Cách dạy con tiết kiệm, không lãng phí thức ăn

Học sinh Trường Mầm non Lý Thường Kiệt (Hoàn Kiếm – Hà Nội) trong giờ ăn bán trú. Ảnh minh họa: ITN.

Từ bỏ thói quen lãng phí

Vợ chồng chị Nguyễn Vân Anh cùng công tác tại một ngân hàng có tiếng trên địa bàn Hà Nội. Từ khi chị được cất nhắc lên vị trí quản lý, thu nhập tốt hơn nên mọi việc chi tiêu ăn uống trong gia đình cũng khá thoải mái.

Nhưng cũng chính từ sự thoải mái đó mà chồng cùng hai con gái đã coi chuyện bỏ đồ ăn thừa là điều hết sức bình thường. Khác với trước đây, bố con anh vẫn dồn vào tủ lạnh để bữa sau dùng cho đỡ phí.

Do công việc bận rộn nên gia đình chị thường mua đồ ăn sẵn hoặc ăn ở ngoài. Hai con của chị rất thích đi ăn buffet vì các món luôn thay đổi theo ngày.

Khi ăn buffet, chồng chị thường lấy khá nhiều đồ ăn để thử, ngon thì ăn, không hợp thì bỏ lại. Hai con chị cũng làm theo bố, cháu lấy đồ ăn để thỏa mãn sự tò mò hơn là cho nhu cầu dinh dưỡng. Mỗi khi đứng dậy ra về, bàn của gia đình chị ngổn ngang những đồ ăn thừa, vậy mà những lần chị nhắc, chồng và con chị lại cho rằng, đồ ăn đó đã được trả tiền nên sẽ không ai trách móc.

Không có điều kiện kinh tế như chị Vân Anh, nhưng vợ chồng chị Lan ở quận Ba Đình (Hà Nội) cũng cố gắng không để cậu con trai học lớp 5 thiếu thốn gì.

Trong giai đoạn trường học tạm đóng cửa để phòng tránh dịch bệnh Covid-19, anh chị mua sẵn nhiều đồ ăn vặt cho con và cả gia đình để hạn chế ra ngoài. Nhưng cũng chính vì có sẵn đồ ăn vặt trong nhà nên đến bữa ăn chính, con thường ăn ít hoặc thậm chí không ăn.

Tiếc đồ ăn bị bỏ thừa, chị Lan cất vào tủ lạnh để bữa sau ăn. Thế nhưng, con chị lại cương quyết không ăn với lý do trên mạng nói ăn đồ thừa để qua đêm dễ mắc ung thư.

Vừa thương vừa bực, nhiều lần chị ngậm ngùi cho đồ ăn vào thùng rác với tâm trạng không vui. Nhưng cũng từ đó, chị hiểu rằng, chính việc để con ăn uống không khoa học đã dẫn đến tình trạng trên.

Câu chuyện trên không phải là cá biệt trong cuộc sống hiện nay. Rất nhiều gia đình đã quá quen với cách chăm sóc, ăn uống cho con theo kiểu một chiều. Các bữa ăn thường được làm theo ý thích của các con hơn là dạy chúng thích nghi với những điều kiện sống khác nhau. Lâu dần, trẻ sẽ hình thành ý thức kén chọn và bỏ thừa thức ăn không đúng ý mình.

Từ việc trẻ không biết quý trọng đồ ăn sẽ dẫn đến việc trẻ không tôn trọng giá trị và công sức của người làm ra đồ ăn. Do đó, một trong những cách dạy con tuân thủ quy tắc gia đình là không bỏ thừa thức ăn.

Ảnh minh họa ITN.

Mỗi bữa ăn là một giờ học thú vị

Tại Trường Mẫu giáo Hoa Hồng (Hà Nội), các cô giáo đã có những cách làm sáng tạo trong việc dạy trẻ tôn trọng thức ăn từ những bữa ăn hàng ngày của các con.

Theo đó, đến giờ ăn, với sự trợ giúp của cô giáo, các con sẽ thay phiên nhau như người trụ cột trong gia đình, xúc cơm vào từng bát cho các bạn kèm lời chúc ăn ngon miệng.

Các con cũng học cách tự xúc ăn và luôn cố gắng ăn hết suất của mình vì bỏ thừa không được khuyến khích ở lớp. Sau bữa ăn, trẻ lại được học cách tự dọn dẹp, mang bát đĩa về phòng bếp, gập bàn ghế, lau sàn…

Các con cũng được các cô khuyến khích về nhà giúp đỡ cha mẹ chuẩn bị bữa ăn, cách ăn uống lịch sự cũng như việc dọn dẹp sau khi ăn xong. Các cô giáo cũng khuyến khích cha mẹ có thể dạy con tự nấu những món ăn đơn giản với khả năng tối đa của trẻ.

Cô Hương Giang - giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo lớn Trường Mẫu giáo Hoa Hồng cho biết, mỗi bữa ăn ở lớp cũng chính là giờ học, qua đó giúp các con hiểu được những khó khăn, vất vả để tạo ra đồ ăn cũng như tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với cơ thể, nhằm tránh tình trạng trẻ bỏ thừa đồ ăn sau mỗi bữa ăn.

Những việc tưởng chừng là nhỏ nhặt như xới cơm cho bạn hay một lời chúc ăn ngon miệng… nhưng lại có ý nghĩa rất lớn đến việc hình thành nhân cách, ý thức và sự gắn kết cộng đồng của trẻ sau này.

Theo cô Giang, ngoài những cách trên, bố mẹ có thể áp dụng thêm một số cách giúp trẻ không bỏ thừa lại đồ ăn. Đó là để trẻ chủ động lấy đồ ăn. Khi trẻ muốn ăn bao nhiêu cơm và đồ ăn, chúng sẽ tự suy nghĩ trong đầu. Tốt hơn hết, bố mẹ nên trao quyền để con mình được tự do ăn bao nhiêu tùy ý. Tuy nhiên, nếu đã lấy thức ăn vào bát rồi thì không được bỏ lại. Đây cũng là cách rèn cho trẻ tính trách nhiệm.

Khi trẻ ăn hết thức ăn, bố mẹ nên khích lệ và khen ngợi để con có thêm động lực duy trì thói quen này. Đặc biệt trong giai đoạn đầu khi trẻ quyết tâm thay đổi, bố mẹ phải tích cực động viên.

Trong trường hợp đưa trẻ ra ngoài ăn, đặc biệt lúc ăn buffet, bố mẹ nên giải thích nguyên tắc để tránh trường hợp trẻ lấy thức ăn quá nhiều, yêu cầu chúng ăn bao nhiêu lấy bấy nhiêu. Hơn nữa, trong mỗi bữa ăn, bố mẹ cũng phải thể hiện mình là người không thích lãng phí thức ăn, món nào cũng phải ăn hết để trẻ noi gương theo.

Tuy nhiên, trên thực tế, dù không muốn lãng phí thức ăn nhưng nếu món ăn đó quá dở, quá mặn thì không còn cách nào khác buộc phải bỏ. Đây cũng là một điều bố mẹ cần chú ý trong quá trình nấu nướng. Trẻ cũng có khẩu vị riêng của mình, đối với món khoái khẩu, chúng thường ăn rất nhanh.

Ngược lại, món nào không ngon dù có dỗ dành cách mấy chúng vẫn không thích ăn. Do đó, cần nêm nếm thức ăn trong quá trình nấu nướng cho phù hợp với khẩu vị của các thành viên trong gia đình.

Thiết lập quy tắc trong gia đình là cần thiết nhưng phải “mềm mại”. Việc truyền đạt kiến thức cho trẻ những năm tháng đầu đời rất quan trọng. Trong đó, cha mẹ và thầy, cô giáo cần giúp trẻ hình thành ý thức tôn trọng đồ ăn và trân trọng những gì mình đang có, hướng tới cuộc sống tự lập, tư duy và sáng tạo.

Ngọc Trang