đưa dị vật vào đường thở. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác như đồ chơi nhỏ, trẻ cầm nắm trong khi chơi rồi bỏ vào miệng như thói quen.
Nhân viên y tế Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai hướng dẫn giáo viên mầm non cách sơ cứu chữa hóc dị vật cho trẻ. Ảnh: A.Yên
BS Lê Thanh Hải, Khoa Khám bệnh - cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai cho hay, các dị vật trẻ hay bị hóc gồm: đậu phộng (chiếm 36-55%), các loại đậu, hạt dưa hấu, hướng dương, bắp, đồ chơi… Khi bị hóc dị vật, tùy theo vị trí, kích thước dị vật, mức độ lấp thể tích đường thở, trẻ có thể bị khó thở, tím tái, ho, nôn ọe và thở rít, thậm chí ngưng tim, ngưng thở.
Khi trẻ bị hóc dị vật, trừ khi phụ huynh đã được huấn luyện để nhận định tình trạng và cấp cứu lấy dị vật ở cộng đồng, nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được lấy dị vật càng sớm càng tốt.
Tùy theo tình trạng của từng trẻ, bác sĩ sẽ có những hướng xử trí khác nhau. Một số phương pháp cấp cứu dị vật đường thở ngoài cộng đồng như: Kỹ thuật vỗ lưng - ấn ngực ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi: Người thực hiện đặt trẻ nằm sấp trên cánh tay. Dùng lòng bàn tay phải vỗ mạnh và nhanh 5 lần giữa 2 vùng xương bả vai của trẻ. Sau đó lật ngửa trẻ lại. Nếu dị vật chưa lấy ra được và trẻ vẫn còn khó thở thì ấn ngực bằng 2 ngón tay 5 lần. Có thể ấn ngực bằng bàn tay với trẻ lớn hơn. Lặp lại nếu vẫn chưa lấy được dị vật ra, tối đa 5 lần.
Thủ thuật Heimlich ở trẻ lớn: Cấp cứu viên đứng phía sau hoặc quỳ gối tựa vào lưng trẻ, vòng 2 tay ngang thắt lưng, đặt một nắm tay vùng thượng vị ngay dưới mỏm mũi kiếm xương ức, bàn tay còn lại đặt chồng lên nắm tay kia, đột ngột kéo mạnh và nhanh theo hướng từ trước ra sau, từ dưới lên trên 5 lần.
Để phòng ngừa hóc dị vật ở trẻ, phụ huynh cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những đồ chơi nhỏ, nhất là những trẻ dưới 3 tuổi. Khi trẻ chơi đùa hay ăn uống phải có người lớn theo dõi. Căn dặn trẻ khi đang ăn, uống không được nô đùa, khi ăn không nói, cười dẫn đến sặc đồ ăn…
Để nâng cao kiến thức và kỹ năng sơ cấp cứu ngoại viện cho người dân trong tỉnh, thời gian qua, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai đã mở nhiều lớp tập huấn để hướng dẫn giáo viên, nhân viên các trường học thực hiện các kỹ thuật sơ cấp cứu ban đầu, trong đó có xử trí cấp cứu dị vật đường thở cho trẻ em.
An Yên (ghi)
